Prins Maurits van Nassau (1567-1625)

Nederlandse stadhouder en militaire leider

De Nederlandse stadhouder en militaire leider Maurits van Nassau werd in november 1567 geboren in Dillenburg. Maurits was de zoon van Willem van Oranje en diens tweede vrouw Anna van Saksen. Doordat het huwelijk van Willem en Oranje en Anna van Saksen wegens overspel van Anna met de vader van de schilder Rubens werd ontbonden en Anna kasteel Dillenburg verliet, werd Maurits vooral opgevoed door zijn oom Jan van Nassau. Willem van Oranje was inmiddels leider geworden van de opstand in de Nederlanden en verbleef daar regelmatig. In 1577 kwam Maurits naar de Nederlanden. Vanaf 1582 studeerde hij in Leiden.

Tachtigjarige Oorlog

Toen in juli 1584 zijn vader in Delft werd vermoord, was prins Maurits 17 jaar oud. Hij werd op zijn 18e verjaardag benoemd tot stadhouder van Holland en Zeeland. Later werd Maurits ook stadhouder van Gelderland, Utrecht en Overijssel.
In de strijd tegen Spanje stonden de Nederlanden er slecht voor. Het leger was zwak en leed nederlaag na nederlaag. Met raadpensionaris Johan van Oldenbarnevelt slaagde Maurits er in om het tij te keren. In de jaren negentig werden enkele militaire successen geboekt, waardoor ook meer geld voor het leger ter beschikking kwam.
In 1600 werd hij door Johan van Oldenbarnevelt naar Duinkerke gestuurd om de daar aanwezige kapers te verslaan. Prins Maurits was geen voorstander van deze operatie en ontmoette op het strand bij Nieuwpoort een Spaans leger. Deze Slag bij Nieuwpoort werd met grote moeite gewonnen.

Johan van Oldenbarnevelt

Ook met betrekking tot het Twaalfjarig Bestand (1609-1621) ontstond onenigheid tussen Maurits en Johan van Oldenbarnevelt. De raadpensionaris was een warm pleitbezorger van het bestand, terwijl Maurits liever doorgevochten had. Tijdens het Twaalfjarig Bestand brak in de Nederlanden een godsdienstconflict uit tussen de remonstranten en de contra-remonstranten. Al snel ontaardde dit godsdienstige meningsverschil in een politiek conflict. De regenten en Johan van Oldenbarnevelt kozen partij voor de remonstranten en prins Maurits voor de contra-remonstranten. De ruzie tussen prins Maurits en Johan van Oldenbarnevelt escaleerde hierdoor, met als gevolg dat Johan van Oldenbarnevelt in mei 1619 werd veroordeeld en onthoofd op beschuldiging van landverraad. De onthoofding van Johan van Oldenbarnevelt bleek later toch een slag voor Maurits. Door dit ruwe ingrijpen verloor hij veel prestige.
Na het overlijden van zijn neef Willem Lodewijk werd prins Maurits ook stadhouder van Groningen en Drenthe. Een jaar later werd de strijd met Spanje hervat. Omdat er geen goede opvolger voor Johan van Oldenbarnevelt beschikbaar was holde de kwaliteit van het bestuur van de Republiek snel achteruit. Ook bleven militaire successen uit.

Aanslag

In 1623 vond een aanslag op zijn leven plaats, beraamd door de zonen van Johan van Oldenbarnevelt, Reinier en Willem, en een remonstrantse predikant. Het plan lekte uit: Reinier werd gevangengenomen en later terechtgesteld. Willem had geluk: hij kon veilig ontkomen naar het door de Spanjaarden bezette Brussel. Tijdgenoot Joost van den Vondel schreef twee protestgedichten: 'Op het stokje van Oldenbarnevelt' en 'Geuse-Vesper of Siecken-Troost voor de Vierentwintigh'. Bovendien inspireerde de terechtstelling van Johan van Oldenbarnevelt de Amsterdamse dichter en schrijver tot de tragedie 'Palamedes'. Dit drama viel niet in goede aarde bij de bestuurders. Joost van den Vondel werd bestraft met een zware boete.

Opgevolgd door Frederik Hendrik

Prins Maurits overleed in april 1625 in Den Haag. Prins Maurits trad nooit in het huwelijk. Wel verwekte hij drie zonen bij Margaretha van Mechelen en had hij kinderen bij minstens vijf andere vrouwen. Hij werd opgevolgd door zijn halfbroer Frederik Hendrik.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan royalty en koninklijke huizen. Lees Koninklijke Geschiedenis als u meer wilt weten over de geschiedenis van de belangrijkste koninklijke huizen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer informatie over royalty

Hoofdpagina Royalty

In deze bundel is een eerste selectie opgenomen van de artikelen die Ruud van Capelleveen over het Koninklijk Huis schreef. Voor deze uitgave werden de meeste artikelen herschreven, geactualiseerd en aangevuld. Door deze wijzigingen blijven de artikelen interessant; nu en later.
Koninklijke geschiedenis


In deze publicatie in de serie Kastelen in Nederland van Ben Hendriks staan vooral veel kastelen en paleizen die zijn bewoond of eigendom zijn geweest van de koninklijke familie die zijn bewoond of eigendom zijn geweest van de koninklijke familie, zoals Huis ten Bosch, Soestdijk, Drakensteyn, Noordeinde, Paleis Het Loo, het Oude Loo. Ook deze uitgave van Ben Hendriks staat weer garant voor veel leesplezier.
Kastelen in Nederland


Met deze uitgave over het Britse vorstenhuis komt u veel te weten: niet alleen over het wel en wee van alle Engelse koningen en koninginnen, maar ook over de tijd waarin zij leefden, de machtsstrijd waarin de koningen verwikkeld raakten en de oorlogen die zij voerden. In dit digitale boek staan alle Britse koningen en koninginnen vanaf Willem de Veroveraar.
Engelse koningen en koninginnen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.