Paleis Het Loo in Apeldoorn

Tweede Versailles

Tegen het einde van de zeventiende eeuw kwam het paleis klaar dat in opdracht van Lodewijk XIV in Versailles was gebouwd. In heel Europa lieten veel edelen, die mee wilden tellen onder hun gelijken, een paleis of paleisje bouwen dat moest lijken op dat van de Franse Zonnekoning. En zo zijn er nu veel paleizen in Europa, die zich tooien met het etiket 'Het tweede Versailles'.

Stadhouder Willem III

Ook de Oranjes wilden meetellen in Europa en ze waren er vroeg bij. Stadhouder Willem III had in 1684 het toen behoorlijk in verval zijnde kasteeltje Het Oude Loo gekocht, dat hij wilde gebruiken als middelpunt voor de festiviteiten die gepaard gingen met grote jachtpartijen op de Veluwe. Tot dan toe was de Hof te Dieren het middelpunt van deze jachtpartijen, maar men wilde wat centraler op de Veluwe gaan zitten.

Jacob Roman

De hofarchitect Jacob Roman begon al in 1686 met de bouw van een nieuw paleis, dat in de jaren daarna werd uitgebreid met vleugels. Willem III was intussen koning van Engeland geworden en dat moest de buitenwereld kunnen zien. Deskundigen van heinde en verre werden aangetrokken om Paleis Het Loo een fraai aanzien te geven. Ook aan de paleistuin werd de nodige aandacht besteed. Marot was de ontwerper van deze tuin. Het is een schoolvoorbeeld van een echte zogenaamde Franse tuin die strak werd ingedeeld in verschillende perken met fonteinen en ander tuinmeubilair; een tuin die vooral symmetrisch moest zijn om het oog van de beschouwer te behagen.

Jachttraditie

Erg lang heeft Willem III niet van zijn nieuwe bezit kunnen genieten, want in 1702 viel hij van zijn paard en overleed kort daarna. De Oranjes bleven Paleis Het Loo echter trouw. Prins Willem IV verbleef met zijn vrouw veelvuldig op het Loo. Hij had ook zijn zestig jachthonden uit Engeland laten komen om die op het Loo onder te brengen. De jachttraditie werd dus voortgezet.

Paleis Het Loo vanuit de tuin

Exotische dieren

Ook Willem V en zijn echtgenote prinses Wilhelmina verbleven veelvuldig op het paleis. Zij hebben zowel in het paleis als in de tuin verschillende wijzigingen laten aanbrengen. In 1787 liet de prins zijn verzameling exotische dieren, die tot dan toe in Voorburg verbleven, op het Loo onderbrengen. Onder deze dieren waren twee olifanten, die in het jachthuis werden ondergebracht.

Plunderingen

Na het overhaaste vertrek van Willem V uit Nederland in 1795 braken er minder goede tijden aan voor het Loo. Door verschillende legers werd het paleis geplunderd. Terugtrekkende Engelse troepen en Franse soldaten hebben het paleis geen goed gedaan. De Bataafse republiek was eigenaar geworden van het paleis. Paleis Het Loo kreeg een nieuwe functie: het werd hospitaal voor Franse soldaten. Toen koning Napoleon het paleis wilde betrekken, moesten nogal wat reparaties aan het paleis worden uitgevoerd. Zo werden de buitenmuren wit bepleisterd en het park werd gewijzigd in een Engelse landschapstuin.

Staatseigendom

Na de Franse tijd werd Paleis Het Loo in 1825 staatseigendom. Aanvankelijk verbleef koning Willem I wat minder vaak op het Loo dan zijn voorgangers, maar tegen het einde van zijn regeringsperiode kwam hij er wat meer. Hier tekende hij in 1840 de troonsafstand. Willem II kwam niet veel op Paleis Het Loo, hij verbleef er wel eens een nacht, maar het was nooit voor lange tijd. Koning Willem III vertoefde erg veel op het Loo. Niet alleen 's zomers, maar ook 's winters bracht hij veel tijd op Paleis Het Loo door. Hij organiseerde er veel voor de Apeldoornse bevolking: van werkverschaffing tot volksvermaak. Hij gaf ook tekenaars opdracht Het Loo te vereeuwigen. Van enkele albums met tekeningen en aquarellen verschenen aan het begin van deze eeuw fraai uitgevoerde herdrukken. Deze tekenaars waren F. Textor en J.W. van Borselen.

Fontein

Koningin Wilhelmina

Eén koningin die zeer verknocht was aan het paleis was koningin Wilhelmina. Zij liet Paleis Het Loo ingrijpend restaureren door er een verdieping op te laten zetten. Aanvankelijk werd het haar buitenverblijf, maar na haar troonsafstand ging ze er definitief wonen. Vanuit het paleis maakte Wilhelmina onder meer tochten over de Veluwe met haar schilderskar en hier schreef ze haar boek 'Eenzaam, maar niet alleen'.

Openstelling

Na de dood van de prinses werd het paleis voor een deel opengesteld voor het publiek. Een ander deel diende enige tijd als woning voor prinses Margriet en mr. Pieter van Vollenhoven. Zij woonden hier van 1967 tot 1975. Daarna werd het paleis grondig gerestaureerd. De witte pleisterlaag van koning Napoleon ging weer van de muren, het onder koningin Wilhelmina verhoogde paleis werd weer met een verdieping verlaagd en het gebouw werd ingericht als museum.

Bezoek

Het publiek kan hier volgens een bepaalde route, zonder gids, vrij rondlopen en dat is zeer bijzonder voor een dergelijk museum. Ook de tuinen werden weer in de oude stijl als Franse tuin heringericht, waarbij zoveel mogelijk de oorspronkelijke toestand werd benaderd. Het paleis is een genot voor het oog en het trekt vele tienduizenden bezoekers per jaar uit binnen- en buitenland. Van tijd tot tijd worden er speciale tentoonstelling georganiseerd. Paleis Het Loo ligt aan de noordzijde van Apeldoorn. De route er naar toe is in heel Apeldoorn goed bewegwijzerd. In verband met ingrijpende verbouwingen zijn de openingstijden in de komende jaren zeer onregelmatig. De website van het paleis zal voor een bezoek uitkomst moeten bieden.

Entreegebouw Paleis Het Loo

Jarenlang deed een klein houten kassahuisje dienst als entree voor Paleis Het Loo. Het knusse gebouwtje bleek niet meer aan de huidige ARBO-eisen te voldoen. Bovendien had Paleis Het Loo behoefte aan een betere bewaarplaats voor de kostuumcollectie.
Entreegebouw Paleis Het Loo

Fonteinen op Het Loo

Paleis Het Loo in Apeldoorn werd sinds 1686 gebruikt als zomerresidentie van de stadhouders en later van de Nederlandse koningen en koninginnen. Het Loo ligt in een bosrijke omgeving waar de stadhouders en koningen plezier beleefden aan de jacht. Bij dit paleis werd een tuin aangelegd met fonteinen.
Fonteinen op Het Loo

Museumpaleis Het Loo

Paleis Het Loo in Apeldoorn fungeerde drie eeuwen lang als residentie en kreeg in 1984 een museale functie. Koningin Beatrix verrichtte op 20 juni 1984 de opening. A.W. Vliegenthart was vanaf de ingrijpende restauratie, die aan de opening vooraf ging, betrokken bij Het Loo.
Museumpaleis Het Loo

Stallencomplex Paleis Het Loo

Het Stallencomplex bij Paleis Het Loo werd in de jaren 1906-1910 gebouwd. Oorspronkelijk was het groter, want tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het noordoostelijke paviljoen verwoest door een vliegtuigbom. Dit deel van de stallen werd na de bevrijding niet meer opgebouwd.
Stallencomplex Paleis Het Loo

Benedentuin Paleis Het Loo

De stadhouder van Nederland en koning van Engeland, Willem III, liet door hofarchitect Jocob Roman (1640-1716) een fraaie tuin bij Paleis Het Loo aanleggen. Het moest net zo mooi en indrukwekkend worden als de paleistuin van Versailles en werd net als het Franse voorbeeld symmetrisch ingedeeld.
Benedentuin Paleis Het Loo

Boventuin Paleis Het Loo

In de Boventuin van Paleis Het Loo staan twee colonnades die oorspronkelijk het paleis met de zijvleugels verbonden. Bij de uitbreiding van het huis werden zij in de paleistuin geplaatst en wel zo, dat het doorzicht via de middenas vrijgelaten bleef.
Boventuin Paleis Het Loo

Levensavond Wilhelmina in Paleis Het Loo

Ter gelegenheid van het vijftigste sterfjaar van koningin Wilhelmina (1880-1962) organiseert Paleis Het Loo in Apeldoorn de tentoonstelling 'Wilhelmina's Levensavond'.
Levensavond Wilhelmina in Paleis Het Loo

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen. Paleis Het Loo in Apeldoorn is opgenomen in Kastelen in Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kastelen en paleizen

In deze publicatie in de serie Kastelen in Nederland van Ben Hendriks staan vooral veel kastelen en paleizen die zijn bewoond of eigendom zijn geweest van de koninklijke familie die zijn bewoond of eigendom zijn geweest van de koninklijke familie, zoals Huis ten Bosch, Soestdijk, Drakensteyn, Noordeinde, Paleis Het Loo, het Oude Loo. Ook deze uitgave van Ben Hendriks staat weer garant voor veel leesplezier.
Kastelen in Nederland

Literatuur

Drs. A.C. Kranenburg-Vos, 't Konings Loo, bouwgeschiedenis en bewoning, deel XXV uit de serie 'Nederlandse kastelen', uitg. NKS/ANWB, 1975.

Hans Hoogendoorn en Ernest Kurpershoek, Huizen van Nassau, Een gids langs de kastelen en paleizen van een vorstengeslacht, Den Haag, 2002.

XII Gezigten in het Park Het Loo, Alphen aan den Rijn, 2002, naar de oorspronkelijke uitgave van 1857 met een Ten geleide van Dr. Joh. R. ter Molen.

Herinneringen aan Het Loo en omstreken, Alphen aan den Rijn, 2003, een album naar een portefeuille, door Koning Willem III aangeboden aan prinses Marie van Wied, ter gelegenheid van haar huwelijk. Het rijk geïllustreerde Ten Geleide werd geschreven door Dr. Joh. R. ter Molen, Directeur Paleis Het Loo. De heer J.G. Vis maakte voor dit Ten Geleide foto's, zo veel mogelijk vanaf de plaats waar de tekenaar zijn 12 aquarellen heeft vervaardigd.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland
Paleis het Loo

In de grootste provincie van Nederland, Gelderland, staat een groot aantal kastelen en adellijke huizen. Deze kastelen zijn nauw verbonden met de Gelderse geschiedenis. Opvallend is ook de grote verscheidenheid. U wordt daar uitvoerig over geïnformeerd in Kastelen in Gelderland. In deze uitgave staan 150 interessante kastelen en landhuizen.
Kastelen in Gelderland


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.