Lady Elizabeth Bowes Lyon (1900-2002)

Koningin-moeder van Groot-Brittannië

De koningin-moeder van Groot-Brittannië wordt in Engeland meestal de Queen Mum genoemd. Deze liefdevolle benaming werd in Engeland gebruikt voor de koningin-moeder, de moeder van de huidige vorstin van Groot-Brittannië.

Glamis Castle

Lady Elizabeth Bowes Lyon (1900-2002) werd geboren op 24 augustus 1900. Ze was een dochter van Claude, de 14e Earl van Strathmore en Kinghorne, die gehuwd was met Nina Cecilia Cavendish Bentinck. Haar moeder was een afstammelinge van de bekende Hans Willem Bentinck, een vertrouweling van stadhouder-koning Willem III. Het ouderlijk gezin van de koningin-moeder telde negen kinderen, waarvan Elizabeth de achtste was, de derde dochter in het gezin. Haar jeugd bracht ze door op Glamis Castle, een kasteel in Schotland, circa 15 km ten noorden van Dundee.

In de schaduw

George Albert Frederik Arthur Windsor, de hertog van York, was de tweede zoon van George V en Mary van Teck. Zijn broer zou koning worden en George kon rustig in de schaduw blijven en dat was eigenlijk wel prettig voor een man met zijn natuur. Hij was wat onzeker, zat vol twijfels, ongetwijfeld ook door zijn handicap: hij stotterde nogal.
Hij leerde Elizabeth Bowes Lyon kennen en heeft haar ten slotte drie keer moeten vragen of ze zijn vrouw wilde worden en eindelijk gaf Elizabeth haar George, die in de familiekring Bertie werd genoemd, haar jawoord. Op 14 januari 1923 verloofden ze zich en enkele maanden later, op 24 april 1923, trouwden ze.

Opvolging van Edward

Het paar stelde zich er op in om ergens in de country, een rustig leven te gaan voeren. Ze kregen twee dochters, Elizabeth en Margaret. Maar op 20 januari 1936 overleed koning George V. Zijn oudste zoon, Edward, volgde hem op. Er ontstonden echter allerlei problemen rond zijn geliefde. Hij was vastbesloten te trouwen met Wally Simpson, een gescheiden Amerikaanse. Ten slotte leidden de problemen er toe dat Edward afstand deed van de troon op 10 december 1936. Het gevolg was dat Bertie hem als koning George VI moest opvolgen. En dat betekende een enorme overgang voor het jonge gezinnetje.

Tweede Wereldoorlog

Maar Elizabeth gaf alle mogelijke steun aan haar man. Ze gaf hem zelfvertrouwen en aandacht en vergezelde hem waar dat maar mogelijk was. Het paar slaagde er in het vertrouwen van het publiek te winnen na het koningsdrama, dat zich onder Edward VIII had afgespeeld. In de oorlogsjaren bleef het paar ondanks alle gevaren in Londen, waar zelfs Buckingham Palace te lijden had onder de bombardementsvluchten, die Duitsland in de eerste oorlogsjaren tegen Engeland ondernam. Het koninklijk paar was voortdurend in de weer om de bevolking te steunen en moed in te spreken. Het paar leefde geweldig mee met de getroffen bevolking en liet zich zo vaak als mogelijk was zien in de getroffen Londense wijken. En zo kwam het koninklijk paar, min of meer samen met de Engelse bevolking de oorlog door.

Wederopbouw

De jaren na de oorlog stonden in het teken van de wederopbouw. Er werden eveneens vele contacten onderhouden met de verschillende landen binnen het gemenebest. Ook de oudste dochter van het koningspaar, die op 20 november 1947 getrouwd was met Philip van Mountbatten, nam actief deel aan deze activiteiten, als voorbereiding op haar mogelijke koningschap in de toekomst.

Kroning Elizabeth

Omdat haar vader ziekelijk was, werd besloten dat het jonge paar een kennismakingsreis zou gaan maken, waarin een groot aantal landen zou worden bezocht. Ze werden uitgeleide gedaan door het koninklijk paar op 31 januari 1952. De koning voelde zich redelijk goed en deed zelfs mee aan een jachtpartij. Maar op de ochtend van de 6e februari bleek hij in de nacht te zijn overleden. Hij was pas 56 jaar oud. Zijn dochter Elizabeth was koningin geworden van Groot-Brittannië, toen ze zich in midden Afrika bevond. Halsoverkop reisde het paar terug naar Londen.

Koningin-moeder

Elizabeth Bowes-Lyon was op datzelfde moment de koningin-moeder geworden, een titel die ze al die lange jaren met ere heeft gedragen.
Niet alleen als gemalin van de koning, maar ook als koningin-moeder heeft ze trouw het Verenigd Koninkrijk en het Gemenebest gediend. Haar echte bezorgdheid en haar werkelijke interesse in alles wat ze ten behoeve van het koninkrijk ondernam, leverde haar de liefde van het Engelse volk op, waar ze ook kwam. Ze was altijd gracieus in haar optreden en charmant in haar houding jegens anderen. Ze had altijd een prettige glimlach over voor iedereen en een extra wuifje met een van haar gehandschoende handen als ze het volk tegemoet trad.

Publieke optredens

Nog op haar negentigste verjaardag had ze per jaar ruim honderd publieke optredens. Ze was voorzitster of patrones van meer dan 300 instellingen, waaronder het Britse Rode Kruis, de padvindstersorganisaties, de Koninklijke Tuinbouw Organisatie, de National Trust en de vrouwenbeweging. Ze trad op als Staatsadviseur als de koningin buitenslands was.
De koningin-moeder was kolonel-commandant van acht Britse regimenten, waaronder de 1st Queen's Dragoon Guards (het Eerste Garderegiment Dragonders van de Koningin), de lichte infanterie en de Queen's Own Hussars (de Huzaren van de koningin). Ook bekleedde ze de functie van commandante van de vliegschool van de Koninklijke Luchtmacht, het Geneeskundige Korps e.d.

Clarence House

Als ze in Londen was, woonde de koningin-moeder in Clarence House, dichtbij Buckingham Palace. De samenstelling van haar huishouding bestond uit vele goede vrienden, die haar gedurende vele jaren hebben gediend. Een van die goede vrienden was Lady Fermoy, de grootmoeder van prinses Diana, die één van haar hofdames was.
Meestal bracht de koningin-moeder haar weekends door in het Huis de Royal Lodge (het koninklijk verblijf) op Windsor. Nieuwjaar werd altijd met de gehele familie gevierd in Sandringham, in Norfolk. In augustus ging ze met de hele koninklijke familie naar Balmoral in Schotland, waar men steevast de zomervakantie doorbracht.
De koningin-moeder was, evenals haar dochter Elizabeth, zeer geïnteresseerd in paardenraces; ze bezat zelf een aantal wedrenpaarden. Ze hield ook van muziek, tuinieren en vissen op zalm in het riviertje de Dee op het landgoed Balmoral.

Honderdste verjaardag

Aan de honderdste verjaardag van de koningin-moeder werd in Groot-Brittannië en de Britse Gemenebestlanden zeer veel aandacht besteed. De koningin-moeder liet zich zo te zien ook graag in het zonnetje zetten. Zo nam ze een grote parade af van alle regimenten en onderdelen van de Engelse landmacht, luchtmacht en zeestrijdkrachten en bovendien van allerlei organisaties, die nauw met de verschillende onderdelen te maken hebben of waarvan de koningin-moeder beschermvrouwe was. Het werd een grote manifestatie op het exercitieterrein, waar ieder jaar ook de Trooping the Colour parades worden gehouden ter ere van de verjaardag van de koningin. Overal in het land werd feest gevierd. Verschillende Gemenebestlanden gaven speciale postzegels uit. De Royal Mail (de Britse postdienst) liet een velletje postzegels verschijnen, waarop de koningin-moeder met enkele van haar familieleden is afgebeeld. Nieuw-Zeeland gaf een speciale serie zegels uit, waarop de belangrijkste hobby's van de koningin-moeder in beeld waren gebracht, zoals vissen en paardenrennen.

Overlijden prinses Margaret

Tijdens de jaarwisseling en de eerste maanden van 2002 was de Koningin-Moeder niet voor honderd procent fit, onder meer door een valpartij, waarbij ze haar been had beschadigd. Niettemin stond ze erop de crematie en bijzetting van haar vrij plotseling overleden jongste dochter, prinses Margaret, bij te wonen. De artsen en de familieleden hadden haar geadviseerd op Sandringham te blijven, maar de onverzettelijke Queen Mum stond er op de plechtigheden bij te wonen en zo werd ze met een helikopter overgebracht van Sandringham naar Windsor, waar de bijzetting van Margaret in besloten familiekring heeft plaats gevonden.
Sinds haar huwelijk met de latere koning George VI, heeft Elizabeth Bowes-Lyon een stempel gedrukt op het optreden van het koninklijk gezin in het openbaar. Haar betekenis voor de monarchie voor Engeland is niet in woorden uit te drukken.

Rouw in Engeland

Op zaterdag 30 maart 2002 kwam het einde van Elizabeth Bowes-Lyon dan toch nog min of meer onverwacht. Ze was rustig tijdens haar middagslaapje in aanwezigheid van onder meer haar dochter, de koningin van Engeland, overleden. Heel Engeland rouwde. Dit kwam vooral tot uitdrukking tijdens de opbaring in Westminster, waar het publiek in de gelegenheid werd gesteld om afscheid te nemen van hun geliefde Queen Mum. De mensen stonden in kilometers lange rijen geduldig te wachten om afscheid te kunnen nemen. Tot twee maal toe werd de mogelijkheid daartoe, dag en nacht, verlengd tot op de morgen waarop de afscheidsdienst in de Westminster Abbey zou worden gehouden op dinsdag 9 april 2002. Op de avond voor deze dag sprak de koningin een dankwoord uit aan de natie voor de genegenheid die iedereen voor haar moeder èn tijdens haar leven èn sinds het overlijden had getoond. Men was in het koninklijk gezin zeer onder de indruk dat zo velen hun moeder en grootmoeder zo zeer toegenegen waren.

Afscheidsdienst

De afscheidsdienst van Queen Mum, die ze zelf had voorbereid, werd in de gehele wereld uitgezonden. In Engeland stond het openbare leven stil. Na de dienst gingen de koningin en de gasten naar Buckingham Palace, want de begrafenis zelf zou later op die dag in Windsor in zeer besloten kring plaats vinden. Intussen werd het lichaam van Queen Mum naar Windsor overgebracht. Op deze tocht werd ze vergezeld door haar oudste kleinzoon, prins Charles. Langs de hele route in Londen tot in Windsor toe, stond het publiek, vaak in dikke rijen, langs de gevolgde route. In Windsor werd de koningin-moeder door het voltallige personeel, dat voor de kapel stond opgesteld, ontvangen. Queen Mum was voor altijd thuis.

Hitlergroet in Engels Koningshuis

Het tabloid The Sun publiceerde in juli 2015 een filmpje uit 1933 waarin leden van de Britse koninklijke familie de Hitlergroet brengen. Het Britse koningshuis is kwaad. Het filmpje komt mogelijk uit de privé-archief van de koninklijke familie.
Hitlergroet in Engels Koningshuis

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan royalty en koninklijke huizen. Lees Engelse koningen en koninginnen als u meer wilt weten over de geschiedenis van het Engelse koningshuis.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Engelse koningen en koninginnen

Met deze uitgave over het Britse vorstenhuis komt u veel te weten: niet alleen over het wel en wee van alle Engelse koningen en koninginnen, maar ook over de tijd waarin zij leefden, de machtsstrijd waarin de koningen verwikkeld raakten en de oorlogen die zij voerden.
Engelse koningen en koninginnen

Lees verder: meer informatie over royalty

Hoofdpagina Royalty

Met deze uitgave over het Britse vorstenhuis komt u veel te weten: niet alleen over het wel en wee van alle Engelse koningen en koninginnen, maar ook over de tijd waarin zij leefden, de machtsstrijd waarin de koningen verwikkeld raakten en de oorlogen die zij voerden. In dit digitale boek staan alle Britse koningen en koninginnen vanaf Willem de Veroveraar.
Engelse koningen en koninginnen

'Harry en Meghan: Crisis in het Britse koningshuis' is in alle opzichten een opmerkelijk verhaal van twee bijzondere mensen; een koninklijk paar dat door de pers werd achtervolgd en zich niet kon aanpassen aan de tradities en het strakke protocol van het Britse koningshuis.
Harry en Meghan

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.