Hugo de Groot (1583-1645)

Nederlandse rechtsgeleerde

De Nederlandse rechtsgeleerde Hugo de Groot wordt beschouwd als een belangrijk grondlegger van het volkenrecht. Hugo de Groot werd in 1618 als aanhanger van Johan van Oldenbarnevelt gearresteerd. Hij ontsnapte in 1621 in een boekenkist en vluchtte naar Frankrijk. Later werkte hij als diplomaat voor Zweden in Parijs.

De vrije zee

Zijn eerste geschrift op dit terrein was De 'Iure praedae' (Het buitrecht) uit 1604. Om politieke redenen werd het niet tijdens zijn leven uitgegeven. Alleen het derde hoofdstuk 'Mare liberum' (De vrije zee) verscheen in 1609 in druk. In dit schrijven verdedigde hij de stelling dat de zee en alles wat zich daarin bevindt vrij en voor iedereen behoort te zijn. Het complete werk 'Iure praedae' verscheen pas in 1868.

Opleiding

Hugo de Groot werd op 10 april 1583 geboren in Delft. Hij was de zoon van de patriciër Jan Cornets de Groot. Vader kernde veel geleerden. Deze herkenden al snel de grote begaafdheid van Hugo. Op jonge leeftijd kon hij al Griekse en Latijnse boeken vertalen. Op zijn elfde ging hij naar de universiteit van Leiden. Hugo de Groot mocht in 1598 mee met een gezantschap onder leiding van Johan van Oldenbarnevelt naar Frankrijk. De delegatie zocht steun bij koning Hendrik IV voor de strijd tegen Spanje. Hugo de Groot promoveerde in mei 1598 in Orléans tot doctor in rechten.

Advocaat

De Groot vestigde zich in 1600 als advocaat in Den Haag. In 1607 werd hij advocaat-fiscaal van de Hoge Raad van Holland, Zeeland en West-Friesland. Hugo de Groot schreef in deze jaren zijn bekendste Nederlandstalige werk: 'Inleidinge tot de Hollandse Rechtsgeleerdheid'. In 1613 bezocht hij met een diplomatieke delegatie Engeland. Daar sprak hij met koning Jacobus 1 over de kerkelijke twisten tussen de remonstranten en de contraremonstranten. Hij ontmoette er ook de naar Londen uitgeweken Franse classicus en filoloog Isaac Casaubon, met wie hij eerder al gecorrespondeerd had. In dat jaar werd hij pensionaris van Rotterdam. Hierdoor kreeg hij toegang tot de Staten van Holland. Zijn politieke loopbaan eindigde echter in 1618.

Loevestein

De Groot had in zijn pamfletten en redevoeringen het remonstrantse standpunt nadrukkelijk als orthodox neergezet. Hij koos daarin duidelijk partij voor raadpensionaris Johan van Oldenbarnevelt. In 1618 werd hij gearresteerd. Hugo de groot raakte in paniek. Hij vertelde zijn ondervragers meer dan nodig was en bracht Van Oldenbarnevelt extra in de problemen, schreef René van Stipriaan. Hugo de Groot, die in een kamer naast de landsadvocaat gevangen werd gehouden, hoorde op 12 mei 1619 hoe het doodsvonnis tegen Johan van Oldenbarnevelt werd uitgesproken. Zijn kop rolde op 13 mei 1619 in Den Haag. Het was een traumatische gebeurtenis voor Hugo de Groot. Na de executie van Johan van Oldenbarnevelt kreeg Hugo de Groot te horen dat hij voor de rest van zijn leven gevangen zou zitten op Slot Loevestein.

Ontsnapping in boekenkist

Hugo de Groot las veel. Op Loevestein werd regelmatig een kist met boeken bezorgd. De gelezen boeken ging weer retour. Hugo de Groot maakte van deze mogelijk gebruik om te ontsnappen. Na zijn ontsnapping in 1621, in de befaamde boekenkist, vluchtte hij naar Parijs waar in 1625 zijn belangrijkste boek de 'Iure belli ac pacis' (Het recht van oorlog en vrede) verscheen. Hierin openbaarde hij de stelling van de gerechtvaardigde oorlog. Een oorlog is gerechtvaardigd, zegt Erasmus, indien geen andere middelen bestaan om een geschil te beslechten.

Parijs

Hugo de Groot moest Franse steun winnen voor de Zweedse interventie in Duitsland. Daar streed Zweden aan de zijde van de Duitse protestanten in de Dertigjarige Oorlog. Hij kon echter slecht overweg met de opportunistische Fransen. De Zweedse koningin Christina vroeg hem in 1644 naar Stockholm te komen voor overleg. Bovendien wilde Christina dat Hugo de Groot een wetenschappelijke bibliotheek voor haar zou samenstellen. De rechtsgeleerde voelde daar niets voor.

Zweden

Het werk en het klimaat in Zweden beviel hem niet. Hugo de Groot vertrok in maart 1645 uit Stockholm. Tijdens de oversteek over de Oostzee naar Lübeck leed zijn schip schipbreuk. Hugo de Groot kwam aan wal en reisde per paard in de richting van Lübeck. Uitgeput bereikte hij Rostock, waar hij op 28 augustus 1645 overleed.

Herinnering

Hugo de Groot werd begraven in de Nieuwe Kerk in Delft. Op de markt staat een standbeeld van Franciscus Leonardus Stracké uit 1886. In 1938 plaatste men ook in Den Haag een standbeeld. Hugo de Groot stond tussen 1938 en 1988 op het Plein. Dit beeld van Johan Polet staat nu voor de ingang van het gebouw voor de Hoge Raad in de Kazernestraat. Rotterdam plaatste in 1969 voor het stadhuis op de Coolsingel een standbeeld van Auke Hettema.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan ontdekkingen en wetenschappers. Lees Wetenschap: 150 belangrijke wetenschappers en ontdekkingen om meer te weten te komen over interessante wetenschappers en ontdekkingen. Hugo de Groot komt ook voor in onze uitgave Wetenschap: 150 belangrijke wetenschappers en ontdekkingen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer Wetenschap

Wetenschap en Ontdekkingen

In 'Wetenschap: 150 belangrijke wetenschappers en ontdekkingen' beschrijft Ruud van Capelleveen wonderlijke ontdekkingen en opmerkelijke levens van wetenschappers die het dagelijkse leven veranderden.
De auteur legt deze lastige onderwerpen uit in begrijpelijk Nederlands, zodat ook u nu kunt begrijpen waarom deze wetenschappers zo belangrijk zijn en deze uitvindingen zo bruikbaar waren.
Wetenschap


In 'Door de Nederlandse geschiedenis' vertelt Ruud van Capelleveen veel over de Nederlandse geschiedenis: over de moordenaar van Willem van Oranje, Balthasar Gerards, over raadpensionaris Johan van Oldenbarnevelt, die met prins Maurits in conflict raakte, over de invloed van koning Lodewijk Napoleon, die door zijn broer Napoleon Bonaparte aangewezen werd om de Franse belangen te dienen als koning over Nederland, over de Slavenhandel van de WIC en andere belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.
'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.