Herman Boerhaave (1668-1738)

Nederlandse geneeskundige, botanicus en scheikundige

Herman Boerhaave werd in 1701 benoemd tot lector geneeskunde aan de universiteit in Leiden. Later zou hij hoogleraar en rector magnificus worden. Hij was een van de beroemdste artsen van zijn tijd. Veel beroemdheden, waaronder tsaar Peter de Grote, kwamen naar Leiden voor een consult bij de arts en hoogleraar Herman Boerhaave.

Jeugdjaren

Herman Boerhaave werd op 31 december 1668 geboren in Voorhout. Als jongen had hij veel last van een hardnekkige zweer aan zijn linker dijbeen. Artsen pasten een aantal pijnlijke behandelingen toe. Mogelijk kreeg hij door deze persoonlijke problemen belangstelling voor geneeskunde en ontstond hierdoor zijn inlevingsvermogen in het lijden van patiënten. Hij werd opgeleid aan de Latijnse school.

Universiteit Leiden

Na de dood van zijn vader in 1682 kon Herman dankzij giften studeren aan de universiteit van Leiden. Hij studeerde filosofie, theologie en wiskunde. Hij kreeg onder meer college van filosoof Burchard de Volder, een aanhanger van de filosofie van René Descartes en Baruch de Spinoza. Herman Boerhaave studeerde in 1690 af met een studie over het onderscheid van de geest van het lichaam. In deze studie viel hij de leerstellingen van Epicurus, Thomas Hobbes en Baruch Spinoza aan.

Geneeskunde

Boerhaave vervolgde zijn studie in Harderwijk. Een studie aan de universiteit van Harderwijk was veel goedkoper dan in Leiden het geval was. Boerhaave was nog altijd afhankelijk van giften en moest op zijn centjes passen. In 1693 promoveerde hij af in de geneeskunde. Herman Boerhaave vestigde zich als arts in Leiden. Bovendien was hij in deze stad actief als predikant. In 1701 werd hij benoemd tot lector geneeskunde aan de Leidse universiteit.

Hoogleraar

In 1709 werd Boerhaave professor in Leiden en stopte hij wegens atheïstische verdachtmakingen als predikant. Boerhaave was hoogleraar in botanie en geneeskunde. Een jaar later trad hij in het huwelijk met Maria Drolenvaux. Zij was de dochter van een rijke koopman. Het echtpaar Boerhaave kreeg vier kinderen van wie er slechts een, Maria Joanna, de volwassen leeftijd bereikte.
Door zijn uitstekende didactische gaven trok hij vele buitenlandse studenten naar Leiden. Een van zijn leerlingen was Albrecht von Haller uit Bern.

Beroemd geneesheer

Boerhaave hechtte veel waarde aan het geven van geneeskundig onderricht aan het ziekbed. Hij werd een van de beroemdste geneesheren uit zijn tijd. Veel beroemdheden kwamen naar Leiden voor een consult. Ook tsaar Peter de Grote kwam in 1715 bij hem op bezoek. Herman Boerhaave bracht de praktische geneeskunst terug tot de empirische houding van Hippocrates. Deze regel, "Ik zal naar mijn beste oordeel en vermogen en om bestwil mijner zieken hun een leefregel voorschrijven en nooit iemand kwaad doen," wordt in andere woorden nog steeds onderschreven door het Nederlands Artsenverbond.

Hortus botanicus

Boerhaave werd in 1714 als opvolger van Govert Bidloo benoemd tot rector magnificus van de Universiteit Leiden. Herman Boerhaave beheerde ook de Leidse hortus botanicus. De Leidse Hortus botanicus was in 1590 opgericht aan het Rapenburg. In deze tuin konden de studenten geneeskunde geneeskrachtige planten bestuderen. Boerhaave verrijkte deze kruidentuin met vele soorten. Hij beschreef in 1710 de plantensoorten van de hortus in de Index en de Index alter uit 1720.

Oud-Poelgeest

Boerhaave moest het vanaf 1722 rustiger aandoen. Hij kocht kasteel Oud-Poelgeest in Oegstgeest. Hij plantte op dit landgoed bijzondere bomen en gewassen en legde er een kruidentuin aan. Planten waarvoor geen ruimte was in de hortus in Leiden werden door Boerhaave geplant op het landgoed van Oud-Poelgeest.

Erkenning

De Leidse wetenschapper werd in 1728 gekozen in de Académie française. Twee jaar later eerde de Royal Society in Londen hem met een lidmaatschap.
Herman Boerhaave overleed op 23 september 1738 na een langdurig ziekbed in Leiden. Hij werd begraven in de Pieterskerk. In de nabijheid van zijn laatste rustplaats plaatste men in 1762 een door Frans Hemsterhuis ontworpen monument, dat werd vervaardigd door beeldhouwer Anthony de Wapperon.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan ontdekkingen en wetenschappers. Lees Wetenschap: 150 belangrijke wetenschappers en ontdekkingen om meer te weten te komen over interessante wetenschappers en ontdekkingen. Herman Boerhaave komt ook voor in onze uitgave Wetenschap: 150 belangrijke wetenschappers en ontdekkingen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer Wetenschap

Wetenschap en Ontdekkingen

In 'Wetenschap: 150 belangrijke wetenschappers en ontdekkingen' beschrijft Ruud van Capelleveen wonderlijke ontdekkingen en opmerkelijke levens van wetenschappers die het dagelijkse leven veranderden.
De auteur legt deze lastige onderwerpen uit in begrijpelijk Nederlands, zodat ook u nu kunt begrijpen waarom deze wetenschappers zo belangrijk zijn en deze uitvindingen zo bruikbaar waren.
Wetenschap


In 'Door de Nederlandse geschiedenis' vertelt Ruud van Capelleveen veel over de Nederlandse geschiedenis: over de moordenaar van Willem van Oranje, Balthasar Gerards, over raadpensionaris Johan van Oldenbarnevelt, die met prins Maurits in conflict raakte, over de invloed van koning Lodewijk Napoleon, die door zijn broer Napoleon Bonaparte aangewezen werd om de Franse belangen te dienen als koning over Nederland, over de Slavenhandel van de WIC en andere belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.
'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.