Jozef Stalin (1879-1953)

Russische staatsman

De Russische staatsman Jozef Stalin ontwikkelde zich tot een staatsman, die geen tegenspraak tolereerde. Hierdoor heeft zijn staatsvorm, die ook wel als Stalinisme wordt aangeduid, een negatieve klank gekregen, doordat veel mensen hun vrijheid of hun leven verloren tijdens de dertig jaren van Stalins leiderschap.

Kerk en politiek

Jozef Wissarionowisch Stalin werd op 18 december 1879 te Gori geboren. Hij begon zijn politieke loopbaan tijdens zijn priesterschap bij de Orthodoxe kerk. Vanwege deze politieke activiteiten moest hij zijn priesterschap opgeven in 1899. In 1903 sloot hij zich bij de Bolsjewieken van Lenin aan. Hij maakte snel carrière binnen de partij, vooral dankzij zijn organisatorische gaven. Tijdens de Oktoberrevolutie van 1917 speelde Stalin een grote rol. De tsaar en zijn familie werden tijdens deze opstand vermoord en de communistische partij greep de macht.

Alleenheerser

In de jaren die volgden ontdeed Stalin zich van zijn voormalige bondgenoten Trotski, Boecharin en anderen, waardoor hij alleenheerser werd binnen de partij. Stalin lanceerde zijn eerste vijfjarenplan in 1929. Hierin stond hem een modernisering van de industrie en landbouw voor ogen. Aanvankelijk waren deze plannen weinig succesvol: ongeveer twintig miljoen Russen stierven de hongerdood.

Grote Zuivering

Tussen 1934 en 1938 vond de 'Grote Zuivering' plaats. Door showprocessen ontdeed Stalin zich van zijn laatste opponenten, zoals Kamenev, Zinovjev en Boecharin. Tijdens deze periode van terreur kwamen miljoenen mensen om het leven terwijl miljoenen anderen verplicht werden te verhuizen naar andere streken binnen Rusland. Stalin liet vooral aanhangers van Lev Trotski, politici, geestelijken, kunstenaars, schrijvers en intellectuelen vermoorden.

Tweede Wereldoorlog

In 1939 sloot Jozef Stalin een niet-aanvalsverdrag met Adolf Hitler en annexeerde hij een deel van Finland en de Baltische staten. Door de Duitse inval in Rusland in 1941 werd hij echter toch gedwongen tot actieve deelname aan de wereldoorlog. Tijdens de drastische zuiveringen waren ook veel officieren omgebracht. Hierdoor kwam Rusland kundige legerleiders tekort en werden grote verliezen geleden.

IJzeren gordijn

De geallieerde leiders ontmoetten elkaar in Teheran (1943), Jalta (1945) en Potsdam (1945). Tijdens de bijeenkomsten met Winston Churchill en Franklin D. Roosevelt werden de invloedssferen voor na de oorlog vastgesteld en werd hierdoor de kiem gelegd voor de naoorlogse 'Koude Oorlog'.
Na de vorming van de NAVO in 1949 markeerde het 'ijzeren gordijn' de grens tussen het communistische oosten en het kapitalistische westen van Europa. De echte strijd tussen de grootmachten VS en Rusland werd echter gestreden in Azië tijdens de Koreaoorlog (1950-1953).

Overlijden

De populariteit van Stalin nam na diens dood op 5 maart 1953 snel af. Dit mede door het besef, dat miljoenen Russen het leven hadden verloren tijdens de machtsstrijd van de despoot. Stalin overleed in zijn door architect Miron Merzhanov ontworpen datsja in Kuntsevo. Het is nooit helemaal duidelijk geworden onder welke omstandigheden Stalin overleed. Volgens de officiële verklaring zou jozef Stalin door een hersenbloeding zijn gestorven. Stalins stoffelijke resten werden in 1961 gecremeerd. De urn met de as van Stalin werd op een bescheiden plek aan de muur van het Kremlin geplaatst.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland. Jozef Stalin komt ook voor in onze interessante uitgave Tweede Wereldoorlog: de hoofdrolspelers.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer Politiek

Politiek

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.