Stadhuis van Nijmegen

Raadhuis in de Burchtstraat

Het historische stadhuis van Nijmegen uit de zestiende eeuw staat aan de Burchtstraat, waar eerder een aantal huizen dienst deed als raadhuis. Hier zaten de burgemeesters en de schepenen, maar was ook de rechterlijke macht gevestigd. Dat is nog te zien in de kelder van het raadhuis aan de Burchtstraat. In de kelder van het stadhuis was een folterkamer ingericht, waar gevangen een 'scherpe examinatie' ondergingen.

Folterkamer

Bij het achterhalen van de waarheid werd geweld niet geschuwd. Het gebruik van de apparatuur in de folterkamer werd herhaaldelijk opgevoerd in de financiële boekhouding van Nijmegen. Terwijl de beul zijn pijnlijke werk deed, keken een burgemeester, een raadslid en de burggraaf toe. En behalve deze rechters was er tijdens een behandeling op de pijnbank ook altijd een arts aanwezig. Naast de folterkamer lagen de kerkers. De kelders strekten zich uit over de vijf panden die vanaf de veertiende eeuw waren verworven en tot stadhuis werden samengevoegd.

Herman Herengrave

In 1554 werden drie panden in de Burchtstraat gesloopt en kreeg Nijmegen op deze plek een nieuw stadhuis, met de schepenzaal op de begane grond. Het pand werd ontworpen door Herman Herengrave, de stadsbouwmeester die ook de Latijnse School ontwierp. De kelders bleven intact. Herengrave bouwde hierop een raadhuis van twee verdiepingen, met een hoog dak en een borstwering met medaillons. Op deze medaillons zijn de zeven belangrijkste deugden afgebeeld: geloof, hoop, liefde, moed, rechtvaardigheid, wijsheid en matigheid. Hieronder bracht de stadsbouwmeester op elke etage zeven raampartijen aan, met in de frontons boven de vensters beeldhouwwerken van mannenkoppen. Op de begane grond werd op de plaats van een venster een deur aangebracht. Het oorspronkelijke bordes van Herengrave werd in 1783 vervangen door een meer bescheiden toegang. De ingang was rijkelijk versierd met beeldhouwwerken van de Utrechtse beeldhouwer Cornelis Sass.

Brand

De beeldhouwwerken van Cornelis Sass waren aan het einde van de negentiende eeuw zo vergaan, dat ze moesten worden vervangen door replica's. Dit gebeurde tijdens de verbouwing van Pierre Cuypers, waarbij het gebouw aan de westzijde werd uitgebreid met een vleugel in dezelfde 16e-eeuwse stijl. In de twintigste eeuw kreeg het raadhuis aan de achterzijde een aanbouw. Deze secretarievleugel werd in de jaren dertig afgebroken. In 1940 legde men op deze plaats de eerste steen voor een nieuwe aanbouw. In september 1944 staken Duitse soldaten het historische raadhuis in brand. Hierbij ging ook de schepenbank verloren, een gestoelte dat in het midden van de zestiende eeuw door Gaert Kuitenbrouwer voor de Nijmeegse schepenen was vervaardigd. De grootste kunstschat van het Nijmeegse stadhuis bleef gespaard. Toen het stadhuis in 1944 in brand stond, lag de beroemde collectie wandtapijten uit de zeventiende eeuw bij een restaurateur.

Restauratie

Na de brand stonden alleen de buitenmuren van het gebouw aan de Burchtstraat nog overeind. Men begon in 1947 met de restauratie van het oude raadhuis. Het stadhuis was pas in 1953 klaar. De restauratie stond onder toezicht van architect George Deur (1892-1964). Hij plaatste het rechter deel van de gebouw wat meer naar achteren en voegde een achtkantig torentje met uivormige bekroning toe. Deur wilde hiermee Nijmegen compenseren voor de vele torens die door het oorlogsgeweld verloren waren gegaan. De langgerekte vleugel van het stadhuis in de Lange Nieuwstraat werd in 1978 gesloopt. De nieuwe vleugel van het stadhuis kwam in 1982 gereed.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan de geschiedenis en de monumenten in de prachtige dorpen en steden van Gelderland. Lees Nijmegen: Geschiedenis en wetenswaardigheden om meer te weten te komen over deze oude Nederlandse stad. Ook mensen die Nijmegen goed kennen zullen verrast worden met deze interessante uitgave over de Keizerstad aan de Waal. Stadhuis komt ook voor in onze uitgave Nijmegen: Geschiedenis en wetenswaardigheden.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: geschiedenis Nijmegen

Gelderland
Nijmegen
Monumenten in Nijmegen

De rijke geschiedenis en de schoonheid van de oude Keizerstad is door Ruud van Capelleveen op een toegankelijke manier beschreven. 'Nijmegen: Geschiedenis en wetenswaardigheden' is niet alleen een goede aankoop voor geïnteresseerden die de stad willen bezoeken. Ook mensen die de stad goed menen te kennen zullen verrast worden door de laatste inzichten en de wetenswaardigheden die de auteur aanreikt.
Nijmegen


Deze uitgave over Gelderland van Ruud van Capelleveen is zeker niet saai te noemen. Gelderland heeft een rijke geschiedenis en ook landschappelijk veel te bieden. De auteur informeert u op onderhoudende wijze over de geschiedenis en wetenswaardigheden van de honderdvijftig meest interessantste plaatsen in Gelderland.
Bezienswaardigheden in Gelderland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.