Kapellen of kerken bij kastelen

Kastelen in detail

In de middeleeuwen speelde de religie een grote rol in het dagelijks leven van de mensen. Kerken en kapellen stonden meestal dicht bij de plaatsen waar mensen zich hadden gevestigd, in dorpen en steden dus. Maar kastelen werden vaak op plaatsen gebouwd waar geen of weinig mensen woonden.

Gemeenschap

Na de stichting van een kasteel groeide de gemeenschap die in en om het kasteel leefde gestaag naarmate de macht en belangrijkheid van de heer toenam. Daarom werd door verschillende kasteelheren een mogelijkheid geschapen om in of dichter bij het kasteel de mis op te dragen, zodat men niet regelmatig een lange tocht zou behoeven te maken om ter kerke te kunnen gaan.

Hoensbroek en Doddendaal

In sommige kastelen werd de mis opgedragen in de grote zaal van het kasteel, maar in andere kastelen werd een speciale ruimte ingericht als kapel, zoals bij voorbeeld in kasteel Hoensbroek en in het slot Doddendaal bij Ewijk in Gelderland. De huidige kapel in kasteel Hoensbroek is pas in 1720 tot stand gekomen, maar bevond zich tot 1717 in de muur van de 'alde sael' van het toen ingestorte middeleeuwse slot.

Kapel in voorburcht

Bij kasteel Bergh in 's-Heerenberg werd een kapel gebouwd op de muur van de voorburcht. Deze kapel sloot direct aan bij het hoofdgebouw. Ook bij kasteel de Doornenburg in de gemeente Lingewaard in het oosten van de Betuwe vinden we een soortgelijke situatie. Ook hier staat de kapel op de muur van de voorburcht. In dit geval direct naast de brug van de voorburcht naar hoofdburcht.

Valkhof

Hoewel het kasteel het Valkhof in Nijmegen tegen het einde van de achttiende eeuw grondig werd gesloopt, zijn er toch nog enkele restanten over, waaronder de burchtkapel. Volgens recente onderzoekingen schijnt de achthoeklige Sint Nicolaaskapel op het Valkhof al uit de elfde eeuw te stammen en is daarmee waarschijnlijk de oudste kasteelkapel van Nederland.

De Haar

Bij het kasteel De Haar in Haarzuilens stond de kapel ook buiten het kasteel. Deze kapel werd al in het begin van de vijfitiende eeuw genoemd. In de loop der tijd was de kapel bouwvallig geworden.Tegelijk met de herbouw van het kasteel door de befaamde architect P.J.H. Cuypers, werd ook het kerkje opnieuw gebouwd op de oude fundamenten. Om het kerkje beter te laten passen bij het imposante kasteel heeft Cuypers de spits van de kerk wat laten verhogen. Uit de herbouw van het kerkje bij kasteel De Haar blijkt dat er zelfs tot in de twintigste eeuw behoefte was bij kasteelheren om hun godsdienst in eigen omgeving te kunnen blijven uitoefenen.

Foto's

Het altaar in kasteel Hoensbroek

De op de muur van de voorburcht gebouwde kapel van kasteel Doornenburg

De kapel op het voorterrein bij kasteel De Haar

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder over kastelen

Nederlandse Kastelen
Middeleeuwse kastelen

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.