Landgoed Windesheim

Landgoed in Overijssel

Windesheim is een klein dorpje ten zuiden van Zwolle in de voormalige gemeente Zwollerkerspel. Ten westen van dit dorpje ligt het landgoed Windesheim. De naam Windesheim is afkomstig van het klooster dat hier wat meer in de richtring va het dorp, tot de reformatie gestaan heeft.

Oorlogswinter

In een fraai gerestaureerd park liggen hier nu nog twee bouwhuizen, die doen denken aan een mooi verleden. Achter de twee bouwhuizen stond tot oktober 1944 het fraaie huis Windesheim. Toen sloeg het noodlot toe: in de laatste oorlogswinter werd het huis door brandbommen totaal vernield. De geallieerden namen aan dat het huis bewoond werd door Duitse officieren, maar deze militairen waren enkele dagen daarvoor weggetrokken. Wat er nu nog rest van het huis is een ruïne met keldermuren, die vanaf de toegangspoort niet eens meer zichtbaar is.

Reinier Schaep

Omstreeks 1600 werd er op het goed te Windesheim een eenvoudig huis gesticht door Reinier Schaep. In die tijd heeft het huis de naam Windesheim gekregen, want het werd genoemd naar het klooster dat oostelijk van het nieuwe huis heeft gestaan. Het landgoed was er echter al langer. In 1408 werd een voorvader van Reinier Schaep er mee beleend door de proost van Sint Lebuïnus te Deventer. Het heette toen het goed 'tot Boven'. Daartoe behoorde ook het goed te Middesdorpe. Hendrik Schaep, die een dienstman was van de bisschop, was getrouwd met Rixa ten Damme, die afkomstig was uit Hellendoorn en uit een bemiddelde familie stamde.

Bouwhuizen Windesheim

Klooster Windesheim

Het nageslacht van Hendrik bleef in het bezit van het goed te Windesheim. Na de dood van zijn vader erfde Reinier het goed te Windesheim, maar kennelijk kon hij er - door een afspraak met zijn broers en zuster - al eerder over beschikken, want omstreeks 1602 werd hij al beschouwd als de bezitter van de havezate Windesheim. Voordat het huis Windesheim door Reinier Schaap werd gebouwd, stond er ten oosten daarvan het klooster Windesheim. Het huis heeft de naam daaraan ontleend. In de zeventiende eeuw zijn er problemen geweest rond het bezit van Windesheim, want het was door de bisschop als oorlogsbuit geschonken aan een Van Twickeloo, maar de familie Schaep bleef het huis bewonen. Later trok de bisschop de schenking aan Van Twickeloo dan ook weer in.

Gijsbert van Dedem

De familie Schaep kreeg op den duur echter financiële problemen, die tot gevolg hadden dat Windesheim ten slotte verkocht moest worden. Na een tijd van leegstand werd het huis uiteindelijk in 1727 ten verkoop aangeboden. De nieuwe eigenaar werd Gijsbert van Dedem, de bezitter van de havezate de Gelder in Wijhe. Hij was dijkgraaf van Salland. Maar na enkele jaren overleden hij en zijn vrouw. De erfgenamen verkochten het huis in 1744 aan een Amsterdamse koopman Paulus Benelle. Hij betrok huis Windesheim en liet het vergroten en verbouwen. Hij leefde als een grandeseigneur en raakte dan ook eveneens in financiële problemen. Het huis werd opnieuw verkocht.

De Vos van Steenwijk

De nieuwe eigenaar was een lid van de familie De Vos van Steenwijk. Zijn nageslacht bleef het huis bewonen. De familie liet in 1915 de tuinen bij het huis aanleggen door de bekende landschapsarchitect L.A. Springer. De laatste particuliere bewoner was Jan Arend de Vos van Steenwijk, genaamd van Essen tot Windesheim (1922-1980). Hij liet het landgoed Windesheim na aan de Stichting Landgoed Windesheim.

Vierkant gebouw

Het huis was voor het bombardement in 1944 een vierkant gebouw van ongeveer zevenentwintig bij zevenentwintig meter met aan de linkerzijde een torenachtige uitbouw van ongeveer zeven bij tien meter. Het huis had twee verdiepingen boven de kelderruimten en een zolderverdieping, die werd gedekt door een schilddak met dakkapellen. De toren droeg een puntdak met een open torentje als bekroning. De beide bouwhuizen hebben aan de voorzijde een ietwat naar achteren gebogen lijn, die het aanzicht daarvan zeer bijzonder maakt. De bouwhuizen hebben slechts één verdieping en een zolder, die ook een schilddak heeft met dakkapellen.

Toegangspoort met gracht

Landgoed

Het landgoed was de laatste jaren min of meer aan haar lot overgelaten. Daarom nam A.C.A.W. baron van der Feltz - kunsthistoricus en kleinzoon van een zus van de hiervoor vermelde Jan Arend de Vos van Steenwijk - in 1980 het initiatief om de bouwhuizen te restaureren en een begin te maken met het opknappen van het landgoed. Deze restauraties zijn intussen goeddeels voltooid.

Tuinen

Op haar website benadrukt de Stichting Landgoed Windesheim het belang van het landgoed, dat bestaat uit een rozen- en bloementuin, het landschapspark met waterpartijen, het Engelse bos en een voormalige moestuin. De paden en wegen van het landgoed zijn toegankelijk voor het publiek, met uitzondering van het terrein in de directe nabijheid van de bouwhuizen, die particulier bewoond worden. Voor de hoofdingang is een parkeerplaats aangelegd.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Literatuur

Kuile, Dr. E.H. ter; Noord- en Oost-Salland; een deel uit de serie Nederlandse Monumenten van Geschiedenis en Kunst; 's-Gravenhage, Staatsuitgeverij, 1974.

Gevers, Jhr. A.J., en A.J. Mensema; De havezaten in Salland en hun bewoners; Alphen aan den Rijn, Canaletto, 1983.

Goïnga, Klaas; Overijssel voor ontdekkers, kastelen havezaten landgoederen; Zwolle, Waanders, 1999.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.