Kornwerderzand

Lorentzsluizen

Aan de Friese kant van de Afsluitdijk ligt het plaatsje Kornwerderzand. Het dorpje had in 2009 slechts 23 inwoners. Kornwerderzand is niet erg groot en zal door de meeste Nederlanders niet als een gunstig woongebied worden beschouwd. Kornwerderzand was een zandplaat, waarop in de jaren twintig van de twintigste eeuw een werkeiland werd aangelegd voor de bouw van de Afsluitdijk.

Lorentzsluizen

Bij Kornwerderzand vinden we de Lorentzsluizen waarmee schepen de Waddenzee of het IJsselmeer kunnen bereiken. De Lorentzsluizen zijn niet alleen bestemd voor het scheepvaartverkeer. Ook spuisluizen behoren tot het complex van de Lorentzsluizen. Met deze spuisluizen beheert Rijkswaterstaat het waterpeil van het IJsselmeer en het achterland.

Verdediging

De sluizen in de Afsluitdijk zijn belangrijk voor de waterhuishouding van Nederland. Daarom werd er een stelsel van bunkers gebouwd, waarmee de sluizen beschermd zouden worden. Tijdens de spanningen rond de Sudetencrisis vond in de herfst van 1938 een gedeeltelijke mobilisatie van het Nederlandse leger plaats. Deze mobilisatie verliep rustig en ordelijk. De Nederlandse regering hoopte Nederland te behoeden voor een oorlog, net als in de Eerste Wereldoorlog het geval was geweest. Alles werd in het werk gesteld om de neutraliteit te behouden. Toch werd een begin gemaakt met de versterking van de Nederlandse verdedigingslinie. De kazematten in Kornwerderzand waren dan ook bemand, toen Duitsland op tien mei 1940 Nederland binnenviel. Een kleine Duitse legermacht trok door de noordelijke provincies op naar de Afsluitdijk.

Tweede Wereldoorlog

In mei 1940 konden de Nederlandse soldaten bij Kornwerderzand aanvankelijk gemakkelijk stand houden. Net als bij de Grebbelinie kon het Nederlandse leger hier gebruikmaken van de gunstige ligging. Bij de Afsluitdijk kwamen de Duitsers er niet door. De Nederlandse versterkingen waren onneembaar. Op 13 mei 1940 voerde de Duitse luchtmacht een aanval uit op de bunkers. De luchtaanval berokkende echter ook geen noemenswaardige schade. Tegen de avond van 13 mei nam de te hulp geschoten kanonneerboot 'Johan Maurits van Nassau' de Duitse artillerie onder vuur. Als gevolg van het hevige vuur van de Nederlandse oorlogsbodem, verlieten de Duitsers hun artillerienest. Uiteindelijk bracht de Nederlandse overgave uitkomst aan de Duitsers bij Kornwerderzand. De Nederlandse verdedigers bij de Afsluitdijk gaven zich over toen generaal Henri Winkelman de overgave van het Nederlandse leger bekend maakte.

Kazemattenmuseum

Tegenwoordig is op de plaats waar het Nederlandse leger in 1940 zich zo heldhaftig verdedigde tegen de Duitse overmacht een museum gevestigd. Het Kazemattenmuseum in Kornwerderzand bestaat uit vijf grote kazematten, een Duits wachtlokaal, een Duitse bunker, een aggregaatkazemat en een bezoekerscentrum. In deze kazematten wordt onder andere aandacht besteed aan het leven in de kazematten, de Duitse aanval in mei 1940, de kanonneerboot Johan Maurits van Nassau, de luchtafweer, het verzet en de vuurwapens uit de Tweede Wereldoorlog. Het Kazemattenmuseum is slechts op bepaalde dagen in de zomermaanden en op afspraak open. Het is daarom verstandig om eerst inlichtingen in te winnen bij de VVV, voordat u de reis naar het Kazemattenmuseum in Kornwerderzand aanvaardt.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: geschiedenis Friesland

Friesland
Standbeeld Cornelis Lely op de Afsluitdijk
Steenzetter Afsluitdijk
Zuiderzeeplan

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.