Geitenkamp in Arnhem

Beschermde stadswijk

De stadswijk Geitenkamp werd tussen 1920 en 1930 gebouwd op een heuvelachtig terrein in het noordoosten van Arnhem. De wijk staat op de stuwwallen die tijdens de laatste ijstijd zijn ontstaan. De Geitenkamp is een zeldzaam voorbeeld van pittoreske stedenbouw in Nederland. De wijk werd opgezet als een tuindorp.

Uitspanning Rosendaalseweg

De naam van de wijk in Arnhem is afgeleid van de boerderij en de uitspanning de Geitenkamp die destijds aan de Rosendaalseweg stond. In 1917 overleden kort na elkaar barones Margaretha Cornelia Wilhelmina en baron Jacob Jan Lodewijk d'Hangest d`Yvoy van Houten. Zij woonden in de villa aan het Plein 1813 in Den Haag, waar nu de ambassade van Israël is gevestigd. De baron was procureurgeneraal bij het gerechtshof in Den Haag. Zij bezaten grond met opstallen aan de Rozendaalseweg in Arnhem. Op 15 juni 1918 meldde de Arnhemsche Courant dat notaris C.H. Engelberts de landerijen, waaronder de Geitenkamp en de Schuttersberg met de uitspanning de Geitenkamp en een dubbele arbeiderswoning publiekelijk ging verkopen.

Aankoop

De gemeente Arnhem kocht 46 hectare voor de relatief lage prijs van 120.000 gulden. Het hout op het terrein kon nog worden verkocht, zodat de kosten voor de gemeente ongeveer 100.000 gulden zouden bedragen, rekende de Arnhemse Courant de lezers op 27 juli 1918 voor. De gemeenteraad stemde in augustus 1918 in met de aankoop. In de december lag er al een bouwplan voor eerste woningen op de Geitenkamp. De Geitenkamp zou gerealiseerd worden door acht woningbouwverenigingen.

Ontwerp

De wijk werd ontworpen door Willem Frederik Carel Schaap. Hij was destijds directeur van gemeentewerken. In zijn plan maakte hij zoveel mogelijk gebruik van de geaccidenteerde terrein. Schaap volgde de hoogtelijnen en liet de meeste straten in oost-west richting lopen. Hierdoor ontstond een terrasvormige woonwijk. Een deel van het terrein werd afgegraven en geëgaliseerd. Dit zand werd gebruikt voor het ophogen van het industriegebied bij de Nieuwe Haven en het Arnhemse Broek.

Woningbouwverenigingen

Patrimonium en Sint-Eusebius begonnen in 1920 als eerste te bouwen. Elke vereniging koos een eigen architect met een eigen bouwstijl. Hierdoor is de verscheidenheid in de wijk groot. Aanvankelijk zouden er alleen huizen met tuinen worden gebouwd, maar dit plan moest worden bijgesteld. Om kosten te drukken en de opbrengst voor de woningbouwverenigingen groter te maken besloot men enkele etagewoningen aan de Middenweg te bouwen. Geitenkamp werd vooral een wijk voor geschoolde arbeiders.

Architecten

De huizen en winkels werden gebouwd door de Amsterdamse architecten Jos & Pierre Cuypers en de Arnhemse architecten G. Feenstra en H.J. Tiemens. Zij werkten in een aan de Amsterdamse School ontleende stijl. De Geitenkamp werd een wijk die gedomineerd werd door de typische tuindorpstijl uit die jaren. De architecten schonken veel aandacht aan de entreepartijen. Ook de opvallende horizontale lijnen zijn kenmerkend voor deze stijl. Van de Amsterdamse School werden vooral de decoratieve elementen, zoals siermetselwerk, beeldhouw- en smeedwerk en het gebruik van glas-in-lood overgenomen.

Karakter

De huizen werden in de loop der tijd wel aangepast, maar het karakter bleef bestaan. Als u door de wijk loopt ziet u prachtige accenten, zoals de bijzondere vormgeving van de hoekpartijen. De Geitenkamp is sinds 2008 een rijksbeschermd stadsgezicht. Hoewel de Geitenkamp een stadswijk is, heeft het de uitstraling van een dorp met een eigen centrum. Rond het marktplein staan winkels en een supermarkt, waardoor de Geitenkamp de indruk wekt van een afzonderlijk dorp.

Trolley

De nieuwe stadswijk kwam behoorlijk ver van het centrum. Bovendien lag de buurt op een heuvel. In de volksmond werd dit daarom ook wel de 'Geitebult' genoemd. Om de inwoners tegemoet te komen en de wijk aantrekkelijk te maken besloot het gemeentebestuur tot de aanleg van een tramlijn. Deze tramlijn werd na de Tweede Wereldoorlog vervangen door een trolleybuslijn. Geitenkamp werd een mooie wijk. De eerste bewoners waren veelal afkomstig uit uitgeleefde krottenbuurten elders in Arnhem. Zij waren trots op hun omgeving. Misschien kwam er daarom een groot en gevarieerd aanbod van ansichten, schreef A.P.J. Jeurissen. Op vele van deze kaarten is een tram of een trolleybus te zien. Met het openbare vervoer kon de bult moeiteloos genomen worden.

Tweede Wereldoorlog

Na de Slag om Arnhem moesten de burgerbevolking van Arnhem de stad verlaten. Ook de bewoners van de Geitenkamp moesten evacueren. De verlaten huizen werden leeggeroofd. Het meubilair werd met paard en wagen overgebracht naar de gebombardeerde steden in het Rijnland. De huizen werden bezet door dwangarbeiders die aan de Duitse verdedigingslinies moesten werken en NSB'ers, die zich vaak met hun hele gezin in de Geitenkamp vestigden. Hierdoor nam de bevolking in het laatste oorlogsjaar toe.

Bevrijding

Op 12 en 13 april 1945 vond bij de bevrijding een tweede slag om Arnhem plaats. De Canadezen verwachten veel weerstand en er vond een bombardement plaats waarbij veel slachtoffers vielen. Een oorlogsmonument in het park tussen de Rosendaalseweg en de Helsdingenstraat herinnert aan deze gebeurtenissen. "Na de bevrijding van Arnhem op 15 april 1945 duurde het lang voordat er weer enigszins normaal kon worden geleefd," schreef Menno Potjer. Pas in het voorjaar van 1946 werd de Geitenkamp weer opnieuw door een busverbinding met het centrum van Arnhem verbonden.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan de geschiedenis van Arnhem. Lees meer over de geschiedenis van Arnhem. Ons interessante e-book over de geschiedenis van Arnhem is een aanrader. Deze stad heeft veel te bieden. Arnhem speelde al in de vijftiende eeuw een belangrijke rol.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Gerelateerd: geschiedenis Arnhem

Gelderland
Gemeente Arnhem
Arnhem A/Z

Arnhem is de stad die tijdens de Tweede Wereldoorlog de speerpunt vormde tijdens Operatie Market Garden. Hierbij bleek de verovering van de Rijnbrug in het centrum van Arnhem 'een brug te ver'. De Slag om Arnhem en de gevolgen hiervan ontbreken natuurlijk niet in deze uitgave. Arnhem heeft echter veel meer te bieden, dan enkel oorlogsherinneringen. De stad speelde al een belangrijke rol in de vijftiende eeuw.
Arnhem: Geschiedenis en wetenswaardigheden


Deze uitgave over Gelderland van Ruud van Capelleveen is zeker niet saai te noemen. Gelderland heeft een rijke geschiedenis en ook landschappelijk veel te bieden. De auteur informeert u op onderhoudende wijze over de geschiedenis en wetenswaardigheden van de honderdvijftig meest interessantste plaatsen in Gelderland.
Bezienswaardigheden in Gelderland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.