Kasteel De Voorst in Eefde
Tekst: Ben Hendriks
Kastelenkenner en auteur van Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats en Kastelen in Nederland
Kastelenkenner en auteur van Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats en Kastelen in Nederland
Versailles van de Achterhoek
Foto Ben Hendriks: De Voorst in Eefde
Dicht bij de plaats Eefde in Gelderland, waar vroeger het verdwenen kasteel De Voorst heeft gestaan, staat nu, goed gerestaureerd, het paleis De Voorst. Soms wordt het paleis het Versailles van de Achterhoek genoemd.Oude Voorst
Frans Berkhuys: Oude Voorst in Eefde in 1720
Vanaf het einde van de veertiende eeuw werd de oude Voorst, het was vermoedelijk niet meer dan een kasteeltoren van enkele verdiepingen, bewoond door leden van het geslacht Van Voorst. In 1565 trouwde de erfdochter Aleid met Derck van Keppel. Een kleinzoon van dit echtpaar, Arnold Joost van Keppel, had het bezit van zijn voorvaderen al danig uitgebreid. Zo kocht hij in 1692 de havezate Het Velde. Deze havezate ligt aan de overzijde van de Berkel, juist ten zuiden van De Voorst. Toen de nieuwe Voorst was gebouwd, ongeveer tweehonderd meter noordelijker van de oude Voorst werd de oude kasteeltoren gesloopt, maar men weet niet wanneer dat gebeurde. Bij opgravingen zijn fundamentresten gevonden.Op een kaart uit de tweede helft van de achttiende eeuw is de oude Voorst in ieder geval niet meer afgebeeld. Wel is op deze kaart - de zogenaamde Hottingerkaart - de nieuwe Voorst groots afgebeeld, omgeven door zijn tuinen, parken en lanen.
Arnold Joost van Keppel
Het nieuwe huis De Voorst werd gebouwd van 1695 tot 1697. Het was bedoeld als onderkomen voor het meest bekende lid van de familie Van Keppel, Arnold Joost. Hij stond, met Hans Willem Bentinck en Godard van Reede, sterk in de gunst van stadhouder Willem III. Maar in enkele jaren tijd wist hij hen voorbij te streven. Nadat Willem III de Engelse troon had bemachtigd, steeg de ster van Arnold Joost snel tot grote hoogte. Hij ontving van de koning-stadhouder de Engelse titels Earl of Albemarle, Viscount Bury en Baron Ashford en hij bekleedde vele functies. Er wordt beweerd dat de koning-stadhouder het huis heeft laten bouwen, De Voorst heeft gefinancierd en het huis vervolgens heeft geschonken aan Arnold Joost van Keppel. Willem III verbleef soms op De Voorst en had hier zijn eigen vertrekken.Lodewijk XIV-stijl
Het paleis werd gebouwd door twee zeer bekende architecten uit die tijd, hoewel het niet zeker is dat zij het huis ook daadwerkelijk hebben ontworpen. De eerste was Jacob Roman, die als opvolger van Pieter Post ook betrokken was geweest bij de bouw van Paleis Het Loo. De tweede was Daniel Marot, die niet alleen een befaamd tuinontwerper was, maar ook zeer goed bekend stond als bouwmeester. Hij is ongetwijfeld verantwoordelijk voor de Franse invloeden, die door de Lodewijk XIV-stijl van De Voorst worden uitgestraald. Van zijn hand is de hier afgebeelde vogelvluchttekening uit omstreeks 1700.Indruk
Het vier verdiepingen hoge rechthoekige hoofdgebouw wordt aan de voorzijde geflankeerd door twee rechthoekige dienstgebouwen van één verdieping met een zolderverdieping, Deze bijgebouwen zijn met kwartronde colonnades, die aanvankelijk als gang waren uitgevoerd, maar nu een open karakter hebben, met het hoofdgebouw verbonden. Hierdoor maakt het hele complex, vooral aan de voorzijde een imposante indruk. Die indruk wordt verder vergroot, omdat de buitenmuren van het hoofdgebouw met Bentheimer zandsteen zijn bekleed en daardoor een weinig Nederlandse indruk maken.Het hoofdgebouw en de bijgebouwen hebben sinds het begin van de twintigste eeuw een koepeldak, maar de bijgebouwen hadden oorspronkelijk een recht schilddak.
Wapen
Het wapen van Arnold Joost van Keppel, drie schelpen op een rood veld werd, niet in kleuren, afgebeeld in een steen in de topgevel boven de ingang van het hoofdgebouw; het wapen is gedekt door een gravenkroon en omgeven door de spreuk uit de Engelse Orde van De Kousenband 'Honi soit qui mal y pense' (Schande over hem, die er kwaad van denkt). Dit wapen vinden we ook terug boven de poorten in de hekken voor de bijgebouwen, die naar de tuinen achter de voorgebouwen leiden.Kasteelpark
Er kwamen grote tuinen en een park om het gebouwencomplex met fonteinen, wandelpaden, lanen, bomenrijen en hagen. De fonteinen werden gevoed door het water uit de Berkel, die juist ten zuiden van het park stroomt. Hiervoor werd een speciale pompinstalatie gebouwd.Er zijn niet erg veel archiefbescheiden bewaard gebleven over bouw van het huis en de aanleg van de grote tuinen en het park, maar wel zijn er kaarten en veel prenten waarop het huis en de tuinen uitgebreid zijn afgebeeld. Hierop maken de tuinen een grote indruk, zoals we op de vogelvluchtprent goed kunnen zien.
William Anne van Keppel
Arnold Joost van Keppel trouwde in 1701 met Geertruida Johanna Quirina van der Duyn. Het echtpaar had een zoon, William Anne, die een echte Engelsman was geworden en na de dood van zijn vader in 1718 blijkbaar geen enkele interesse had in een huisje in de Achterhoek van Nederland. Zijn moeder bleef De Voorst bewonen tot haar dood in 1741. Al enkele jaren daarna begon William Anne met de verkoop van delen van het grote landgoed. De inboedel van het huis werd in Den Haag geveild met alle schilderijen en behangsels, zodat het in het huis een kale boel werd. Al in 1754 overleed William Anne en zijn zoon George, die onder meer gouverneur van Jersey is geweest, verkocht al zijn bezittingen in Eefde aan Otto Frederik van Lynden, heer van Nederhemert en burggraaf van Nijmegen. Na zijn dood kwam het landgoed De Voorst, via een achterneef aan zijn nicht Ottelina, die in 1791 was getrouwd met Willem Gustaaf Bentinck, een kleinzoon van de rivaal van de eerste bewoner van de Voorst, Arnold Joost van Keppel.Latere bewoners
Via vererving kwam het landgoed daarna aan een baron van Neukirchen genaamd Nyvenheim. Deze liet in 1846 het landgoed in percelen veilen. Het perceel met huis kwam daardoor in handen van de koopman Gerrit Hesselink uit Zutphen. Hij liet een groot deel van het huis afbreken en bewoonde het overgebleven deel. Na zijn dood kwam het complex weer in een veiling terecht. Via enkele andere eigenaren kwam in 1875, wat er over was van het landgoed De Voorst, in handen van Hendrik Gerard Johan Völcker, die Heer van Soelen en Aldenhaag was.Völcker
In 1908 erfde Eduard Constant Carel Völcker het landgoed van zijn ouders. Hij heeft veel kosten gemaakt om het landgoed weer enige glorie te verschaffen. Hij was de opdrachtgever van een grootse restauratie. Helaas werden de vleugels niet in de oude stijl herbouwd, maar in de stijl van het hoofdgebouw. In plaats van baksteen werd nu natuursteen gebruikt. Ook de gangen van de colonnades verdwenen. Het was deze eigenaar niet gegeven om in De Voorst te blijven wonen. In de jaren van de Tweede Wereldoorlog heeft De Voorst mede daarom dienst gedaan als kazerne.In 1943 ontstond door de onvoorzichtigheid van een schilder brand, waardoor het hele interieur van het hoofdgebouw verloren ging.
Nederlandse Heidemaatschappij
In 1951 verkocht een nazaat van Eduard Constant Carel Völcker De Voorst aan het pensioenfonds van de Koninklijke Nederlandse Heidemaatschappij. Dit bedrijf zocht wegen om De Voorst drastisch te restaureren en kwam daardoor in contact met de Stichting Vrienden van de Geldersche Kasteelen, die het landgoed om niet overnam, het huis renoveerde en het vervolgens weer aan de Nederlandse Heidemaatschappij verhuurde voor een symbolische prijs, omdat deze maatschappij aanzienlijk had bijgedragen in de kosten van de renovatie en tijdens de huurperiode het gehele onderhoud voor haar rekening nam.Bijzondere locatie
Huize De Voorst werd na het vertrek van de Heidemaatschappij verhuurd aan verschillende bedrijven, waar onder een opleidingsinstituut voor butler. Momenteel is De Voorst een bijzondere locatie voor feesten en partijen. Er worden huwelijken gesloten en gevierd, er worden kamers verhuurd en er kunnen zakelijke evenementen worden georganiseerd.Ligging
Foto Ben Hendriks: De Voorst in Eefde
De Voorst is voor het publiek niet te bezichtigen, maar vanaf de weg van Warnsveld naar Eefde, de Kapperallee, loopt er een laan naar het huis. Bij het begin van deze laan is een parkeerplaats, waar een wandeling van circa 500 meter de bezoeker tot voor het huis brengt. Daar kan hij nog steeds een grootse indruk krijgen van het grootse verleden van De Voorst.PS
Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen. Kasteel De Voorst in Eefde komt ook voor in Kastelen in Nederland.Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail
Kastelen in Nederland
Met de serie 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel.
Kastelen in Nederland
Literatuur
Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie
Kastelen NederlandLeestip
Een informatieve gratis nieuwsbrief over geschiedenis. Interessante verhalen over Historische Plaatsen, Kastelen, Royalty, WO2 en Wetenschap.
Al twintig jaar een begrip in Nederland bij liefhebbers van geschiedenis.
Mis niets ...
Neem nu een abonnement op onze
Gratis Nieuwsbrief
Mis niets ...
Neem nu een abonnement op onze
Gratis Nieuwsbrief
Kastelen in Gelderland
In de grootste provincie van Nederland, Gelderland, staat een groot aantal kastelen en adellijke huizen. Deze kastelen zijn nauw verbonden met de Gelderse geschiedenis. Opvallend is ook de grote verscheidenheid. U wordt daar uitvoerig over geïnformeerd in Kastelen in Gelderland. In deze uitgave staan 150 interessante kastelen en landhuizen.Kastelen in Gelderland
Kasteelgeschiedenis
Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.Kastelen: Van motte tot buitenplaats
Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.