Concertgebouw de Vereeniging
De Vereeniging
Foto Ruud van Capelleveen: De Vereeniging vanaf het Keizer Karelplein
Het rijksmonument De Vereeniging aan het Keizer Karelplein is een van de markantste gebouwen van Nijmegen. Het werd aan het begin van de twintigste eeuw gebouwd naar een ontwerp van architect Oscar Leeuw. Er ging een lange geschiedenis aan vooraf.Sociëteit
In 1882 werd de particuliere sociëteit De Vereeniging al opgericht met een concertzaal aan het Keizer Karelplein. Naast concerten vonden daar ook andere muziek- en theateruitvoeringen plaats. Bovendien konden de liefhebbers er twee keer in de week terecht voor tuinconcerten. Deze bezoekers waren geen doorsnee Nijmegenaren, want het publiek bestond vooral uit gegoede burgers. Het proletariaat, zoals Karl Marx de onderklasse noemde, behoorde niet tot het publiek van De Vereeniging.Mengelberg
Rond de eeuwwisseling was Willem Mengelberg de meest vooraanstaande dirigent van ons land. Hij kreeg in 1895 de leiding over het Concertgebouworkest in Amsterdam. Met zijn orkest bezocht hij ook concertzalen in de 'provincie'. Zijn bezoek met het Concertgebouworkest aan Nijmegen bleef niet zonder gevolgen. Men wist wel dat de concertzaal zijn beste tijd had gehad, maar men schrok toch van het oordeel van Mengelberg. Mengelberg weigerde Nijmegen nog langer aan te doen zolang er niets aan de akoestiek van de concertzaal werd gedaan.Akoestiek
In 1913 besloot het bestuur tot de bouw van een nieuwe concertzaal bij het Keizer Karelplein. De opdracht ging naar de Oscar Leeuw. Hij was zijn loopbaan begonnen bij de Nijmeegse gemeentearchitect Jan Jacob Weve en had later een eigen architectenbureau. Oscar Leeuw bouwde verschillende villa's en herenhuizen in Nijmegen en realiseerde met zijn broer Henri in Molenhoek Jachtslot de Mookerheide. De bouw van de concertzaal ging snel. De Vereeniging werd in februari 1915 feestelijk geopend. Nijmegen kon Mengelberg met zijn orkest weer ontvangen. Mengelberg was verrukt: hij noemde De Vereeniging "het mooiste Concertgebouw van Nederland." De grote concertzaal van De Vereeniging heeft 1450 zitplaatsen en staat nog altijd bekend om zijn goede akoestiek.Gesamtkunstwerk
Het duurde nog twee jaar voordat ook de kleine zaal in gebruik genomen kon worden. Toen het gebouw helemaal klaar was in 1917, zal men zich pas goed gerealiseerd hebben dat hier een waar kunstwerk gebouwd was. U kunt het gerust een 'Gesamtkunstwerk' noemen, want het in de stijl van het rationalisme ontworpen geheel bestaat uit architectuur, sculptuur, smeedkunst, schilderkunst en glazenierkunst.Oscar Leeuw vroeg zijn oudere broer Henri mee te helpen aan de bouw. Henri Leeuw ontwierp het beeldhouwwerk. Het figuratieve werk werd in Nijmegen uitgewerkt door de Antwerpse beeldhouwer Egidius Everaerts, terwijl het niet figuratieve werk door de Roermondse beeldhouwer Jacques Oor werd vervaardigd.
Ontwerp
Oscar Leeuw heeft grotendeels het grondplan van de concertzaal uit 1882 gevolgd. Ingang en vestibule zijn gelegen in de linker zijgevel, terwijl de voorzijde wordt gedomineerd door de sociëteitszaal. De voorgevel wordt geflankeerd door twee hoge vierkante traptorens. "De voorgevel gaat op de begane grond schuil achter een latere uitbreiding van het restaurant," schreef de Rijksdienst voor het cultureel Erfgoed. "Op de verdieping springt de gevel een groot stuk terug en bevat hier een natuurstenen fronton op pilasters. Het fronton bevat links en rechts bas-reliëfs met personificaties van de instrumentale en vocale muziek, uitgebeeld door vrouwen." De esthetische kwaliteit van De Vereniging is opvallend hoog. Het geavanceerde materiaalgebruik en de rijke ornamentiek vallen direct op. Karakteristiek zijn de ornamenten in de gevels en het bijpassende interieur. De Vereeniging is het hoogtepunt in het oeuvre van Oscar Leeuw en een sieraad voor Nijmegen.PS
Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan de geschiedenis en de monumenten in de prachtige dorpen en steden van Gelderland. Lees Nijmegen: Geschiedenis en wetenswaardigheden om meer te weten te komen over deze oude Nederlandse stad. Ook mensen die Nijmegen goed kennen zullen verrast worden met deze interessante uitgave over de Keizerstad aan de Waal. Het Concertgebouw de Vereeniging komt ook voor in onze uitgave Nijmegen: Geschiedenis en wetenswaardigheden.Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail
Lees verder: geschiedenis Nijmegen
GelderlandNijmegen
Monumenten in Nijmegen
Cultuur in Nijmegen
Leestip
Een informatieve gratis nieuwsbrief over geschiedenis. Interessante verhalen over Historische Plaatsen, Kastelen, Royalty, WO2 en Wetenschap.
Al twintig jaar een begrip in Nederland bij liefhebbers van geschiedenis.
Mis niets ...
Neem nu een abonnement op onze
Gratis Nieuwsbrief
Mis niets ...
Neem nu een abonnement op onze
Gratis Nieuwsbrief
Geschiedenis Nijmegen
De rijke geschiedenis en de schoonheid van de oude Keizerstad is door Ruud van Capelleveen op een toegankelijke manier beschreven. 'Nijmegen: Geschiedenis en wetenswaardigheden' is niet alleen een goede aankoop voor geïnteresseerden die de stad willen bezoeken. Ook mensen die de stad goed menen te kennen zullen verrast worden door de laatste inzichten en de wetenswaardigheden die de auteur aanreikt.Nijmegen
Gelderland
Deze uitgave over Gelderland van Ruud van Capelleveen is zeker niet saai te noemen. Gelderland heeft een rijke geschiedenis en ook landschappelijk veel te bieden. De auteur informeert u op onderhoudende wijze over de geschiedenis en wetenswaardigheden van de honderdvijftig meest interessantste plaatsen in Gelderland.Bezienswaardigheden in Gelderland
Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.