De prins kan mij nog meer vertellen

Democratie en monarchie

Gerard Aalders was de eerste historicus die bewijs presenteerde van het lidmaatschap bij de NSDAP van prins Bernhard. Hij vond een kopie de lidmaatschapskaart in een archief in de Verenigde Staten van Amerika. De prins bleef ontkennen. 'De prins kan mij nog meer vertellen: prins Bernhard, feit en fictie' schreef de historicus. Gerard Aalders geloofde hem niet en hij had gelijk, want in oktober 2023 liet Flip Maarschalkerweerd weten dat de originele lidmaatschapskaart van de NSDAP was teruggevonden in het privéarchief van prins Bernhard.

Kritiek

Kritische schrijvers over het Koninklijk Huis krijgen te maken met tegenwerking, inbraken en invallen, want een aanval op de monarchie wordt in de kringen van de veiligheidsdiensten gezien als een aanval op de Nederlandse staat. Zo kon het gebeuren dat goedbedoelende burgers werden gearresteerd bij de inhuldiging van koning Willem-Alexander en de daarop volgende bezoeken aan de provincies, nadat zij een bordje met een grief toonden. En elke keer werd later verteld dat de arrestatie - want zo mogen we de tijdelijke vrijheidsbeperking wel noemen - op een vergissing berustte. Als buitenstaander kreeg ik het idee dat er sprake was van een vooropgezet plan om elke tegenspraak op de installatie van de koning in de kiem te smoren. Democratie en monarchie verdragen elkaar niet altijd. En dat is zeker zo op dagen die door het koningshuis en de regering worden gezien als pr-moment.

Witte handschoenen

De waardering voor het Huis van Oranje bemoeilijkt de geschiedschrijving, zegt H.W. von der Dunk. "Zodra het over de monarchie gaat trekken [...] quasi afstandelijke intellectuelen en historici volgens een ongeschreven etiquette witte handschoenen aan. Een vrije en openhartige benadering en waarheidsvinding van bepaalde hoofdstukken uit de nationale geschiedenis wordt daardoor in Nederland bemoeilijkt; dit is in strijd met het zelfbeeld van een open samenleving maar wordt in stand gehouden door een stilzwijgende consensus van de spraakmakende meerderheid."

Tegenwerking

Kritische geschiedschrijvers worden steevast tegengewerkt en als onbenullen neergezet door de staat en voorstanders van de monarchie. Ook Gerard Aalders kreeg te maken met tegenwerking. Een publicatie werd bijna een jaar tegengehouden, omdat premier Wim Kok niet wilde dat het bewijs van het NSDAP-lidmaatschap van prins Bernhard in Nederland bekend werd. Soms komt de tegenwerking uit onverwachte hoek. De recensent van de bibliotheekdienst Biblion, J. van Bree, kon zijn afschuw voor 'De prins kan mij nog meer vertellen: prins Bernhard, feit en fictie' van Gerard Aalders niet verbergen. Het was een zure beoordeling die geen recht deed aan het door de historicus aangedragen feitenmateriaal: "Te vaak gebruikt hij termen als 'vermoedelijk', 'mogelijk' of varianten daarop en dat doet afbreuk aan het betoog en aan de op zich aannemelijke stelling over Bernhards gedrag."

Feiten en fictie

Maar het zijn niet deze woorden die de monarchist op de kast jagen. Een wetenschapper gebruikt deze zinsneden om aan te geven waar het feit eindigt en de interpretatie begint. Aalders zou een slechte wetenschapper zijn als hij zou werken volgens de methode van J. van Bree. Maar Aalders had zijn boek wel slimmer in elkaar kunnen zetten en zich kunnen beperken tot de kern van zijn betoog. Het zijn de onnodig denigrerende opmerkingen na een feitenrelaas die het voor republikeinen geschreven boek niet geschikt maken voor een breder publiek.

Betekenis

Willem Frederik Hermans betoogde eens dat een schrijver geen mus uit de dakgoot moet laten vallen, zonder dat dit een betekenis heeft voor het verhaal. Dit geldt voor romans, maar kan ook toegepast worden in historische studies. In het blad van het Republikeins Genootschap zullen de tussenzinnen van Aalders een positieve uitwerking hebben, maar een monarchist zal zich bij lezing gegriefd voelen. Een monarchist zal zich ergeren aan de onfatsoenlijkheden van Bernhard, maar de boodschapper de schuld geven. Hij kan moeilijk accepteren dat de prins Van Lippe-Biesterfeld altijd loog, de veiligheidsdiensten inschakelde als hij iemand onschadelijk wilde maken en zijn zakken vulde met steekpenningen en de opbrengsten van andere duistere zaakjes.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan royalty en koninklijke huizen. Lees Koninklijke Geschiedenis als u meer wilt weten over de geschiedenis van de belangrijkste koninklijke huizen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer Koninklijk Huis

Koninklijk Huis
Koninklijk Huis in Nederland
Koninklijke Geschiedenis

In deze bundel is een eerste selectie opgenomen van de artikelen die Ruud van Capelleveen over het Koninklijk Huis schreef. Voor deze uitgave werden de meeste artikelen herschreven, geactualiseerd en aangevuld. Door deze wijzigingen blijven de artikelen interessant; nu en later.
Koninklijke geschiedenis


In deze publicatie in de serie Kastelen in Nederland van Ben Hendriks staan vooral veel kastelen en paleizen die zijn bewoond of eigendom zijn geweest van de koninklijke familie die zijn bewoond of eigendom zijn geweest van de koninklijke familie, zoals Huis ten Bosch, Soestdijk, Drakensteyn, Noordeinde, Paleis Het Loo, het Oude Loo. Ook deze uitgave van Ben Hendriks staat weer garant voor veel leesplezier.
Kastelen in Nederland


Met deze uitgave over het Britse vorstenhuis komt u veel te weten: niet alleen over het wel en wee van alle Engelse koningen en koninginnen, maar ook over de tijd waarin zij leefden, de machtsstrijd waarin de koningen verwikkeld raakten en de oorlogen die zij voerden. In dit digitale boek staan alle Britse koningen en koninginnen vanaf Willem de Veroveraar.
Engelse koningen en koninginnen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.