Mottekasteel

Kasteel op een heuvel

Een mottekasteel is een kasteeltype uit de vroege middeleeuwen, dat werd gebouwd op een motte, een door mensen aangelegde heuvel. Het mottekasteel bestond doorgaans uit een omheining en een torenvormig gebouw. Op de eerste mottes stonden geen gebouwen. Later bouwde men een versterking van hout of steen.

Hout

Voor de bouw van het mottekasteel werd hout gebruikt. Dit materiaal is vergankelijk. Hierdoor resteren uit de begintijd van het kasteel alleen de heuvels nog. Een mottekasteel bestond veelal uit een hoofdburcht met een of meer voorburchten. De hoofdburcht met de donjon stond meestal op de hoogste heuvel.

Middeleeuwen

De eerste mottekastelen werden aan het einde van de tiende eeuw gebouwd. Zij werden vooral gebouwd vanwege een militair doel. Later werden ook mottes opgeworpen die als statussymbool dienden. We vinden mottekastelen in de meeste westelijke landen van Europa. De houten constructies werden geleidelijk vervangen door stenen bouwwerken. Na verloop van tijd bouwde men geen mottekastelen meer. De kastelen werden groter en groter. Het was ondoenlijk om hiervoor een heuvel op te werpen.

Burcht van Leiden

De Burcht van Leiden is sinds 1968 een rijksmonument. De Leidse burcht is één van de fraaiste voorbeelden van een mottekasteel in Nederland. De burchtheuvel werd op een strategisch punt opgeworpen. De motte ligt op het punt waar de Oude en Nieuwe Rijn bij elkaar komen. Volgens kastelenkenner Ben Hendriks wierp men al in de negende eeuw op deze plaats een motte op.

Mergelpe

In het Duivelsbos bij Berg en Dal bij Nijmegen bouwde men omstreeks het jaar 1000 na Christus de motte Mergelpe. De motte ligt in een prachtig bosgebied tussen Nijmegen en de Duitse grens. De motte werd gebouwd op een stuwwal uit de ijstijd. Balderik en zijn vrouw Adele worden genoemd als bouwers van Mergelpe. Van de versterkingen bij Mergelpe in Berg en Dal resteren alleen nog twee grote heuvels.

Motte Wijnandsrade

In de dorpskern van Wijnandsrade bij Nuth liggen de resten van een middeleeuws mottekasteel. De motte Wijnandsrade is ongeveer zes meter hoog en wordt omgeven door een kasteelgracht. Wijnandsrade ligt aan de Hultbergerbeek. Op de kustmatig aangelegde heuvel heeft een kasteel gestaan, waarschijnlijk in de vorm van een weertoren, schreef Ben Hendriks.

België

In de meeste provincies van Nederland stonden mottekastelen. Ook in andere landen in Europa staan voorbeelden van dit type kasteel. Een mooi voorbeeld is de Motte van Cambridge, die na de komst van Willem de Veroveraar naar Engeland in 1066 werd opgeworpen. Ook het oudste deel van de Tower van Londen is een motte. Voorbeelden in België zijn de Ouden Hofberg in het natuurgebied Den Haert in Poederlee, de Motte van Geetbets, de Senecaberg in het gehucht Borgt bij Grimbergen en de Castelberg bij het natuurreservaat Het Vinne in Zoutleeuw.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Nederlandse Kastelen
Kasteel en geschiedenis

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.