De erfenis van Fabiola

Koningin van België

Fabiola schonk een groot deel van haar erfenis aan het 'Hulpfonds van de Koningin'. Dit werd bevestigd door de koninklijke familie, maar het paleis wilde verder niet ingaan op de erfenis van Fabiola. Koningin Fabiola leeft voort in de harten van degenen die haar gekend hebben en dat is misschien haar voornaamste erfenis.

Familie neemt afscheid

Het lichaam van koningin Fabiola werd op maandag 8 december overgebracht naar het Kasteel van Laken. De weduwe van Boudewijn overleed op vrijdag 5 december 2014 in kasteel Stuyvenberg. Zij werd 86 jaar. Er werd een periode van nationale rouw afgekondigd tot en met vrijdag 12 december 2014, de dag van haar begrafenis. Ook in het Spaanse stadje Motril, waar Fabiola een vakantiehuis had, werd een dag van rouw in acht genomen.

Rouw

Koning Filip en koningin Mathilde kwamen nog dezelfde avond afscheid van haar nemen. De ruimten in Stuyvenberg waren echter niet geschikt om veel mensen toe te laten. Daarom werd het lichaam van Fabiola enkele dagen later naar de kapel van het Kasteel van Laken vervoerd. Hier namen familie en vrienden afscheid van Fabiola in de kapel waar zij tijdens de regeringsjaren van Boudewijn bijna dagelijks kwam.
Twee dagen later werd haar stoffelijk overschot overgebracht naar het koninklijk paleis in Brussel, waar het publiek op woensdag en donderdag afscheid kon nemen. Fabiola lag daar opgebaard in een open kist. In de ochtenduren kwamen verschillende politici langs, waaronder premier Charles Michel en zijn vicepremiers Kris Peeters, Jan Jambon, Didier Reynders en Alexander De Croo. Ook Kamervoorzitter Siegfried Bracke en Senaatsvoorzitter Christine Defraigne bezochten Fabiola. Daarna konden de voorzitters van de gewesten en de overige politici een laatste groet aan de weduwe van koning Boudewijn brengen. Gewone burgers konden in de middaguren en op de volgende dag afscheid nemen. Vierduizend mensen maakten gebruik van deze mogelijkheid.

Internationale belangstelling

Fabiola wilde niet opgebaard worden en zij wilde geen grote begrafenisplechtigheid. Volgens de Belgische krant Het Nieuwsblad zou zij dit hebben gezegd tegen abt Benoit Lobert, haar religieuze vertrouwenspersoon. Fabiola wilde niet tentoongesteld worden. Bovendien zou zij voor haar dood een 'lelijke doodskist' hebben besteld: "zo lelijk dat ze die niet aan het publiek durven tonen." Zij wilde een eenvoudige dienst in de parochiekerk van haar woonplaats Laken. Ook aan dit verlangen werd niet voldaan. De uitvaart van Fabiola vond op vrijdag 12 december 2014 plaats in de Kathedraal van Sint-Michiel en Sint-Goedele in Brussel. De afscheidsdienst was voor iedereen vrij toegankelijk, maar er was niet veel plaats voor gewone mensen, want de kathedraal werd goed gevuld met leden van de Belgische en buitenlandse koninklijke families en hoogwaardigheidsbekleders. Namens Nederland was prinses Beatrix bij de uitvaartdienst. Spanje, het geboorteland van Fabiola, werd vertegenwoordigd door Juan Carlos en Sofia. Daarnaast waren de vorsten van Denemarken, Noorwegen en Zweden naar Brussel gekomen. Ook de Japanse keizerin Michiko, de Thaise prinses Sirindhorn en de Marokkaanse prins Moulay Rachid bezochten de plechtigheid. Het Britse koningshuis schitterde door afwezigheid. De verslaggever van de Belgische omroep bracht in herinnering dat Boudewijn zeer ontstemd zou zijn geweest, toen het Engelse koningshuis in 1983 bij de begrafenis van zijn vader verstek liet gaan. De houding van Leopold tijdens de Tweede Wereldoorlog had overigens ook in België tot grote problemen geleid: de Koningskwestie. Meer dan 250 journalisten uit binnen en buitenland - vooral uit Spanje en Nederland - kregen een accreditatie.

Uitvaartdienst

De belangstelling in de straten van Brussel viel tegen. De rouwstoet ging van het Paleizenplein naar de Sint-Michiel en Sint-Goedele. Honderden mensen stonden buiten de kerk in de regen. De dienst had een sober karakter. Haar kist, gedrapeerd met de Belgische driekleur, werd door militairen gedragen en op de kerkvloer geplaatst en niet op een verhoging, zoals de gewoonte is. Dit wilde Fabiola zo; hiermee zou ze haar nederigheid willen benadrukken. Uiteraard waren er veel Bijbelteksten en klassieke muziek. Na een welkomstwoord van aartsbisschop André-Joseph Leonard kreeg kardinaal Godfried Danneels het woord. Danneels benadrukte het belang van het diepe geloof van Fabiola en de goede band met Boudewijn. "Fabiola is nu weer thuis, bij God en bij haar echtgenoot," merkte Danneels op. "Zij werd een van ons en wij van haar. Eigen kinderen had ze niet. Maar ze kreeg er ontelbare andere voor in de plaats: ze kreeg ons allemaal. [...] Zij verlangde naar God te gaan. Ze leefde alsof ze al toegang had tot de wereld van God en zijn heiligen. De dood was voor haar geen einde, maar een doorgang." Fabiola wist zeker dat zij zou voortleven en na haar aardse leven herenigd zou worden met Boudewijn.
"Oom Boudewijn en tante Fabiola zochten onophoudelijk naar vrede door altijd en overal iedereen te ontmoeten," zei prinses Elisabeth. De korte getuigenissen van de familieleden, zoals prinses Elisabeth en prins Gabriël, de oudste kinderen van koning Filip, waren opvallend en ontroerend. Wil Tura zong 'Hoop doet leven'. Tura zong dit lied ook tijdens de uitvaartdienst voor koning Boudewijn. Koning Filip pinkte een traan weg. "Het was zeer intens," zei de zanger na afloop. "Ik heb het tweede deel van het liedje recht naar koningin Fabiola gezongen."

Schriftjes van Boudewijn

Een opvallend bericht tussen al het lief en leed over Fabiola in de Belgische kranten was de oproep van politicus en historicus Pol Van Den Driessche over de 'Schriftjes van Boudewijn'. De koning zou 43 jaar lang aantekeningen hebben gemaakt en deze schriftjes waren in bezit van koningin Fabiola. Van Den Driessche vraagt zich af wat er met de schriftjes gaat gebeuren. Hij wil dat deze stukken worden overgedragen aan het Koninklijk Archief of een ander officieel archief. "Het zou bijzonder spijtig zijn voor het historisch onderzoek als al deze documenten verloren zouden gaan," schreef hij op zijn Facebookpagina. "De schriftjes bevatten ongetwijfeld een enorme schat aan informatie die historici zouden kunnen helpen bij hun pogingen tot een betere reconstructie en interpretatie van meer dan veertig jaar geschiedenis van dit land."

Erfenis

Fabiola schonk een groot deel van haar erfenis aan het 'Hulpfonds van de Koningin'. Dit werd bevestigd door de koninklijke familie, maar het paleis wilde verder niet ingaan op de erfenis van Fabiola, omdat het om een privé-besluit van de koningin gaat. Het geld zal gaan naar mensen in nood. Het fonds werd opgericht naar aanleiding van het huwelijk tussen Boudewijn en Fabiola in 1960. Het 'Hulpfonds van de Koningin' verzamelt middelen voor "hulp aan behoeftige en in dringende nood verkerende personen." Daarnaast wordt volgens de website van het Belgische koningshuis steun verleend aan "vernieuwende projecten die tot doel hebben de integratiekansen van jongeren en/of hun families te verhogen." De aanvragen voor hulp hebben vooral betrekking op huisvesting, financiële of sociale problemen. Elke aanvraag wordt onderzocht door het secretariaat. Hierbij wordt onder meer advies gevraagd aan de officiële instanties of overheidsorganen, zoals gemeenten en ministeries. "Op hun aanbeveling kan het Hulpfonds van de Koningin eventueel een beperkte financiële noodhulp toekennen."
Aan het einde van haar leven leidde het Hulpfonds van de Koningin nog tot problemen. Fabiola kwam in opspraak toen bleek dat zij op voorspraak van haar adviseurs gekozen had voor een constructie die successiebelasting ontdook. De toenmalige premier, Elio Di Rupo, sprak daar in het Belgische parlement schande van. Koning Albert stipte de belastingontduiking aan in zijn kersttoespraak: het zou hem "een les in bescheidenheid hebben gegeven."

Onze-Lieve-Vrouwekerk

Koningin Fabiola leeft voort in de harten van degenen die haar gekend hebben en dat is misschien haar voornaamste erfenis. Dit bleek onder meer uit de getuigenissen die haar medewerkers gaven in de Onze-Lieve-Vrouwekerk in Laken, de parochiekerk van Fabiola. Zij bezocht iedere zondag de mis in deze kerk, waar ook koning Boudewijn begraven ligt. Hier vond aansluitend op de dienst in de Brusselse kathedraal nog een korte religieuze ceremonie plaats. Het was een sobere en emotionele plechtigheid, vertelde VTM-journaliste Aagje Vanthomme. De korte dienst in Laken was alleen bestemd voor de naaste familie en het personeel van de koningin. Vooral de getuigenissen van haar personeel maakten indruk: "Ze hadden het vooral over de vrolijkheid, de nederigheid en de dankbaarheid van Fabiola." Er zou geen dag voorbij zijn gegaan, zonder dat ze zich ergens voor excuseerde, vertelde een medewerker. "U bedankte ons steeds voor elke gelegenheid, ook al was het ons werk. We mochten proeven van uw niet afnemende creativiteit, waardoor geen enkele werkdag hetzelfde was. We zijn oh zo dankbaar."
De kist van koningin Fabiola werd bijgezet in de koninklijke crypte. De vijfde koningin van België werd hier herenigd met haar man.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan royalty en koninklijke huizen. Lees Koninklijke Geschiedenis als u meer wilt weten over de geschiedenis van de belangrijkste koninklijke huizen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer Koninklijk Huis

Koninklijk Huis
Koningshuis België
Koninklijke Geschiedenis

In deze bundel is een eerste selectie opgenomen van de artikelen die Ruud van Capelleveen over het Koninklijk Huis schreef. Voor deze uitgave werden de meeste artikelen herschreven, geactualiseerd en aangevuld. Door deze wijzigingen blijven de artikelen interessant; nu en later.
Koninklijke geschiedenis


In deze publicatie in de serie Kastelen in Nederland van Ben Hendriks staan vooral veel kastelen en paleizen die zijn bewoond of eigendom zijn geweest van de koninklijke familie die zijn bewoond of eigendom zijn geweest van de koninklijke familie, zoals Huis ten Bosch, Soestdijk, Drakensteyn, Noordeinde, Paleis Het Loo, het Oude Loo. Ook deze uitgave van Ben Hendriks staat weer garant voor veel leesplezier.
Kastelen in Nederland


Met deze uitgave over het Britse vorstenhuis komt u veel te weten: niet alleen over het wel en wee van alle Engelse koningen en koninginnen, maar ook over de tijd waarin zij leefden, de machtsstrijd waarin de koningen verwikkeld raakten en de oorlogen die zij voerden. In dit digitale boek staan alle Britse koningen en koninginnen vanaf Willem de Veroveraar.
Engelse koningen en koninginnen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.