Albert Plesman (1889-1953)

Nederlandse luchtvaartpionier

Albert Plesman wordt beschouwd als één van de belangrijkste Nederlandse luchtvaartpioniers. Hij organiseerde in 1919 de Eerste Luchtverkeer Tentoonstelling in Amsterdam. De luchtvaarttentoonstelling leidde tot de oprichting van de voorloper van de Koninklijke Luchtvaart Maatschappij. Onder Plesman groeide de KLM na de Tweede Wereldoorlog uit tot een belangrijke luchtvaartmaatschappij.

Opleiding

Albert Plesman werd op 7 september 1889 geboren in Den Haag. Hij was de zoon van een eierenhandelaar. Zijn moeder overleed toen Plesman dertien jaar oud was. Albert Plesman werd opgeleid aan de Koninklijke Militaire Academie (KMA) in Breda. Hij kwam als beroepsofficier in 1915 bij de militaire luchtvaartafdeling in Soesterberg en haalde het militaire brevet in 1918. Albert Plesman trad op 27 december 1917 in het huwelijk met Suus van Eijk (1895-1974). Zij was de dochter van een kaasfabrikant uit Gouda. Uit dit huwelijk werden een dochter en drie zoons geboren.

Eerste Luchtverkeer Tentoonstelling

In 1919 organiseerde Plesman de Eerste Luchtverkeer Tentoonstelling in Amsterdam, de ELTA. Op dit evenement kwamen 800.000 belangstellenden af. De expositiehallen die voor deze manifestatie in Amsterdam-Noord werden gebouwd, werden na afloop gebruikt door Anthony Fokker. Fokker richtte er zijn Nederlandsche Vliegtuigenfabriek, het latere Fokker op.

Luchtvaartmaatschappij KLM

De Eerste Luchtverkeer Tentoonstelling in Amsterdam vormde de aanloop tot de oprichting op 7 oktober 1919 van de voorloper van de Koninklijke Luchtvaart Maatschappij (KLM). Plesman werd administrateur van de vliegmaatschappij. Hij werd later directeur en na de Tweede Wereldoorlog president-directeur van KLM. Het was aan zijn energie en inzicht te danken dat de KLM snel een leidende positie in de luchtvaart verwierf. Onder zijn leiding groeide de luchtvaartmaatschappij KLM uit tot één van de spelers in de luchtvaart.

Nationaal Luchtvaartfonds

Albert Plesman was in 1934 een van de initiators van het Nationaal Luchtvaartfonds. In de weken na de recordvlucht met de Pelikaan naar Nederlands-Indië ontstond in 1933 groot enthousiasme onder de Nederlandse bevolking. Men besloot een stichting op te richten ter bevordering van de belangen van de luchtvaart. Dit idee werd op 10 januari 1934 bekendgemaakt tijdens een bijeenkomst in het Tropenmuseum in Amsterdam, waarbij de bemanning van de Pelikaan werd gehuldigd. In augustus 1934 volgde de officiële oprichting van de stichting Nationaal Luchtvaartfonds. Het NLF kreeg een breed takenpakket. De luchtvaart moest in de ruimste zin en in al haar vertakkingen en toepassingen bevorderd worden. Dit deed zij door voorlichting: de verspreiding van de luchtvaartbegrippen onder de bevolking. Het NLF richtte zich hierbij vooral op de jeugd, de luchtreiziger van de toekomst. Het NLF gaf ook bijdragen voor studiereizen en studiebeurzen.

Ongelukken

Plesman kreeg ook te maken met tegenslagen en ongelukken. 1935 was een rampjaar voor de KLM. In april verongelukte de Leeuwerik en in juli toen in een week drie vliegrampen plaatsvonden: de Kwikstaart, de Maraboe en de Gaai. Plesman werd ook persoonlijk geraakt. Zijn zoon Jan Leendert Plesman (1919-1944) week tijdens de Tweede Wereldoorlog uit naar Engeland. Hij trad er in dienst bij de RAF en kreeg de bijnaam Vliegende Hollander. Zijn Spitfire werd in september 1944 neergeschoten bij Saint-Omer. Het lichaam van Jan Leendert werd nooit gevonden. Ook zoon Hans Plesman (1918-1949) kwam om het leven. Hans verongelukte in juni 1949 als KLM-gezagvoerder met de Lockheed Constellation Roermond bij het Italiaanse Bari.

Herstel en groei

Na de Tweede Wereldoorlog moest het luchtvaartbedrijf KLM opnieuw opgebouwd. Opnieuw toonde Albert Plesman de kracht die nodig was om snel weer luchtverbindingen tot stand te brengen. In 1945 hervatte KLM enkele lijndiensten. In 1946 vloog KLM als eerste Europese luchtvaartmaatschappij lijndiensten naar de Verenigde Staten. Ook de lijndienst naar Nederlands-Indië werd hersteld. In deze jaren werd gevlogen met de Dakota DC-3 van de Amerikaanse vliegtuigfabriek Douglas Aircraft Company en Lockheed Constellation.

Waardering

In 1947 verleende de Technische Hogeschool in Delft Plesman een eredoctoraat. Postuum werd aan Albert Plesman in 1959 door de internationale organisatie voor de burgerluchtvaart, de ICAO, de gouden Edward Warner medaille voor buitengewone verdiensten voor de ontwikkeling van de burgerluchtvaart verleend.

Overlijden

Albert Plesman overleed op 31 december 1953 in Den Haag aan een hart- en vaatziekte. De Nederlandse postdienst herdacht Plesman in 1954 met een postzegel. De KLM vervaardigde een maximumkaart met het portret van Albert Plesman en de postzegel met toeslag ten behoeve van het Nationaal Luchtvaartfonds (NLF). Aan de Plesmanweg in Den Haag plaatste men in 1963 een door Mari Andriessen ontworpen standbeeld van Albert Plesman.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan ontdekkingen en wetenschappers. Lees Wetenschap: 150 belangrijke wetenschappers en ontdekkingen om meer te weten te komen over interessante wetenschappers en ontdekkingen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer Wetenschap

Wetenschap en Ontdekkingen
Luchtvaart

In 'Wetenschap: 150 belangrijke wetenschappers en ontdekkingen' beschrijft Ruud van Capelleveen wonderlijke ontdekkingen en opmerkelijke levens van wetenschappers die het dagelijkse leven veranderden.
De auteur legt deze lastige onderwerpen uit in begrijpelijk Nederlands, zodat ook u nu kunt begrijpen waarom deze wetenschappers zo belangrijk zijn en deze uitvindingen zo bruikbaar waren.
Wetenschap


In 'Door de Nederlandse geschiedenis' vertelt Ruud van Capelleveen veel over de Nederlandse geschiedenis: over de moordenaar van Willem van Oranje, Balthasar Gerards, over raadpensionaris Johan van Oldenbarnevelt, die met prins Maurits in conflict raakte, over de invloed van koning Lodewijk Napoleon, die door zijn broer Napoleon Bonaparte aangewezen werd om de Franse belangen te dienen als koning over Nederland, over de Slavenhandel van de WIC en andere belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.
'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.