Bouwhuizen bij kastelen

Kastelen in detail

In de meeste gevallen zijn de bouwhuizen bij kastelen, die dan vaak al als buitenplaatsen fungeren, eerst in de zeventiende eeuw ontstaan. Zij ontstonden meestal bij kastelen (buitenplaatsen), die zich sterk bezig hielden met het agrarische of bosbouwbedrijf. Ze dienden er voor om niet alleen onderdak te verlenen aan het personeel dat in het agrarisch bedrijf werkzaam was, maar vooral ook voor het onderbrengen van paarden, wagens en koetsen, landbouwgerei en stallen voor vee.

Voorbeeld

Een voorbeeld hiervan is kasteel de Cannenburgh in Vaassen op de Veluwe. Zij zijn vaak symmetrisch geplaatst op het voorterrein voor het kasteel. De bouwhuizen omsluiten een zogenaamde basse-cour, een voorplein. Dit voorplein is dan tegenover het kasteel toegankelijk via een brug over een gracht, die de voorburcht omgeeft.

Bijgebouwen bij kastelen en buitenhuizen

Bouwhuizen komen meer voor in het oosten en zuiden van het land, dan in het westen. In het zuiden werden de bouwhuizen soms haaks op elkaar geplaatst, waardoor er besloten voorburchten ontstonden, zoals bij voorbeeld bij de eerste voorburcht van kasteel Hoensbroek of de voorburcht van de Borggraaf in Lottum.
Bij dit kasteel is de voorburcht aan drie zijden bebouwd.

Middachten

Hoewel het niet precies bekend is, lijkt het er toch op dat bij kasteel Middachten in de gemeente Rheden in Gelderland, de bouwhuizen al ver voor 1600 aanwezig waren. De voorburcht wordt al genoemd in het jaar 1375. Op een tekening van Nicolaes van Geelkercken uit 1652 zien we het kasteel Middachten. Op de geheel omsloten vierkante voorburcht zien we aan weerszijden daarvan bouwhuizen, die ongeveer de halve lengte hebben van de latere bouwhuizen. Waarschijnlijk zijn de oude bouwhuizen in de zeventiende eeuw over de gehele lengte van de voorburcht verlengd.

Twickel

In tegenstelling met het voorplein van kasteel Middachten, ontstond het voorplein van kasteel Twickel bij Delden in Overijssel pas in de zeventiende eeuw, daarvoor was er geen voorplein aanwezig en stapten de bewoners van het kasteel over de brug meteen het vrije veld in.

Na de middeleeuwen

Bouwhuizen zijn dus geen middeleeuwse gebouwen. Ze ontstonden pas na de middeleeuwen toen ze nodig waren voor een goede uitoefening van het agrarische bedrijf, dat gevoerd moest worden om het kasteel en haar omgeving in stand te blijven houden.

Foto's

de Cannenburgh in Vaassen, het kasteel met de beide bouwhuizen

Middachten, detail op een kaart van Nicolaes van Geelkercken uit 1652

Middachten, het westellijke bouwhuis

de Fraylemaborg in Slochteren over de borggracht gezien

de Fraylemaborg in Slochteren vanaf bovenverdieping borg

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder over kastelen

Nederlandse Kastelen
Middeleeuwse kastelen

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.