Onthoofding Egmond en Horne in 1568

Openbare executie op de Grote Markt

Op 5 juni 1568 werden Egmond en Horne op de Grote Markt in Brussel onthoofd. De openbare onthoofding van deze twee edelmannen zette veel kwaad bloed in de opstandige noordelijke provincies. De executie van Egmond en Horne wordt vaak beschouwd als de aanleiding voor het gewapende verzet tegen koning Filips II, maar dat is niet juist, want de onthoofding was een vergelding voor de Slag bij Heiligerlee.

Slag bij Heiligerlee

De Slag bij Heiligerlee, de eerste krijgshandelingen van de strijd die de Tachtigjarige Oorlog zou gaan heten, vond enkele weken voor de onthoofding van Egmond en Horne plaats. Het legertje van Willem van Oranje versloeg op 23 mei 1568 bij Heiligerlee het door Jean de Ligne aangevoerde leger van de Spaanse koning Filips II. Zowel Adolf van Nassau, een broer van Willem van Oranje, en Jean de Ligne overleden tijdens deze slag.

Egmond en Horne

Egmond en Horne bleven tot het einde katholiek en trouw aan de Spaanse koning. Toch werden zij in december 1567 wegens hoogverraad door de Raad van Beroerten ter dood veroordeeld. Hun steun aan het Eedverbond der Edelen - waarin werd opgeroepen tot de opheffing van de inquisitie en verzachting van de maatregelen tegen ketters - en de toestemming voor een calvinistische kerk in Doornik vormden de hoofdpunten van de motivatie van de rechters. Zij werden opgesloten in het Spanjaardenkasteel in Gent. Op 3 juni liet de hertog van Alva de edelen van Gent naar het Broodhuis aan de Grote Markt in Brussel brengen. Op 4 juni bekrachtigde Alva het doodvonnis.

Onthoofding

De hertog van Alva, die door koning Filips II naar de Nederlanden was gestuurd om orde op zaken te stellen, liet als vergelding voor de Slag bij Heiligerlee op 5 juni 1568 op de Grote Markt in Brussel een aantal al eerder uitgesproken doodvonnissen voltrekken. Achttien edelen werden onthoofd, waaronder Egmond en Horne. Hun dood leidde tot grote protesten onder de bevolking. Willem van Oranje kon hier niet van profiteren. Hij wilde een opstand ontketenen in de Nederlanden, maar zijn overige veldtochten na de Slag van Heiligerlee mislukten. De prins trok zich in 1569 terug op zijn stamslot Dillenburg in Nassau.

Herinnering in Zottegem

In het stadhuis van het stadje Zottegem wordt de nekwervel met de sporen van Egmonds onthoofding sinds 1984 in een reliekschrijn in de raadzaal van het stadhuis bewaard. Er wordt gezegd dat Egmond zichzelf als katholiek beschouwde, maar dit werd echter niet zo gezien door de katholieke clerus in België. Zij beschouwden Egmond als een protestant en dat betekende dat zijn nagedachtenis lang in de doofpot werd gestopt, met name in Zottegem waar hij en zijn vrouw begraven zijn in de kerk. Toen men in de negentiende eeuw een standbeeld wilde oprichten voor Egmond kwam daar dan ook verzet tegen. Men wilde geen beeld van een protestant in Zottegem. Later is het er toch van gekomen. Er staan nu zelfs twee identieke beelden van Egmond in die gemeente: de eerste staat er verweerd bij. De tweede werd nieuw gegoten van hetzelfde model.

Kleine Zavel

Het bekendste standbeeld van Egmond en Horne samen stond ooit op de plek waar ze onthoofd zijn, op de Brusselse Grote Markt, maar dit beeld is later verplaatst naar de Kleine Zavel, waar beide heren het gezelschap hebben gekregen van nog een aantal andere bekende Belgen. De beelden staan rond een vijver in een parkje. Dit parkje is omgeven door een hek met daarop alle gilden en ambachten van Brussel, gebeeldhouwd door een schare aan bekende beeldhouwers.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Door de Nederlandse geschiedenis

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland. Deze auteur toont aan dat geschiedenis buitengewoon verfrissend en boeiend kan zijn.
Door de Nederlandse geschiedenis

Lees verder: meer geschiedenis

Hoofdpagina Geschiedenis

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.