Nederland en de Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog

Joodse Nederlanders

In Nederland waren de meeste Joden zo sterk geassimileerd, dat zij zichzelf niet meer als Joods beschouwden. Volgens de rassentheorie was hun levensopvatting echter niet van belang. Iemand was volgens de nationaal-socialisten Jood als hij twee Joodse grootouders had.

Joden niet gewenst

Voor de Joden veranderde er al snel veel. Er kwamen bordjes met de tekst 'Joden niet gewenscht'. Aan de Nederlandse ambtenaren werd een 'Ariërverklaring' gevraagd. De Joden werden enkele maanden later ontslagen. In 1942 werden bijna alle beroepen verboden voor Joden. De Joden dienden in augustus 1941 al hun spaargeld en effecten in bewaring te geven bij het bankiershuis Lippmann, Rosenthal & Co.. De Joodse leiding van deze bank was inmiddels vervangen door Duitsgezinden. Al het onroerend goed van de Joden werd onteigend. In september 1941 mochten de Joodse kinderen niet meer naar gewone scholen. De gemeentebesturen moesten aparte Joodse scholen inrichten met Joodse onderwijzers en leraren.

Joodse Raad

De maatregelen van de Duitsers leidden niet tot protesten in Joodse kring; de verordeningen van de bezetter werden nagevolgd. Om de uitvoering van deze maatregelen deels door de Joden zelf te laten gebeuren werd door de Duitse bezetter de Joodse Raad opgericht. Aan het hoofd hiervan stonden de diamantair A. Ascher en de hoogleraar D. Cohen. Deze twee notabelen zochten op hun beurt weer notabelen uit om zitting in de Joodse Raad te nemen. Achteraf is de Joodse Raad veel verweten. In deze raad werd veelvuldig gedebatteerd over de zinnigheid van de werkzaamheden. Telkens besloot men verder te gaan. Eind juni 1942 kreeg de Joodse Raad van Ferdinand Hugo aus der Fünten (1909-1989) te horen dat alle Joden onder politietoezicht in Duitsland moesten gaan werken. Zij moesten zorgen voor een geregelde aanvoer van Joden en legden hiervoor het onmisbaarheidscriterium aan. De middengroepen en de elite bleven als laatsten in Amsterdam achter. Op dat moment waren de meeste arbeiders al lang vergast in het concentratiekamp Auschwitz.

Desinteresse

De niet-Joodse Nederlanders reageerden in het algemeen ongeïnteresseerd op de maatregelen waar hun landgenoten mee te maken kregen. Er waren slechts enkele protesten. De bekendste hiervan zijn de protestrede van de Leidse hoogleraar R.P. Cleveringa na het ontslag van enkele hoogleraren in november 1940 en de Februaristaking in 1941. De Nederlandse kerken reageerden zeer afwijzend tegen de Jodenhaat en de discriminatie die volgde. Zij konden echter geen vuist maken tegen de bezetter.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we regelmatig aandacht aan de beslissende momenten en belangrijkste personen in de Tweede Wereldoorlog. Lees Tweede Wereldoorlog: de Hoofdrolspelers als u meer wilt weten over de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer Tweede Wereldoorlog

Tweede Wereldoorlog
Gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog

'Tweede Wereldoorlog: de hoofdrolspelers' is de 'wie is wie' van deze oorlog. In deze publicatie nam Ruud van Capelleveen de belangrijkste personen op die een rol van betekenis speelden in dit wereldomvattende conflict. U kunt in deze biografiën snel de belangrijkste feiten opzoeken.
In 'Tweede Wereldoorlog: de hoofdrolspelers' van Ruud van Capelleveen treft u de biografieën aan van 165 mannen en vrouwen die in deze oorlog een beslissende rol speelden.
Tweede Wereldoorlog: de hoofdrolspelers


In 'Door de Nederlandse geschiedenis' vertelt Ruud van Capelleveen veel over de Nederlandse geschiedenis: over de moordenaar van Willem van Oranje, Balthasar Gerards, over raadpensionaris Johan van Oldenbarnevelt, die met prins Maurits in conflict raakte, over de invloed van koning Lodewijk Napoleon, die door zijn broer Napoleon Bonaparte aangewezen werd om de Franse belangen te dienen als koning over Nederland, over de Slavenhandel van de WIC en andere belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.
'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.