Chris van Veen

Oud-voorzitter werkgeversorganisatie

In november 2009 overleed de oud-voorzitter van de werkgeversorganisatie VNO op 86-jarige leeftijd. Hij was jarenlang het boegbeeld van ondernemend Nederland en de tegenspeler van vakbondsman Wim Kok. Voordat hij het Verbond van Nederlandse Ondernemingen (VNO) aanvoerde, was hij actief geweest in de politiek. In het kabinet-Biesheuvel bekleedde hij de post van minister van Onderwijs en Wetenschappen.

Opleiding

De op 19 december 1922 in Barneveld geboren Christiaan van Veen groeide op in Zuid-Holland. Na de mulo werd hij administratief medewerker op de gemeentesecretarie in Den Bommel op Goeree-Overflakkee. In de oorlogsjaren werkte hij bij de gemeente Oude Tonge. Na de Tweede Wereldoorlog vertrok hij naar Rijswijk, waar hij werkte onder de latere CHU-leider Henk Beernink. Later zou Beernink Chris van Veen benaderen voor een politieke post, maar voordat het zover was studeerde Van Veen in de avonduren verder. Hij deed staatsexamen hbs, haalde een akte staatsinrichting en studeerde daarna rechten aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Na voltooiing van zijn studie werd Chris van Veen gemeentesecretaris in Hoogeveen. Van 1964 tot 1967 was hij gemeentesecretaris van Groningen.

Politiek

Chris van Veen kreeg landelijke bekendheid als staatssecretaris van Binnenlandse Zaken voor de CHU in het kabinet De Jong (1967-1971). Als staatssecretaris was Van Veen onder meer verantwoordelijk voor de spreiding van overheidspersoneel: het Rijkscomputercentrum ging naar Apeldoorn en het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP) moest naar Heerlen verhuizen. Na een korte periode als Tweede Kamerlid werd Chris van Veen minister van Onderwijs en Wetenschappen in de kabinetten-Biesheuvel I en II. Hij meed als minister de controverse niet en voerde verschillende bezuinigingsmaatregelen door. Toen hij voorstelde het schoolgeld te verhogen, trakteerden de leerlingen hem met het spreekkoor "Van Veen Ga heen". Deze en andere demonstraties hadden echter geen zin. Chris van Veen bleef bij zijn standpunt en verhoogde het lesgeld. Uiteindelijk ging hij wel vervroegd heen, maar dat kwam doordat het kabinet-Biesheuvel vroegtijdig uiteenspatte.

Akkoord van Wassenaar

Van 1974 tot 1984 was Chris van Veen de eerste fulltime voorzitter van het Verbond van Nederlandse Ondernemingen (VNO). Tien jaar lang riep hij op tot lastenverlaging en vrijheid voor het bedrijfsleven. Hij was een groot tegenstander van de inkomensnivellering. In de tweede helft van de jaren zeventig ontstonden grote problemen voor het Nederlandse bedrijfsleven. Zijn belangrijkste succes als voorzitter van het VNO boekte hij in 1982, toen in zijn villa in Wassenaar het beroemde 'Akkoord van Wassenaar' werd gesloten. Het kabinet (Lubbers), de vakbonden (Wim Kok) en de werkgevers (Chris van Veen) spraken hierbij een vierjarige periode van loonmatiging af. De werknemers kregen hiervoor arbeidstijdverkorting. De overheid beloofde in het 'Akkoord van Wassenaar' een minder sturende rol op sociaal-economisch terrein te zullen spelen.

Onderwijs

Aan het begin van de jaren negentig werd Chris van Veen door staatssecretaris Tineke Netelenbos gevraagd om onderzoek te doen naar het voorbereidend beroepsonderwijs. In 'Recht doen aan verscheidenheid' adviseerde hij om vijf leerwegen in te voeren in het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs, vmbo: een theoretische, een beroepsgerichte, een gemengde, een individuele en een arbeidsmarktgerichte leerweg. Dit advies werd grotendeels door Tineke Netelenbos overgenomen.

Nalatenschap

Chris van Veen overleed op 9 november 2009 op 86-jarige leeftijd in Den Haag. Achteraf kunnen we vaststellen dat het 'Akkoord van Wassenaar' het startpunt was van het herstel van de Nederlandse economie. Later in de jaren negentig, toen vergelijkbare afspraken werden gemaakt tussen overheid, vakbeweging en werkgevers, ging de methode-Wassenaar 'poldermodel' heten.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer Politiek

Politiek
Overzicht Politiek 2009

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.