Beurskrach en jaren dertig

Beurskrach met gevolgen

In de jaren dertig werd Nederland getroffen door de ernstigste economische crisis van de twintigste eeuw. In 1929 stortte de beurs van Wall Street in. Deze beurskrach sleurde de hele wereldeconomie mee. In de eerste jaren van de jaren dertig steeg de werkeloosheid ook in Nederland in een ongekend tempo.

Deflatiepolitiek

In 1936 waren in Nederland 480.000 mensen werkloos: 17,4 procent van de beroepsbevolking had geen werk. Het Nederlandse kabinet bestreed vergeefs de massawerkeloosheid met deflatiepolitiek. Hendrik Colijn wilde de begroting sluitend houden, zodat de gulden haar waarde zou behouden. Door deze koppige houding duurde de crisis in Nederland langer dan in andere geïndustrialiseerde landen. "Voordelen van het loslaten van een vaste munt zijn uitermate twijfelachtig. Nadelen daarvan zijn echter zeker en groot," vond Hendrik Colijn.

Rust

De economische crisis bracht nauwelijks grote onrust. In juli 1934 protesteerde men in Amsterdam en enkele andere steden tegen een verlaging van de werkeloosheidsuitkering. In de Amsterdamse Jordaan herstelde het leger met pantserwagens de rust. Er vielen daarbij doden. In het algemeen schikte de Nederlander zich echter in zijn lot.

Beurskrach

De economische problemen in de jaren dertig zijn terug te voeren op een gebeurtenis aan het einde van de jaren twintig. Op 24 oktober 1929, Zwarte Donderdag, daalden de beurskoersen op de Amerikaanse effectenbeurs Wall Street spectaculair. De aandeelhouders verloren alle vertrouwen en boden hun aandelen massaal aan. Als gevolg hiervan daalden in snel tempo de koersen. De daling was het gevolg van een domino-effect. Veel bedrijven en particulieren hadden tijdens de optimistische, 'swinging' jaren twintig effecten gekocht met geleend geld. Zij raakten in paniek en verkochten massaal. Miljonairs verloren in een paar dagen al hun kapitaal en sommigen pleegden zelfmoord.

Internationale handel

Er was meer aan de hand. Vanaf de Eerste Wereldoorlog was de Amerikaanse industrie meer op eigen land gericht. Na deze oorlog was Amerika de enige belangrijke mogendheid die er economisch goed voorstond. Andere landen, zoals Frankrijk en Duitsland, hadden schulden, konden de Amerikaanse goederen niet meer betalen en stopten met het importeren van goederen.

Werkeloosheid

Amerika kon de exportproducten niet meer kwijt. De industrie bleef zitten met grote voorraden producten en de agrarische sector moest haar productie vernietigen. In de Verenigde Staten van Amerika raakten drieëndertig miljoen arbeiders hun baan kwijt. Vrijwel onmiddellijk na de beurskrach op Wall Street sloeg de depressie over naar Europa. In Duitsland werden uiteindelijk meer dan vijf miljoen mensen werkloos. In Engeland verloren drie miljoen arbeiders hun baan. In Nederland viel de schade aanvankelijk mee: in 1930 telde ons land 100.000 werklozen. In 1936 waren het er echter 480.000.

Jaren dertig: Economische crisis

De Nederlandse economie was nauw met de wereldeconomie verbonden. Hierdoor kon Nederland zich niet onttrekken aan de depressie. Door de prijsverlaging van de industriële goederen daalden ook de prijzen van agrarische producten.
Jaren dertig: Economische crisis

Jaren dertig: Plan van Arbeid

Uitbarstingen van geweld in Amsterdam, Rotterdam en andere plaatsen vormden een uitzondering tijdens de crisis in de jaren dertig. Er heerste een ongekende politieke rust.
Jaren dertig: Plan van Arbeid

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer geschiedenis

Hoofdpagina Geschiedenis

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.