Kasteel Het Saasveld

Huis in Twente

Het Saasveld, dat ook wel Saesveld of Saterslo werd genoemd, was één van de belangrijkste huizen van Twente. Het kasteel stond in de buurtschap Dulder, halfweg tussen Borne en Weerselo; nu is Saasveld ook een buurtschap in de vroegere gemeente Weerselo, die met Ootmarsum en Denekamp, sinds 1 januari 2001 de tegenwoordige gemeente Dinkelland vormt. Ongeveer op de plaats van de huidige R.K. Sint-Plechelmuskerk van Saasveld, die in 1926 in gebruik werd genomen, lag vroeger de havezate Saasveld. Er is weinig van over. Er zijn nog wat brokstukken te zien met enkele muurdelen, waarop een familiewapen is uitgehouwen.

Plattegrond

Uit een plattegrond, die aangetroffen is in het huisarchief van Saasveld, blijkt dat het kasteel een vierkant gebouw was. Op een van de hoeken stond een ronde toren. Het kasteel had een kleine binnenplaats, die aan de ene zijde grensde aan de kamers en zalen van het kasteel. Aan de andere zijde bevonden zich de torenachtige gebouwen naast de ingang van het kasteel. Het kasteel stond op een eiland, dat met de voorburcht door een tweede gracht verder werd beschermd. Het kasteel was oorspronkelijk gebouwd in een zeer moerassig gebied, waardoor het een geduchte sterkte was gebleken. Aan de gehele ligging is in de loop der eeuwen niet zo veel veranderd, want ook nu nog is de kerk toegankelijk via een burg over de buitengracht.

Godeke van Saterslo

Voor het eerst was er sprake van Saasveld in 1361 toen de Utrechtse bisschop het kasteel belegerde. Godeke van Saterslo was toen de eigenaar van het kasteel. De Saterslo's waren kennelijk afkomstig uit een belangrijk edelmansgeslacht. Voorvaderen van de weerspannige Godeke komen al vanaf de twaalfde eeuw in Twente voor. Godeke van Saterslo had samen met de edelen Van Voorst gestreden om meer onafhankelijkheid, maar de bisschop van Utrecht, waaronder Twente behoorde (het Oversticht), kwam hem op zijn nummer zetten. De bisschop had tijdens die belegering een blokhuis bij het slot laten bouwen om Godeke te dwingen zich in te tomen. Ten slotte kwamen partijen overeen de vijandelijkheden te staken en zowel het blokhuis als het kasteel te ontmantelen. In 1380 blijkt Godeke een leenman van de bisschop te zijn.

Van Reede

Via dochter Aleke, die met Berend van Reede trouwde, kwam Saasveld in het bezit van de familie Van Reede uit Bocholt. Berend zou het Saasveld hebben herbouwd. In het begin van de zestiende eeuw trok de hertog van Gelre plunderend door Twente. Ook kasteel Saasveld kreeg het in die eeuw zwaar te verduren. Tot tweemaal toe brandde het huis af, maar het werd elke keer weer opgebouwd.

Schuilkerk

Vanaf het midden van de zeventiende eeuw verbleef er op Saasveld een pastoor, want er werden op het huis of in een bouwhuis katholieke godsdienstoefeningen gehouden. Dit werd getolereerd door de overheid, mits het in stilte gebeurde. In 1771 werd de pastoor er op betrapt dat hij de klok had geluid om de gelovigen ter kerke op te roepen. Gelukkig voor de pastoor kwam de heer van Saasveld tussen beide door te verklaren dat de klok altijd werd geluid om het personeel te vertellen dat de maaltijd gereed stond. Zo ontkwam de pastoor aan een overheidsstraf.

Sloop

Al tegen het einde van de zeventiende eeuw was de macht van de adel beginnen te tanen. Bezittingen werden minder waard, waardoor er minder onderhoud werd gepleegd. De gebouwen begonnen te vervallen. Niettemin werd in 1735 de havezate gekocht door Maximiliaan Droste van Vischering, een in Westfalen zeer invloedrijk man. Van Droste heeft nooit op het Saasveld gewoond. Het huis werd verpacht en gebruikt als boerderij. Niettemin verviel het gebouw verder. Ten slotte werd het Saasveld in 1817 door een nazaat van Maximiliaan von Droste afgebroken. Het poortgebouw verdween enkele jaren later.

Plechelmuskerk

Op de plaats waar het Saasveld gestaan heeft, staat nu een kerk, de R.K. Sint Plechelmuskerk. Ter Kuile vermeldt dat de opbrengst van de stenen van de in 1850 opgegraven fundamenten gebruikt werden om de huidige kerk te bouwen. Op het plein bij de kerk staat bij de bouwkundige herinneringen van het oude slot een informatiebord om het publiek te tonen hoe de oude havezate er ooit heeft uitgezien.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Literatuur

Kuile, Mr. G.J. ter; Geschiedkundige aanteekeningen op de havezathen van Twenthe; herdruk van de oorspronkelijke uitgave uit 1911, Hengelo/Arnhem, Broekhuis/Gysbers & Van Loon, 1974.

Gevers, Jhr. J.A., en A.J. Mensema; De havezaten in Twente en hun bewoners; Zwolle, Waanders/Rijksarchief Overijssel, 1995.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.