Kasteel Poelwijk in Gendt

Kasteeltoren in Gelderland

Opzij van een woonhuis in Gendt in de Over Betuwe staat een oude kasteeltoren. De toren stamt uit de vijftiende eeuw en is een mooi voorbeeld van de bouwkunst uit die tijd. De toren van Poelwijk is na zijn ontstaan wel sterk verbouwd. De oorspronkelijke ingang op de eerste verdieping is alleen via een buitentrap toegankelijk.

Restauratie

De derde verdieping van de kasteeltoren, die volgens een tekening van de bekende tekenaar Cornelis Pronk een normale hoogte had, is nu nog geen twee meter meer, door verlaging van het muurwerk. Bij de jongste restauratie werden de dakkapellen en de schoorsteen gerestaureerd op basis van de tekening van Pronk, in zeventiende-eeuwse trant dus. De Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodem-onderzoek stelde tijdens de restauratiewerkzaamheden in 1960 een onderzoek in op het terrein. Dit onderzoek leverde veel verrassingen op, maar heeft ook problemen opgeleverd. Het is nog steeds niet geheel duidelijk hoe het oude kasteel er heeft uitgezien en hoe het gesitueerd was. De nu nog bestaande toren was de poorttoren van het voor de rest verdwenen kasteel Poelwijk. In de achttiende eeuw werd de toren verbouwd tot woontoren.

Poelwijk vanaf Waaldijk

Zeldzaamheid in Nederland

Een merkwaardigheid van deze toren en een zeldzaamheid in Nederland, is dat er zich in het vertrek op de eerste verdieping bijzondere muurschilderingen bevinden. De schilderingen zijn geschilderd 'en trompe l'oeil' en geven de suggestie dat de beschouwer zich in een tempeltje bevindt. Boven de schouw bevindt zich een geschilderd wapen. Hierdoor kunnen de schilderingen gedateerd worden omstreeks 1702, het jaar waarin Johan Maurits van de Poll, heer van Hedel de toren heeft gekocht. Al in de dertiende eeuw komt er een geslacht van Poelwijk voor in deze streek, maar pas in 1441 wordt het huis voor de eerste keer vermeld. Ene Thomas Collart en zijn vrouw Ermgart maakten het huis tot een Gelders leen.

Stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen

Door verkoop en vererving komt het huis steeds in andere handen, maar de voorlaatste eigenaar, de familie Breunissen, schonk de toren in 1959 aan de Stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen. Daarmee is de toren voor het nageslacht bewaard. Dertig jaar geleden kocht de familie Meijaard het landgoed Poelwijk in Gendt, bestaande uit een herenboerderij en enkele oude bomen binnen de oude slotgracht. Buiten de slotgracht waren slechts weilanden aanwezig. De familie ging aan het werk, plantte bomen, legde tuinen aan tot dertig jaar later een paradijsje is ontstaan.

Toreninterieur

Ligging Poelwijk

De toren is te bezichtigen vanaf de weg, die een zijweg is van de Dorpsstraat in Gendt. Gendt, dat nu deel uitmaakt van de gemeente Lingewaard, ligt aan de Waal in het meest oostelijke deel van de Betuwe, niet zover van de splitsing van de rivieren Rijn en Waal.

Gerelateerd

Er staat ook een kasteel Poelwijk in Zevenaar. In deze omgeving staan of stonden verschillende kastelen. Voorbeelden zijn Kasteel Doornenburg, de Kinkelenburg Bemmel, Huis te Bemmel en de Kleefse Burcht in Huissen.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen. Kasteel Poelwijk in Gendt is opgenomen in Kastelen in Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kastelen in Nederland

Over elk kasteel in Nederland kan Ben Hendriks een bijzonder verhaal vertellen. De meeste kastelen hebben een bijzondere bouwgeschiedenis of werden bewoond door een markante edelman. Zo beschrijft Ben Hendriks in zijn artikel over het verdwenen kasteel in de gemeente Bronckhorst over de heren van Bronkhorst en worden de graven en hertogen van Gelre genoemd bij de beschrijving van kasteel Rosendael.
Kastelen in Nederland

Literatuur

R.F.D. de Beaufort en H.v.d. Berg, De Betuwe, De Nederlandse monumenten van Geschiedenis en Kunst, deel III..., Den Haag, 1968.

Verslagen van de Stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen 1940 - 1965 en 1965 -1975.

F.M. Eliëns en J. Harenberg, Middeleeuwse kastelen van Gelderland, Rijswijk, 1984.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland

In de grootste provincie van Nederland, Gelderland, staat een groot aantal kastelen en adellijke huizen. Deze kastelen zijn nauw verbonden met de Gelderse geschiedenis. Opvallend is ook de grote verscheidenheid. U wordt daar uitvoerig over geïnformeerd in Kastelen in Gelderland. In deze uitgave staan 150 interessante kastelen en landhuizen.
Kastelen in Gelderland


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.