Dossier Valkhof Nijmegen

Valkhofpark op de schop

Op de website Binnenlands Bestuur wordt gemeld dat Nijmegen niet langer wenst te wachten op uitvoering van plannen met betrekking tot de herbouw van de donjon. Dat heeft ze nu langzamerhand genoeg gedaan. Nijmegen is van plan haar plannen ten aanzien van de hoognodige opknapbeurt van het Valkhofpark nu spoedig ter hand te nemen.
Het is dus de vraag of de herbouw van de donjon, waar zo veel Nijmegenaren verlangend naar uitkeken, nog ooit van de grond zal komen. De tijdelijke 'herbouw' van de donjon, enige jaren geleden, met behulp van steigers en zeildoek trok enorm veel belangstelling en was een bijzonder aardige manier om een mogelijke herbouw onder de aandacht te brengen.
Stichting Donjon kwam met een ontwerp en een begroting, maar de eisen die de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed stelde voor het graven in het Valkhofpark waren zo streng, dat de stichting de bouw van de donjon niet aandurfde. De stichting had voor dit onderzoek 30.000 euro in de begroting opgenomen. Dit bedrag zal ontoereikend zijn. Het onderzoek in het Valkhofpark zou enkele tonnen kunnen kosten. Deze kosten zijn vooraf bovendien niet goed in te schatten, zei Stichting Donjon in maart 2018 tegen Omroep Gelderland.
Ben Hendriks, maart 2018

Eerdere berichten over het Valkhof in Nijmegen

Ontwerp Valkhoftoren klaar

Het eerste ontwerp van de Valkhoftoren is nu klaar. Het gebouw zal 4,5 miljoen euro kosten. Volgens de initiatiefnemers kan de Valkhoftoren er over twee jaar al staan. De gesprekken met de toekomstige huurder van de Valkhoftoren zijn in een vergevorderd stadium.
In de Valkhoftoren komt een horecagelegenheid. Als het helder weer is kun je vanuit dit etablissement Arnhem en de Posbank in het noorden zien liggen. Volgens Stichting Donjon kunnen over een paar jaar aan de oostkant de brug in Emmerik en het heuvelland van Montferland waargenomen worden. Het Valkhof stond niet voor niets op deze strategische plaats. De Nijmegenaren konden dat in 2006 vaststellen, toen op het Valkhof een met doek en steigerpijpen nagebouwde donjon stond. De belangstelling was enorm: bijna 140.000 mensen kwamen kijken.
Moet je een oud verdwenen gebouw herbouwen? Deze vraag heeft de Nijmeegse politiek jarenlang beziggehouden. Uiteindelijk ging het gemeentebestuur van de Waalstad akkoord met de herbouw van de donjon van de Valkhofburcht. Tegenstanders gingen naar de rechter. De hoogste bestuursrechter oordeelde in juni 2016 dat de herbouw van Valkhoftoren geen afbreuk doet aan het groene en cultuurhistorische karakter van het Valkhofpark.
Ruud van Capelleveen, januari 2017

Gemeenteraad wil Valkhof-donjon

De gemeenteraad van Nijmegen heeft in juni 2015 goedkeuring verleend voor de herbouw van de donjon van het verdwenen Valkhof-kasteel.
In 2006 werd met behulp van stalen buizen en linnen doeken een levensgrote reconstructie gemaakt van de donjon, die ooit het belangrijkste deel uitmaakte van de burcht op het Valkhof in Nijmegen. De tijdelijke herbouw werd een enorm succes, want iedere Nijmegenaar nam de kans waar de toren te beklimmen. Het was een initiatief van de Stichting Donjon Nijmegen die al vele jaren ijvert voor een herbouw van de grote toren.
Van de oorspronkelijke grote burcht Het Valkhof was niet veel meer over na de sloop tegen het einde van de achttiende eeuw. De burcht, waar nog enkele jaren daarvoor prins Willem V van Oranje had gewoond, werd voor sloop verkocht. Het is een wonder dat er nog resten overgebleven zijn. Die resten zijn de Sint-Nicolaas of Karolingische kapel en de Barbarossaruïne, die ook wel Sint Maartenskapel wordt genoemd.
Medio juni 2015 gaf de gemeenteraad van Nijmegen groen licht voor de mogelijkheid van een herbouw van de donjon. De voorzitter van de Stichting Donjon Nijmegen, de heer Leon Eijkhout, is opgetogen over dit goede nieuws. De stichting, die belast is met de herbouw, kan nu aan de slag om te trachten de financiering van de herbouw rond te krijgen. De kosten van een herbouw zullen in de orde van grootte 3,5 miljoen euro liggen. Dus er is werk aan de winkel.
Als de herbouw van de toren inderdaad zal gaan lukken, zal dat een enorme toeristische attractie worden, die voor de gehele gemeente Nijmegen van groot belang kan worden. Het gezicht van Nijmegen zal, afgezien van de Waalbrug, weer worden zoals dat in voorbije eeuwen het geval was: een gezicht op de stad, waar vele tekenaars en schilders zich mee hebben bezig gehouden.
Ben Hendriks, juni 2015

Valkhofvereniging wil herbouw Donjon

In 2005 werd Nijmegen tijdelijk verrijkt met een donjon, de toren van de oude burcht op het Valkhof. Met behulp van een buizenconstructie, zeildoek en een knappe beschildering was men er in geslaagd de donjon, zoals die vroeger het stadsaanzicht van Nijmegen domineerde enigszins te evenaren.
Valkhofvereniging wil herbouw Donjon

Het Valkhof in Kasteelkatern

In Kasteelkatern (uitgave van de Nederlandse Kastelenstichting), jrg. 12, nr. 30, van september 2010, staat een bespreking van het boek van S. Langereis, Breken met het verleden, herinneren en vergeten op het Valkhof in de Bataafse revolutiejaren (Nijmegen, Vantilt, 2010).
Hoewel in de ondertitel het Valkhof duidelijk wordt betiteld met 'het' Valkhof, gebruikt de boekbespreker tot viermaal toe de naam van de burcht als 'de' Valkhof, en eenmaal gebruikt hij of zij de correcte term 'het' Valkhof. Vreemd, geen Nijmegenaar zal ooit spreken van de Valkhof. Het is 'het' Valkhof of de Valkhofburcht. Raadpleeg de verschillende artikelen in de bundel 'Het Valkhof te Nijmegen, uitgegeven ter gelegenheid van de tentoonstelling 'Het Valkhof en de vroegste geschiedenis van de stad Nijmegen'... 1980 (catalogus kunstbezit gemeente Nijmegen nr. 3) en de daarin voorkomende uitgebreide bibliografie (pag. 143 - 145) over het Valkhof. Nergens wordt gesproken over 'de' Valkhof.
Ook in het boek 1000 jaar kastelen in Nederland, functie en vorm door de eeuwen heen, uitgegeven onder redactie van H.L. Janssen, J.M.M. Kylstra-Wielinga en B. Olde Meierink te Utrecht, Matrijs, 1990, wordt op pag. 47 éénmaal de term 'de 'Valkhof gebruikt. Op andere plaatsen worden de correcte termen 'het' Valkhof of 'de' Valkhofburcht gebruikt.
Met welk lidwoord en met welke naam is de Valkhofburcht opgenomen in het in opbouw zijnde 'kastelenlexicon'?
Ben Hendriks, september 2010

Herbouw donjon Valkhof

De Stichting Donjon Nijmegen heeft in januari 2010 haar plannen ten aanzien van de herbouw van de donjon op het Valkhof gepresenteerd.
Zoals bekend werd enkele jaren geleden, ter gelegenheid van het 2000-jarig bestaan van de stad Nijmegen, een levensgroot model van de donjon van het Valkhof gebouwd, vervaardigd uit steigerpalen en zeildoek. Deze toren, die door het publiek kon worden beklommen, trok veel belangstelling. Hierna ontstonden plannen voor een definitieve herbouw. Een onderzoek onder de bevolking toonde aan dat de burgers van Nijmegen een herbouw zeer op prijs zouden stellen.
Een eerste aanzet, waarmee de gemeente Nijmegen heeft ingestemd, zal binnenkort ter goedkeuring aan de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed worden aangeboden. Dit voorjaar al zullen de benodigde vergunningen worden aangevraagd, waarna de procedures voor een herbouw in gang kunnen worden gezet.
Ben Hendriks, februari 2010

Onderzoek St. Nicolaaskapel Het Valkhof

In samenwerking met de gemeente Amsterdam gaat een team Duitse bouwkundigen een onderzoek instellen naar de ouderdom van de St. Nicolaaskapel op het Valkhof, die ooit ten onrechte de Karolingische kapel werd genoemd. De leeftijd van deze kapel werd in de vorige eeuw enkele malen bijgesteld. Thans neemt men aan dat het bouwwerk dateert uit het midden van de elfde eeuw. Het onderzoek, waarvoor Nijmegen faciliteiten ter beschikking, stelt zal meer klaarheid moeten brengen.
Overigens werd onlangs bekend dat D66 zich op landelijk en provinciaal niveau zal gaan sterk maken voor herbouw van de Donjon van het Valkhof. De oudste (?) burcht van Nederland blijft daarmee in het nieuws.
Ben Hendriks, maart 2007

Herbouw Valkhof Nijmegen

De bevolking van Nijmegen heeft zich duidelijk uitgesproken over de plannen rondom de herbouw van de Valkhof-donjon. Zestig procent stemde tijdens het referendum, dat tegelijk met de gemeenteraadsverkiezingen op 7 maart 2006 werd gehouden, voor de daadwerkelijke herbouw van de donjon. Al ruim een jaar staat er een van bedrukt zeildoek en steigers gebouwde namaakdonjon op het Valkhof te pronken, die kennelijk de interesse bij het publiek in de oude Valkhofburcht heeft aangewakkerd.
Tegenstanders noemen een nagebouwde donjon een "Anton-Pieck-achtig onding", maar het silhouet van de oude Keizer Karelstad, dat voor de Tweede Wereldoorlog door tientallen kerktorens werd bepaald,is er duidelijk beter van geworden, gezien de vele foto's, die in alle kranten werden opgenomen.
Ben Hendriks, maart 2006

Donjon Valkhof

De Nijmeegse donjon is weer herbouwd. Niet in steen maar in stalen buizen en zeildoek. Ter gelegenheid van het 2000 jarig stadsbestaan van Nijmegen werd op het Valkhof, op de plaats waar de oude donjon van het Valkhof heeft gestaan, een getrouwe replica gebouwd. De donjon is bekend van vele schilderijen en prenten, maar vooral ook van het een ieder bekende schilderij van Jan van Goyen (1596-1656) uit 1641.
In 1795 werd het Valkhof grotendeels gesloopt omdat de burcht zeer bouwvallig was geworden en de resten nog geld opbrachten.
De toren van het Valkhof is nu dus (tijdelijk?) herbouwd en toegankelijk gemaakt voor het publiek. Vanaf een hoogte van ruim dertig meter kan het publiek genieten van het weidse uitzicht over de Waal. En de stad Nijmegen.
Ben Hendriks, september 2005

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Dossier Kastelen

Dossier Kastelen
Geschiedenis Valkhof Nijmegen

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.