Raad van Beroerten

Bloedraad

De Raad van Beroerten was een door de hertog van Alva ingestelde bijzondere rechtbank. Deze rechtbank moest iedereen vonnissen die had deelgenomen aan de opstand die uitmondde in de Beeldenstorm. Vanwege het grote aantal doodvonnissen werd de Raad van Beroerten ook wel de Bloedraad genoemd.

Hertog van Alva

Fernando Alvarez de Toledo, de hertog van Alva, werd na de Beeldenstorm in 1566 door koning Filips II met een leger van 10.000 man naar de Nederlanden gestuurd. Alva kreeg onbeperkte bevoegdheid om orde op zaken te stellen en had van Filips II drie specifieke opdrachten meegekregen. Hij moest nieuwe Nederlandse bisdommen instellen, de besluiten van het Concilie van Trente doorvoeren en de beeldenstormers bestraffen. Voor dat laatste richtte de hertog direct na zijn aankomst in de Nederlanden in 1567 een speciale rechtbank op: de Raad van Beroerten.

Bijzondere rechtbank

De naam van de raad kan misverstand oproepen. Hoewel de tegenstanders slecht werden behandeld, slaat de naam niet op ons woord beroerd. Het woord 'beroerten' betekent hier 'onlusten'. De Raad van Beroerten moest de edelen en de overige tegenstanders van de katholieke kerk en het bestuur van Filips II veroordelen en bestraffen. Veel edelen, onder wie Willem van Oranje, vertrokken naar het buitenland toen de hertog van Alva deze bijzondere rechtbank instelde.

Willem van Oranje

Willem van Oranje maakte samen met Jan van Montigny en zijn broers Lodewijk en Adolf van Nassau direct een aanvalsplan op de Spanjaarden in de Nederlanden. Jan van Montigny probeerde in april 1568 Roermond in te nemen, maar de aanval mislukte en Montigny moest vluchten. In mei versloegen Lodewijk en Adolf van Nassau in Groningen de Spaansgezinde graaf Arensberg in de Slag bij Heiligerlee. De Spaanse hertog van Alva was hierover zo kwaad, dat hij op de Grote Markt in Brussel achttien edelmannen liet onthoofden.

Veroordeling

De edelen die achterbleven werden bijna allemaal gevangengenomen op verdenking van verraad. De lijst met veroordeelde voormalige vrienden en bekenden van Willem van Oranje die in opdracht van de hertog van Alva werden geëxecuteerd is lang. Op 5 juni 1568 werden Egmond en Horne op de Grote Markt in Brussel onthoofd. Binnen vijf jaar werden meer dan duizend mensen door de Raad van Beroerten veroordeeld en geëxecuteerd. Niet elke veroordeelde kreeg de doodstraf. Er werden ook meer dan elfduizend mensen verbannen.

Premiejagers

De doodvonnissen waren ook goed voor de schatkist van de Spaanse Nederlanden, want een doodvonnis ging altijd gepaard met verbeurdverklaring van goederen en geld. De Raad van Beroerten werd geholpen door verklikkers. Alva huurde mensen in, die tegen betaling op zoek gingen naar de opstandelingen. Omdat deze premiejagers voor elke aangifte zeven stuivers kregen werden ze ook wel 'zevenstuiverslieden' genoemd.

Opheffing

Na het vertrek van de hertog van Alva uit de Nederlanden in 1573 werden geen doodvonnissen meer uitgesproken. De Raad van State hief de Raad van Beroerten officieel op 14 mei 1576 op. De archieven van de raad werden, zoals geregeld met de Pacificatie van Gent, grotendeels vernietigd.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer geschiedenis

Hoofdpagina Geschiedenis
Tachtigjarige Oorlog

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.