Provinciehuis in Arnhem

Bestuurshuis van de provincie Gelderland

Het Huis der Provincie aan de Markt werd aan het einde van de jaren veertig door de architecten J.J.M. Vegter, H. Brouwer en T.T. Deurvorst ontworpen in opdracht van het Provinciaal bestuur van Gelderland. Het 'Gouvernementsgebouw' was tijdens de gevechten in september 1944 zwaar beschadigd geraakt. Herstel was wel mogelijk, maar men besloot tot nieuwbouw, zodat de Markt vergroot kon worden.

Delftse School

Eigenlijk stond het 'Gouvernementsgebouw' in de weg. Het nieuwe Provinciehuis kwam aan de Rijnzijde van de Markt naast de Sabelspoort. Het Provinciehuis in Arnhem werd in 1950 opgeleverd. De gevels rond het betonskelet zijn bekleed met travertin of hebben vlakken met in reliëf gemetselde baksteen. Hoewel het Provinciehuis een ander karakter heeft dan de meeste bouwwerken van de Delftse School, berust de architectuur toch in vele opzichten op dezelfde beginselen. Dit kunt u vooral zien aan de detaillering en de behandeling van de materialen.

Ornamenten

Het gebouw heeft een binnenhof, waaraan zich de ingang bevindt. In de oost- en westvleugel werden de kantoorruimten en bestuurskamers gesitueerd. Aan de brede Zuidgalerij kwam de Statenzaal met uitzicht over de Rijn. Aan het gebouw hebben veel kunstenaars meegewerkt. Adviseur hiervoor was de directeur van het Kröller-Müller Museum in Otterlo, Bram Hammacher (1897-2002). Pas nadat de bouwcommissie het type kunstwerk had bepaald, werd steeds een hiervoor geschikte kunstenaar benaderd. De gebeeldhouwde kapitalen aan de voorzijde van het gebouw zijn gemaakt door de kunstenaar Hildo Krop (1884-1970). Het wapenschild boven het balkon is van de in Arnhem geboren beeldhouwer Willem Reyers (1910-1958).

Architect J.J.M. Vegter

De architect J.J.M. Vegter (1906-1982) vestigde zich in 1935 als architect in Leeuwarden, waar hij van 1936 tot 1958 tevens leraar Algemene Bouwkunde was aan de MTS. Van 1956 tot 1964 onderwees hij aan de Technische Hogeschool in Delft. Samen met J.F. Berghoef ontwierp hij in de jaren zestig het nieuwe stadhuis van Amsterdam. Dit ontwerp werd echter niet uitgevoerd. Het Slaakhuis in Rotterdam (1955), de watertorens in Dokkum (1958) en Drachten (1959), het Stadhuis in Groningen (1962) en het ministeriegebouw van Financiën in Den Haag (1975) zijn voorbeelden van gebouwen van Vegter die wel werden gerealiseerd.

Visie

J.J.M. Vegter had een specifieke ervaring voor de bezoeker van het provinciebestuur voor ogen: "Er is een wisselwerking gezocht bij de ruimtelijke opeenvolging. De Markt is asymmetrisch, vrij willekeurig, dus gevormd van plattegrond en ombouwing, daarentegen is onze binnenhof de gevormde centraliserende ruimte. De hal begane grond is als een grot: noorderlicht, donkere wanden, donkere vloer, ruw gehouden materialen van gelijkmatige kleur, daarentegen voert de trap van hier ons het licht tegemoet." Kortom de burger werd van de donkere grillige wereld gebracht naar het licht, waar over wel en wee in de provincie Gelderland gewaakt werd.

Ideaalbeeld over bestuursactiviteiten

"Misschien ongewild benadrukten architecten en kunstenaars door het kostbare materiaalgebruik en de rijkdom aan kunst en kunstnijverheid de kloof tussen burgerij en overheid," noteerde ik eens uit een boekje over Arnhem. Het Provinciehuis moest openheid uitstralen. Dit ideaalbeeld werd ook toegepast in andere bestuursgebouwen die na de Tweede Wereldoorlog in Arnhem verrezen. Deze gebouwen hebben nog een overeenkomst: zij werden alle gebouwd rond een atrium, of binnenplaats.

Uitbreiding

Al snel was het Huis der Provincie te klein om alle ambtenaren te huisvesten. Vlakbij de Markt kwamen nieuwe kantoorgebouwen, zoals Marktstate, Rijnstate en Prinsenhof (A en B). Het Huis der Provincie is nu het bestuurscentrum waar alleen de vergaderingen van Gedeputeerde Staten en Provinciale Staten van Gelderland worden gehouden.

Provinciehuis en loopbruggen

Al snel was het Huis der Provincie te klein om alle ambtenaren te huisvesten. Vlakbij de Markt kwamen nieuwe kantoorgebouwen, zoals Marktstate, Rijnstate en Prinsenhof (A en B). Het Huis der Provincie is nu het bestuurscentrum waar alleen de vergaderingen van Gedeputeerde Staten en Provinciale Staten van Gelderland worden gehouden.
Provinciehuis en loopbruggen

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan de geschiedenis van Arnhem. Lees meer over de geschiedenis van Arnhem. Ons interessante e-book over de geschiedenis van Arnhem is een aanrader. Deze stad heeft veel te bieden. Arnhem speelde al in de vijftiende eeuw een belangrijke rol.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Gerelateerd: geschiedenis Arnhem

Gelderland
Geschiedenis Arnhem
Arnhem A/Z

Arnhem is de stad die tijdens de Tweede Wereldoorlog de speerpunt vormde tijdens Operatie Market Garden. Hierbij bleek de verovering van de Rijnbrug in het centrum van Arnhem 'een brug te ver'. De Slag om Arnhem en de gevolgen hiervan ontbreken natuurlijk niet in deze uitgave. Arnhem heeft echter veel meer te bieden, dan enkel oorlogsherinneringen. De stad speelde al een belangrijke rol in de vijftiende eeuw.
Arnhem: Geschiedenis en wetenswaardigheden


Deze uitgave over Gelderland van Ruud van Capelleveen is zeker niet saai te noemen. Gelderland heeft een rijke geschiedenis en ook landschappelijk veel te bieden. De auteur informeert u op onderhoudende wijze over de geschiedenis en wetenswaardigheden van de honderdvijftig meest interessantste plaatsen in Gelderland.
Bezienswaardigheden in Gelderland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.