Margaret Thatcher

Thatchers erfenis

Met haar neoliberale politiek veranderde Margaret Thatcher het leven van de Britten in de jaren tachtig. Volgens haar biograaf, Charles Moore, is Thatcher de enige Engelse politicus die een -isme creëerde: het thatcherisme. De eerste vrouwelijke premier van het Verenigde Koninkrijk en de eerste vrouwelijke Conservatieve leider vergrootte de tegenstellingen in de Britse maatschappij. Ze deed dit met een polariserende wijze van politiek bedrijven. Op de dag van haar overlijden werd in 2013 niet alleen getreurd: er werd ook gefeest op straat in Groot-Brittannië.

Opleiding

Margaret Hilda Roberts werd op 13 oktober 1925 geboren in Grantham in het graafschap Lincolnshire in Engeland. Haar vader had twee kruidenierswinkels in Grantham en was actief in de plaatselijke politiek. Margaret bezocht de meisjesschool Kesteven & Grantham en studeerde dankzij een beurs aan het Somerville College, een vrouwencollege aan de Universiteit van Oxford. In 1947 behaalde ze een graad in de scheikunde. Na haar studie verhuisde ze in 1947 naar Colchester in Essex, waar zij als in dienst trad van BX Plastics.

Rechten

Margaret ontmoette in februari 1951 in Dartford de zakenman Denis Thatcher. Korte tijd later verhuisde ze naar Dartford, waar ze als kandidaat voor de conservatieven was gekozen. Ze trad in dienst van J. Lyon en Co. in Hammersmith. Margaret en Denis traden in december 1951 in het huwelijk. Ze ging rechten studeren. Margaret Thatcher werd in 1953 advocaat en specialiseerde zich in belastingrecht. In dat jaar werden ook de tweeling van Margaret en Denis, Carol en Mark, geboren.

Partijleider

Margaret Thatcher werd in 1958 kandidaat in het kiesdistrict Finchley. Een jaar later werd ze tot lid van het Lagerhuis verkozen. In de jaren zestig en zeventig vervulde ze verschillende functies. Zij was onder meer secretaris van het ministerie van Pensioenen en Nationale Verzekeringen onder Harold Macmillan en woordvoerster voor huisvesting en grondpolitiek voor de conservatieven in het Lagerhuis. In het kabinet van Edward Heath was ze van 1970 tot 1974 minister van Onderwijs en Wetenschappen. Thatcher werd in 1975 partijleider van de Conservative Party.

Iron Lady

Thatcher werd in 1979 premier. In 1983 en 1987 werd ze herkozen. Uiteindelijk zou Margaret Thatcher elf en een half jaar premier blijven. Van alle premiers in het Verenigd Koninkrijk in de twintigste eeuw heeft zij het langst gediend. De naoorlogse verzorgingsstaat was failliet en de industrie was verouderd, concludeerde zij aan het einde van de jaren zeventig. Margaret Thatcher kreeg de bijnaam IJzeren Dame (Iron Lady). Deze naam werd in Rusland bedacht, maar kreeg snel navolging in Engeland, waar Thatcher brak met de vakbond, staatsbedrijven privatiseerde en veel mijnen sloot.

Liberalisme

Thatcher omarmde het door Milton Friedman gedefinieerde liberalisme. "Alleen geld doet ertoe", meende de econoom die in 1976 de Nobelprijs voor Economie ontving. Volgens Friedman zou de overheid zo min mogelijk moeten ingrijpen. De privatiseringen van Thatcher in Engeland zijn een logisch gevolg van het omarmen van Friedmans theorie. Thatcher richtte zich op de ontwikkeling van de City, dat een belangrijk centrum in de financiële wereld zou worden. Na haar dood weet Labour-politicus Ken Livingstone alle huidige economische problemen aan Thatcher: "Ze creëerde de huizencrisis, ze produceerde de bankencrisis en ze schiep de bijstandscrisis."

Europa

Groot-Brittannië was in 1973 toegetreden tot de Europese Unie. Margaret Thatcher was geen voorstander van uitbreiding van Europese samenwerking. In 1988 keerde zij zich fel tegen meer Europese integratie. Zij oriënteerde zich daardoor meer op de Verenigde Staten van Amerika. Met de Amerikaanse president Ronald Reagan kon ze heel goed opschieten. "ik blijf ervan overtuigd dat Europa ons meer nodig heeft dan wij hen," schreef ze in haar autobiografie.

Falklandoorlog

"Waar het werkelijk om ging bij Margaret Thatcher," zei de conservatieve premier Cameron, "is dat ze niet alleen ons land leidde, ze redde ons land, en ik geloof dat ze de geschiedenis zal ingaan als de grootste premier in vredestijd." De waardering voor Thatcher in Engeland steeg echter tijdens de Falklandoorlog. Deze eilandengroep stond sinds 1833 onder Brits bestuur, maar het bezit werd decennia lang geclaimd door Argentinië. Op 2 april viel Argentinië de Falklands binnen. Margaret Thatcher stuurde zonder te dralen de Engelse marine naar Zuid-Amerika. Het was een korte, maar heftige strijd. Op 16 juni 1982 waren de Falklandeilanden weer in Britse handen. Deze oorlog kostte aan 258 Britten en 649 Argentijnen het leven. Veel doden vielen op zee. De Argentijnse kruiser Belgrano werd door een Britse onderzeeër tot zinken gebracht. De torpedojager HMS Sheffield werd twee dagen na het zinken van de Belgrano getroffen door een door Frankrijk aan Argentinië geleverde Exocetraket.

Overlijden

Thatcher werd in 1992 verheven tot barones. Hierdoor werd zij lid van het Britse Hogerhuis. Denis Thatcher overleed in 2003. Op 21 februari 2007 onthulde zij in het parlementsgebouw in Londen een bronzen standbeeld van zichzelf. Margaret Thatcher overleed op 8 april 2013 op 87-jarige leeftijd aan de gevolgen van een beroerte in hotel The Ritz in Londen. Thatcher kreeg een ceremoniële uitvaartdienst met volledige militaire eer in de St Paul's Cathedral. Meer dan 2300 genodigden woonden de plechtigheid, waaronder koningin Elizabeth II en haar echtgenoot prins Philip. Na afloop werd zij in besloten kring gecremeerd. Haar asresten kregen een plekje in het Koninklijk Hospitaal van Chelsea.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer Politiek

Politiek
Overzicht Politiek 2013

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.