Velperweg in Arnhem

Doorgaande weg

Een groot aantal Arnhemse monumenten staat langs de Velperweg, de straat, die vanaf het viaduct bij station Velperpoort, Arnhem met het nabijgelegen dorp Velp verbindt. Aan deze straat bouwden vermogende Arnhemmers later villa's. Er lagen enkele landgoederen zoals Angerenstein, Insula Dei en Regina Pacis. Molebeke en andere landgoederen zijn verdwenen.

Landgoederen

De oude landgoederen werden verkaveld en ingericht als woonwijken of men bouwde er verpleeghuizen, zoals Insula Dei en Regina Pacis. Insula Dei werd na de Tweede Wereldoorlog gevestigd op het grote landgoed Rennen Enk aan de noordzijde van de Velperweg. Insula Dei was aanvankelijk gevestigd aan het Walburgsplein in het centrum van Arnhem, maar dit pand werd verwoest tijdens de oorlogshandelingen in 1944. Het naast Rennen Enk gelegen landgoed Angerenstein werd in 1940 een stadspark. Ook de naam van het landgoed Molebeke leeft nog voort. Deze naam wordt nu gebruikt door een tennispark aan de Vosdijk, een zijstraat van de Velperweg. Het landgoed werd in de jaren dertig van de twintigste eeuw verkaveld tot een kleine woonwijk.

Regina Pacis

Vroeger stond aan de Velperweg een enorm feestgebouw met 'planten- en vogelentuin' van de architect J.B. Ouëndag. Het gebouw was een initiatief van de schatrijke J.J. Duyvené de Wit. Het gebouw bevatte een hotel en een concertzaal voor twaalfhonderd mensen. In de tuin werden cricket- en tennisvelden aangelegd. De tuin bevatte ook een grote verzameling planten en exotische vogels. Het imposante gebouw werd in 1974 afgebroken, toen er nieuwbouw moest komen voor het verzorgingshuis Regina Pacis. De planten- en vogeltuin was al decennia eerder verdwenen.

Bronbeek

Even verderop richting Velp ligt het landgoed Bronbeek. Koning Willem III schonk het terrein en de villa Bronbeek aan de Nederlandse staat, onder voorwaarde dat er een tehuis voor gepensioneerde onderofficieren en soldaten van de koloniale landmacht KNIL werd gevestigd.

Bedrijvigheid

De Velperweg werd na de bouw van de wijken Molenbeke, Velperweg-Noord, Paasberg en Geitenkamp ook een belangrijke doorgangsroute voor de stadsbewoners. Later vestigden zich ook grote bedrijven aan de Velperweg. Het garagebedrijf van de firma Moll was een van de eerste grote bedrijven aan de Velperweg. De garage werd omstreeks 1920 gebouwd op de plaats waar een zogenaamd plantershuis stond, schreef A.P.J. Jeurissen. Daarnaast bouwde Tivoli in 1939 een feestzaal. Garage Moll werd een begrip in de regio. Jarenlang verkocht en repareerde men er Volkswagens. Het garagebedrijf werd in 1988 gesloopt.

Enka

Het omvangrijke fabrieksterrein Enka herinnert nog aan de tijd dat de textielindustrie nog een winstgevende bedrijfstak in Nederland was. Een voorloper van dit bedrijf vestigde zich in 1911 op deze plaats. De chemicus J.C. Hartogs kreeg toen toestemming om in Arnhem de kunstzijdefabriek Enka te stichten. Dit bedrijf groeide later uit tot een groot bedrijf. Enka werd na enkele overnamen uiteindelijk Akzo. Aan de Velperweg was jarenlang het hoofdkantoor van Akzo gevestigd. In 2006 maakte het bedrijf bekend naar Amsterdam te willen verhuizen. Het bedrijf vertrok naar de Zuidas in Amsterdam. Hierdoor kwam er ook andere bedrijvigheid in de vele villa's aan de Velperweg die in de loop der tijd door Akzo Nobel in gebruik waren genomen. Sommige panden waren toen al verdwenen, zoals de in 1989 gesloopte Bella Vista, dat later Bereklauw werd genoemd. Dit pand aan de Velperweg werd gesloopt om nieuwbouw voor Akzo mogelijk te maken.

Postbank

Aan de noordkant van de Velperweg stond een groot kantoorgebouw van de Postbank dat gesloten werd, toen de bank haar bankactiviteiten onder de naam ING digitaliseerde. Er verdween veel grootschalige bedrijvigheid uit Arnhem aan het begin van deze eeuw. Het voormalige kantoor van Postbank/ING werd gedeeltelijk afgebroken. Het restant werd verbouwd tot appartementencomplex.

Mariastichting

Daarnaast stond de Mariastichting. Deze in 1919 opgerichte stichting exploiteerde een pension in de oude villa Raaphorst en verzorgde wijkverpleging. Pastoor Bos van de Sint-Jansparochie was de bedenker van dit plan. Na de Tweede Wereldoorlog is de villa op de hoek van de Velperweg en de Raapopseweg nog lang in gebruik geweest als kantoor van het gemeentelijke energiebedrijf. Daarna kocht CIBA, later Novartis, het bedrijf. De villa werd gesloopt. De ontwikkelaar van geneesmiddelen bouwde er een modern kantoor. Nu is het verzelfstandigde bedrijf Alcon Nederland B.V. er gevestigd.

Velperpoort

Aan de stadszijde eindigt de Velperweg bij station Velperpoort. De eerste halte op deze plaats werd in 1893 geopend. In 1953 werd het door architect Koen van der Gaast ontworpen station in gebruik genomen. Het station werd in deze eeuw vervangen door een nieuw stationsgebouw van architect Rob Steenhuis. In 2020 werd het station weer ingrijpend vernieuwd. Velperpoort moest een aangenamere plek worden vonden de gemeente Arnhem en de Nederlandse Spoorwegen.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan de geschiedenis van Arnhem. Lees meer over de geschiedenis van Arnhem. Ons interessante e-book over de geschiedenis van Arnhem is een aanrader. Deze stad heeft veel te bieden. Arnhem speelde al in de vijftiende eeuw een belangrijke rol.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Gerelateerd: geschiedenis Arnhem

Gelderland
Geschiedenis Arnhem
Arnhem A/Z

Arnhem is de stad die tijdens de Tweede Wereldoorlog de speerpunt vormde tijdens Operatie Market Garden. Hierbij bleek de verovering van de Rijnbrug in het centrum van Arnhem 'een brug te ver'. De Slag om Arnhem en de gevolgen hiervan ontbreken natuurlijk niet in deze uitgave. Arnhem heeft echter veel meer te bieden, dan enkel oorlogsherinneringen. De stad speelde al een belangrijke rol in de vijftiende eeuw.
Arnhem: Geschiedenis en wetenswaardigheden


Deze uitgave over Gelderland van Ruud van Capelleveen is zeker niet saai te noemen. Gelderland heeft een rijke geschiedenis en ook landschappelijk veel te bieden. De auteur informeert u op onderhoudende wijze over de geschiedenis en wetenswaardigheden van de honderdvijftig meest interessantste plaatsen in Gelderland.
Bezienswaardigheden in Gelderland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.