Het poortgebouw van kasteel De Haar

Creatie van Pierre Cuypers

Voor de rijke baron van Zuylen van Nyevelt herbouwde architect Pierre Cuypers op de resten van een oud slot in Haarzuilens een kasteel met een indrukwekkend poortgebouw.

Ruïne in Haarzuilens

Aan het eind van de achttiende eeuw was het kasteel De Haar in Haarzuilens een troosteloze ruïne. De fundamenten van het vijfkantige kasteel waren er nog en op vele plaatsen stonden nog delen van torens en vertrekken overeind, maar eigenlijk was het een grote plaats van verval.

Etienne van Zuylen van Nyevelt

Het kasteel met de wijde omgeving was eigendom van de in goeden doen zijnde edelman, Etienne Gustave Frédéric, baron van Zuylen van Nyevelt, die gehuwd was met de steenrijke Hélène Caroline Betsy, barones de Rothschild. Geld speelde voor hen geen belangrijke rol, behalve dan dat je er leuke dingen mee kon doen. Eén van die leuke dingen was het weer bewoonbaar maken van het voorouderlijke slot van de baron. Daartoe kreeg de befaamde architect Pierre Cuypers de opdracht. Hij kreeg de vrije hand om het kasteel De Haar en haar omgeving te restaureren en dat deed hij op een romantische manier, die meer bij onze tijd hoort dan bij de middeleeuwen. Daarbij hoorde ook het park. Cuypers maakte er, samen met zijn zoon en andere architecten een sprookjeskasteel van, dat ook in een bijpassende sprookjesachtige omgeving werd geplaatst.

Haarzuilens

Bij de aanleg van het park bleek het dorpje Haarzuilens in de weg te staan. Daarom werd het hele dorpje, behalve de dorpskerk, die pal tegenover het kasteel staat, enkele kilometers verplaatst. De hele restauratie van het kasteel en de aanleg en inrichting van het park en de tuinen hebben vijftien jaar werk gekost, waarmee aan honderden mensen werk werd verschaft.

Buitenpoort

Als je tegenwoordig het kasteel wilt bezoeken, begint dit bezoek bij een gloednieuwe voorpoort, de zogenaamde buitenpoort. Deze poort heeft alle kenmerken, die een middeleeuwse kasteelpoort zou kunnen hebben, maar is volledig een fantasieproduct. De poort brengt de bezoeker echter wel in de juiste romantische stemming. De buitenpoort van De Haar heeft twee indrukwekkende torens. In de verschillende kamers van een dergelijke poort waren in de middeleeuwen de bewakers van het kasteel ondergebracht, die moesten voorkomen dat ongewenste bezoekers het kasteel zouden kunnen benaderen. Het Muiderslot kent een dergelijke poort, die toegang geeft tot het voorplein, waaromheen de verschillende kasteelgebouwen zijn gegroepeerd. Bij de Doornenburg in de Betuwe schermt de toren de voorburcht af. Hier bij kasteel De Haar is de poort een entree tot het grote park, waarin de verschillende kasteelgebouwen en de kerk aanwezig zijn.

Mezenkouw

Boven de poort van De Haar vinden we een zogenaamde mezenkouw. Daarin konden de verdedigers van het kasteel het zeer onplezierig maken voor aanvallers, die er in zouden slagen de poort binnen te komen, door het gooien van heet water, olie of stenen op de indringers. Op de foto staat de poort al open, maar we kunnen goed zien, dat een deel van de brug voor de poort een ophaalbrug is over de slotgracht. Bij de nadering van ongewenste bezoekers, zou dit brugdeel zeker zijn opgetrokken, waarmee de toegang een extra bescherming kreeg.

Wapens op het poortgebouw

Wapens

Boven de poort zijn op de voorzijde van de mezenkouw de drie wapens aangebracht van de vroegere bezitters van het kasteel De Haar. Dit zijn van links naar rechts de families Van Zuylen, van de Haar en van Zuylen-van Nyevelt. De architect Pierre Cuypers heeft overal in het kasteel de wapens van deze drie belangrijkste families, die het kasteel hebben bewoond, opgenomen. Ze komen niet alleen voor op de poortgebouwen en tegen de gevels van de verschillende kasteelgebouwen, maar ook in het kasteel, bij voorbeeld ook op tegels in verschillende vertrekken in het kasteel.

Namaakgebouw

Hoewel het bij dit poortgebouw om een namaakgebouw gaat, is het voor de meeste bezoekers toch een fraaie entree naar een omgeving, die weliswaar bol staat van de fantasie, maar toch op een grootse wijze de romantische gevoelens van een moderne kasteelbezoeker weet op te wekken.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Nederlandse Kastelen
Kasteel en geschiedenis

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.