Lodewijk Napoleon, onze eerste koning

Eerste koning van Nederland

Lodewijk nam deel aan Napoleons veldtochten in Italië en Egypte. In 1802 dwong zijn broer Napoleon Bonaparte hem tot een huwelijk met Hortense de Beauharnais. In 1806 liet hij zich door zijn broer ook het koningsschap van Nederland opdringen. Hij bleek zijn taak echter goed uit te voeren. Te goed zelfs. In 1810 dwong keizer Napoleon hem tot aftreden: Lodewijk had de Franse belangen onvoldoende behartigd.

Sterke betrokkenheid

Napoleon had misschien wel gelijk. Lodewijk Napoleon (1778-1846) voelde een sterke betrokkenheid met de Nederlanders. Hij bleef niet achter zijn bureau zitten. Geëscorteerd door huzaren reisde hij met een door zes paarden getrokken koets door het land om bezoeken af te leggen aan steden en dorpen. Met of zonder hulp van een tolk maakte hij praatjes met gewone burgers. Bij zijn rondreis door ons land viel hem op dat de gezondheidszorg en de openbare hygiëne slecht waren. Lodewijk stelde een staatsexamen in voor de geneeskunst. In het vervolg konden kwakzalvers zich niet meer als geneesheer uitgeven. Ziekenhuizen kregen strenge voorschriften voor de verbetering van de hygiëne.

Leiden

Bij rampen betoonde Lodewijk Napoleon zich zeer betrokken. In januari 1807 ontplofte in Leiden een kruitschip dat aan het Rapenburg lag afgemeerd. De explosie was tot in Den Haag te horen. Meer dan 500 huizen werden verwoest. Lodewijk vertrok onmiddellijk met zijn manschappen naar de onheilsplek. Hij zette zijn manschappen direct aan het werk. Zijn chirurg werd naar Leiden ontboden. Zelf coördineerde hij met het stadsbestuur de reddingswerkzaamheden. Huis ten Bosch kwam beschikbaar als tijdelijk onderkomen voor de getroffenen. Later die maand bepaalde hij dat Leiden over een periode van tien jaar geen rente over de schuld van de stad aan de schatkist hoefde te betalen.

Watersnood

In januari 1809 braken de zeedijken van Walcheren tijdens een zware storm. Een groot deel van het eiland kwam onder water te staan. Ook Schouwen en Goeree liepen onder. Het werd een nat jaar. In de Betuwe voltrok zich aan het eind van deze maand een nog grotere watersnoodramp. Op twee plaatsen brak de Waaldijk door. Het water stroomde de Betuwe binnen, vernietigde boerderijen en isoleerde dorpen. Koning Lodewijk kwam op 28 januari per boot in Gorinchem aan. Hij sprak met dijkbewakers en reisde door naar Tiel. Samen met zijn minister en ingenieurs van Waterstaat hielp hij mensen met het in veiligheid brengen van huisraad. Lodewijk was diep onder de indruk van de ellende die hij zag. Hij bezocht slachtoffers, troostte en steunde met geld en toezeggingen.

Handelsoorlog

Lodewijk Napoleon had het goed met Nederland voor. Zijn broer Napoleon Bonaparte zag ons land als een wingewest voor Frankrijk. De Franse keizer wilde de kosten laag houden en de opbrengsten zo hoog mogelijk maken. De Nederlandse economie interesseerde hem niet zo veel. Engeland was een belangrijke vijand van Frankrijk. Als gevolg hiervan moesten de Nederlandse handelaren hun schepen naar het Britse rijk uit de vaart nemen. Lodewijk toonde dat hij geen zetbaas van zijn broer was: hij maakte bezwaar bij Napoleon Bonaparte. De Nederlandse handel zou te veel schade oplopen van de handelsoorlogen van Frankrijk.

Verbanning

Het verschil in opvatting tussen Lodewijk en Napoleon Bonaparte was een voortdurende bron van onmin tussen de broers. Uiteindelijk zorgde de weigering van Lodewijk om de staatsschuld met een derde terug te brengen voor een breuk. In 1810 verliet Lodewijk Nederland. Via Oostenrijk, waar hij de buurman van Johann Wolfgang von Goethe was, kwam hij uiteindelijk als banneling in Italië terecht. Lodewijk Napoleon overleed in juni 1846 in Livorno.
Christina de Munck beschreef deze interessante periode in onze vaderlandse geschiedenis in 'Lodewijk Napoleon, koning van Holland'.

De invloed van Lodewijk Napoleon

Lodewijk Napoleon zwaaide slechts enkele jaren met zijn scepter over Nederland. In zijn tijd en ook achteraf in bepaalde kringen kreeg Lodewijk nooit de erkenning die hij verdiende. In een korte tijd bracht hij veel veranderingen tot stand.
De invloed van Lodewijk Napoleon

Lodewijk Napoleon in Amsterdam

Na de komst van Lodewijk Napoleon (1778-1846) naar Nederland in 1808 kreeg het Paleis op de Dam een nieuwe bestemming. Lodewijk woonde aanvankelijk in Den Haag. Hij had het daar niet zo naar de zin. Hij vond dat de stad waar de grootste economische belangen gebundeld waren, de hoofdstad van Nederland moest worden.
Lodewijk Napoleon in Amsterdam

Lodewijk Napoleon in Paviljoen Welgelegen

In 1997 publiceerde Christina de Munck 'Lodewijk Napoleon, koning van Holland'. In dit boek komt ook het Paviljoen Welgelegen in Haarlem ter sprake. In Haarlem woonde deze eerste Nederlandse koning met zijn zoon Lodewijk Louis.
Lodewijk Napoleon in Paviljoen Welgelegen

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan royalty en koninklijke huizen. Lees Koninklijke Geschiedenis als u meer wilt weten over de geschiedenis van de belangrijkste koninklijke huizen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer informatie over royalty

Hoofdpagina Royalty

In deze bundel is een eerste selectie opgenomen van de artikelen die Ruud van Capelleveen over het Koninklijk Huis schreef. Voor deze uitgave werden de meeste artikelen herschreven, geactualiseerd en aangevuld. Door deze wijzigingen blijven de artikelen interessant; nu en later.
Koninklijke geschiedenis


In deze publicatie in de serie Kastelen in Nederland van Ben Hendriks staan vooral veel kastelen en paleizen die zijn bewoond of eigendom zijn geweest van de koninklijke familie die zijn bewoond of eigendom zijn geweest van de koninklijke familie, zoals Huis ten Bosch, Soestdijk, Drakensteyn, Noordeinde, Paleis Het Loo, het Oude Loo. Ook deze uitgave van Ben Hendriks staat weer garant voor veel leesplezier.
Kastelen in Nederland


Met deze uitgave over het Britse vorstenhuis komt u veel te weten: niet alleen over het wel en wee van alle Engelse koningen en koninginnen, maar ook over de tijd waarin zij leefden, de machtsstrijd waarin de koningen verwikkeld raakten en de oorlogen die zij voerden. In dit digitale boek staan alle Britse koningen en koninginnen vanaf Willem de Veroveraar.
Engelse koningen en koninginnen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.