Koningin Elizabeth II van Engeland (1926-2022)

Engelse koningin

Elizabeth was de oudste dochter van Albert van Windsor, de hertog van York en de latere koning George VI en van Elizabeth Bowes-Lyon. Elizabeth werd op 21 april 1926 in Londen geboren. Op 9 september 2015 werd Elizabeth de langst regerende monarch in de Britse geschiedenis. Elizabeth II werd na de dood van de Thaise koning Bhumibol op 13 oktober 2016 ook de langst regerende monarch ter wereld. Elizabeth overleed op 8 september 2022 op het landgoed Balmoral in Schotland. Zij werd als vorst van Engeland opgevolgd door haar oudste zoon Charles.

Jeugdjaren van Elizabeth

Elizabeth was op het eind van de Tweede Wereldoorlog juist oud genoeg om nog actief op te treden, dat deed ze voornamelijk in de transportsector van het leger, waar ze onder meer chauffeuse was. Tot haar vader tot de troon werd geroepen in 1936, de eerste tien jaar van haar leven dus, had ze met haar ouders en zusje Margaret een onbezorgd leven kunnen leiden op het platteland. Maar toen haar vader koning werd, veranderde haar positie van de ene dag op de andere. Elizabeth werd de kroonprinses en de opvoeding diende dus drastisch aangepast te worden, ofschoon haar ouders er alles aan gedaan hebben om hun kinderen zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. In de oorlogsjaren bleven de ouders van Elizabeth in Londen, maar de kinderen werden om veiligheidsredenen elders ondergebracht. Het gewone gezinsleven voor de prinsessen was daarmee dus verleden tijd.

Prins Philip

Elizabeth leerde haar toekomstige man al vroeg kennen. Philip was marineofficier en een goede verschijning. Hij was in de verte familie van Elizabeth, want beiden stamden af van koningin Victoria. Prins Philip was de enige zoon van prins Andrew van Griekenland en prinses Alice van Battenberg, welke naam werd gewijzigd in Mountbatten. Elizabeth en Philip trouwden op 20 november 1947 in de abdij van Westminster in Londen. Bij deze gelegenheid kreeg prins Philip de titel Hertog van Edinburgh.

Vier kinderen

Elizabeth en Philip kregen vier kinderen. Het oudste kind prins Charles werd geboren in 1948, waarna prinses Anne ter wereld kwam in 1950. Tien jaar later, toen Elizabeth al een aantal jaren koningin van Engeland was, werden er nog twee zonen geboren, te weten de prinsen Andrew in 1960 en Edward in 1964. Het eerste huwelijk van drie van haar kinderen eindigde in scheiding. Charles scheidde van Diana Spencer, het huwelijk van Anne en Mark Phillips eindigde in 1992 en ook het huwelijk van Andrew met Sarah Margaret Ferguson duurde niet erg lang. De jongste zoon, Edward, trad op 19 juni 1999 in het huwelijk met Sophie Helen Rhys-Jones. Dit huwelijk is in stand gebleven.

Kroning in abdij van Westminster

In januari 1952 vertrokken Elizabeth en Philip voor een promotietour langs enkele Gemenebestlanden. Circa een week later overleed de vader van Elizabeth, koning George VI, waardoor het paar halsoverkop naar Engeland moest terugkeren: Elizabeth was koningin van Engeland geworden op 6 februari 1952, de sterfdag van haar vader. De kroningsplechtigheid van Elizabeth II vond plaats in de abdij van Westminster op 2 juni 1953.

Symbolische rol

Elisabeth II, die een hoge plichtsbetrachting bezat, vervulde haar rol als koningin uitstekend. Ze handhaafde de symbolische rol van hoofd van de staat op een voortreffelijke wijze. Moderne en snelle verkeersmiddelen hebben het mogelijk gemaakt dat ze, veelvuldiger dan haar voorgangers dat konden, tot op hoge leeftijd bezoeken bracht aan andere landen van het Britse Gemenebest. Ook de televisie zorgde ervoor dat ze overal ter wereld in haar doen en laten gevolgd kon worden. Daardoor bleef de band tussen de oude Gemenebestlanden met het oude moederland in stand. Wel werd deze verbondenheid door de jaren veel losser.

Dieptepunt

Door de moderne communicatiemiddelen was de hele wereld nu steeds getuig, niet alleen van de hoogtepunten, maar ook van de dieptepunten van het koninklijk huis. En die zijn er nog al eens geweest. De bruiloften van drie van haar vier kinderen werden gevolgd door even veel scheidingen. Haar (ex-)schoondochter, prinses Diana kwam bij een ongeval om het leven, maar ook bij andere familieleden werd de koningin niet gespaard voor minder prettige omstandigheden. Ze sprak tijdens een kersttoespraak op een bepaald moment niet voor niets over een 'horrible year' (een verschrikkelijk jaar). Aan het einde van haar leven kreeg ze ook nog te maken een procedure tegen haar zoon Andrew. Hij werd beschuldigd van seksueel misbruik, moest een schadevergoeding betalen en verloor zijn militaire titels en beschermheerschappen.

Veranderingen na de dood van Diana

Maar er waren ook hoogtepunten in haar leven. Haar moeder, Elizabeth Bowes-Lyon, werd meer dan honderd jaar. En ieder jaar genoot het koninklijk gezin, met het Engelse volk, dan weer van de aanhankelijk die het Engelse volk vooral aan deze koningin-moeder ten toon spreidde. En in 2002 vierde Elizabeth zelf uitbundig - met het hele volk - haar vijftigjarig regeringsjubileum, waarin het Engelse volk nog eens ondubbelzinnig liet zien, dat ze de huidige opstelling van het koninklijk huis en met name die van koningin Elizabeth ten zeerste op prijs stelde. Vooral sinds de dood van prinses Diana werd deze opstelling van het koninklijk huis ten opzichte van haar volk opener, toegankelijker. Elizabeth toonde metterdaad aan dat ze meer meeleefde met het Britse volk dan vroeger en dat haar volk er eigenlijk recht op heeft mee te mogen leven met de leden van het koninklijk huis. Regelmatig verleende het Britse koninklijke huis medewerking aan 'documentaires' van de BBC.

Aftreden

De Britse vorstin dacht in 2016 nog niet aan aftreden, maar zij ging het wel wat rustiger aan doen. In december 2016 legde zij een groot aantal functies neer. Het voornaamste doel van deze herschikking was de ontlasting van het hoog bejaarde koningspaar. Vertrouwelingen van de koningin zeiden dat dit noodzakelijk was, want aftreden was geen optie. Britse monarchen regeren tot hun dood, meende de koningin. Koningin Elizabeth was beschermvrouw van meer dan zeshonderd organisaties. Het hof verklaarde dat Elizabeth zich bleef inzetten voor de organisaties, maar hierbij werd ze voortaan wel geholpen door de andere leden van de koninklijke familie. Prins Philip trad in 2011 bij zijn negentigste verjaardag ook terug uit een groot aantal functies. Deze verplichtingen werden overgenomen door prins Charles en zijn echtgenote prinses Camilla, prins William en zijn echtgenote prinses Catherine en enige tijd door prins Harry en Meghan. Harry distantieerde zich in 2020 van het koninklijk huis, verhuisde met zijn gezin naar Amerika en vervulde sindsdien geen functie meer in de 'firm', zoals het koninklijk huis in Engeland ook wel wordt genoemd.

Anglicaanse Kerk

Als koningin van Engeland was Elizabeth ook hoofd van de Anglicaanse Kerk. Zij werd een pleitbezorger van godsdienst in de samenleving genoemd. "Geloof speelt een sleutelrol in de identiteit van vele miljoenen mensen en geeft hun een gevoel ergens bij te horen," zei Elizabeth toen de hoogste rechterlijke instantie in Groot-Brittannië besloot het verplichte gebed aan het begin van gemeenteraadsvergaderingen te verbieden. Volgens Elizabeth moeten de bisschoppen van de Anglicaanse Kerk de hoeders van de vrijheid van alle godsdiensten in het land zijn. Tijdens haar regering werden diplomatieke betrekkingen aangeknoopt met het Vaticaan en werd paus Benedictus XVI door Elizabeth in Londen ontvangen.

Zeventigste trouwdag

Koningin Elizabeth en prins Philip brachten hun zeventigste trouwdag in 2017 in familiekring door in Windsor Castle. In Londen werden de klokken geluid van de Westminster Abbey, de kerk waar het paar in 1947 trouwde. Elizabeth en Philip liepen daar op 20 november 1947 naar het altaar. Elizabeth was 21 jaar oud. Philip Mountbatten was vijf jaar ouder. Hij was prins van Griekenland en Denemarken, maar moest afstand doen van zijn aanspraak op de Griekse troon om het huwelijk mogelijk te maken.

Overlijden Philip

Op 9 april 2021 overleed prins Philip op 99-jarige leeftijd. Elizabeth maakte het nieuws van de dood van haar echtgenoot via de persdienst van Buckingham Palace bekend: "Het is met diepe rouw dat hare majesteit de koningin de dood van haar geliefde echtgenoot bekendmaakt, zijne koninklijke hoogheid prins Philip, hertog van Edinburgh." Hij overleed twee maanden voor zijn honderdste verjaardag. De begrafenis van Philip op 17 april 2021 vond tijdens de coronapandemie plaats. Hierdoor kon de bijeenkomst in de Sint-George-kapel van Windsor Castle alleen door intimi bijgewoond worden. Elizabeth zat eenzaam op grote afstand van de overige familieleden in de kerkbanken van de Sint-George-kapel.

Premiers

Koningin Elizabeth maakte tijdens haar regeringstijd vijftien Britse premiers mee. De laatste, Liz Truss, was nog maar net premier toen Elizabeth overleed. De vorstin ontving de premier wekelijks op Buckingham Palace. Deze gesprekken duurden in principe een half uur, maar soms was de relatie met de premier zo goed, of was er veel te bespreken, waardoor de audiëntie uitliep tot een paar uur. Deze gesprekken vonden plaats op basis van gegarandeerde vertrouwelijkheid. De premiers moesten goed voorbereid zijn, want Elizabeth was uitstekend op de hoogte. Haar eerste premier was Winston Churchill. Met hem kreeg ze een hechte relatie. Elizabeth maakte dertien mannelijke en twee vrouwelijke premiers mee. De gesprekken met Margaret Thatcher zouden stroef verlopen zijn, maar in tegenstelling tot het protocol bezocht Elizabeth wel haar begrafenis in 2013. Dit had ze eerder alleen bij Winston Churchill gedaan.

Overlijden Elizabeth II

In de zomer van 2022 werd haar zeventigjarige regeringsjubileum nog gevierd, maar ze was steeds minder te zien. Elizabeth moest in de laatste maanden van haar leven enkele keren een openbare bijeenkomst afzeggen. Twee dagen voor haar dood nam zij op Balmoral Castle afscheid van Boris Johnson en benoemde zij zijn opvolger premier Liz Truss. Bij de ontvangst van Liz Truss maakte ze een fragiele indruk. Ze leunde op 6 september 2022 op een wandelstok. Haar handen leken paars en blauw gekleurd te zijn. Veel mensen vonden dat de koningin er zwak uitzag. Koningin Elizabeth II overleed op 8 september 2022 op 96-jarige leeftijd op het landgoed Balmoral in Schotland. Het nieuws werd enkele uren later bekendgemaakt. Elizabeth werd na haar overlijden automatisch opgevolgd door haar oudste zoon Charles. Hij zal regeren als Charles III van Engeland.

Draaiboek

Voor de procedures na het overlijden van een Britse vorst lag een dik draaiboek klaar, waarin precies was vastgelegd wat er allemaal moet gebeuren. Uiteraard werd eerst de premier Liz Truss op de hoogte gebracht, zodat zij maatregelen kon nemen om de veiligheid te waarborgen. Vervolgens werd het volk op de hoogte gebracht. Hierdoor kon de BBC na enkele uren het overlijden van de vorstin bekendmaken. Een summiere verklaring werd ook opgehangen aan het hek van Buckingham Palace in Londen. Elizabeth werd met een lijkwagen in zes uur van Balmoral naar Holyroodhouse in Edinburgh vervoerd. De kist ging de volgende dag in processie naar de St Giles' kathedraal, waar de Schotten vierentwintig uur de tijd kregen om afscheid te nemen. In de avonduren van 13 september ging het stoffelijk overschot van Elizabeth per vliegtuig naar Londen. Na aankomst in Londen ging de kist met een lijkwagen naar Buckingham Palace. De volgende dag werd het stoffelijk overschot van Elizabeth overgebracht naar Westminster Hall, waar de bevolking vier dagen de tijd kreeg om afscheid te nemen. De belangstelling was groot. Er vormde zich een kilometerslange rij van mensen naar de Westminster Hall. Na de dood van haar moeder Elizabeth Bowes-Lyon in 2002 kwamen meer dan tweehonderdduizend Britten afscheid nemen. Volgens de Britse overheid namen ten minste tweehonderdvijftigduizend mensen afscheid van Elizabeth door langs haar kist te lopen. Leden van de koninklijke familie, waaronder koning Charles en de andere kinderen van Elizabeth, hielden een kwartier de wacht bij de kist in Westminster Hall. Een dag later vervulden een aantal kleinkinderen, waaronder William en Harry, deze taak.

Afscheid

De afscheidsdienst van Elizabeth II vond op 19 september 2022 plaats in de Westminster Abbey, de kerk waar zij in 1947 in het huwelijk trad met prins Philip en waar Elizabeth in 1953 gekroond werd als koningin van Engeland. Een groot aantal regeringsleiders kwam naar Londen, waaronder de Amerikaanse president Joe Biden, de Franse president Emmanuel Macron en leiders uit het Gemenebest. Nederland werd vertegenwoordigd door koning Willem-Alexander, koningin Máxima en prinses Beatrix. Daarnaast waren tal van vorsten aanwezig bij het afscheid van Elizabeth, zoals de Japanse keizer Naruhito en zijn vrouw Masako, koning Filip en koningin Mathilde van België, de Deense koningin Margrethe en Frederik X van Denemarken en de Spaanse koning Felipe en koningin Letizia.

St George's Chapel

De kist met haar stoffelijk overschot werd vervolgens met een affuit naar Wellington Arch vervoerd en werd daarna per lijkwagen naar de St George's Chapel in Windsor Castle gereden, waar de kist, na een dienst voor een beperkt aantal genodigden, afdaalde in de catacomben. In de avonduren werd Elizabeth door de familie bijgezet in de George VI Memorial Chapel, waarin al tien voorgangers rusten, waaronder haar ouders. De eerste koning die in de crypte van de St George's Chapel werd bijgezet was koning Hendrik VI.

Elizabeth onder schot

Buckingham Palace is het werkpaleis van het Britse koninklijke huis in Londen. Hier vinden de officiële ontvangsten plaats. De Britse vorstin verwelkomde op 1 april 2009 president Barack Obama en zijn 'eerste vrouw' Michelle.
Elizabeth onder schot

Elizabeth: Cameron en stakende werknemers

Op 30 maart 2015 bezocht de Britse premier David Cameron Buckingham Palace in Londen, waar hij koningin Elizabeth vroeg om het parlement te ontbinden. Medewerkers van de Britse vorstin grepen deze dag aan om hun grieven over een arbeidsconflict wereldkundig te maken: het personeel van Windsor eist een hogere beloning en gaat stiptheidsacties houden.
Elizabeth: Cameron en stakende werknemers

Elizabeth 90 jaar

Matthew Gerrard vloog met zijn toestel op 11 juni 2016 over Buckingham Palace. Dit was de dag waarop Trooping the Colour plaatsvond ter gelegenheid van de negentigste verjaardag van de Britse vorstin.
Elizabeth 90 jaar

Elizabeth II legt functies neer

De Britse vorstin denkt niet aan aftreden, maar gaat het wel wat rustiger aan doen. In december 2016 legde zij een groot aantal functies neer.
Elizabeth II legt functies neer

60-jarig Jubileum Elizabeth II

De Britten vierden het zestigjarige regeringsjubileum van koningin Elizabeth II uitbundig. De festiviteiten begonnen begin mei met Diamond Jubilee Pageant op het landgoed van Windsor Castle. Het toppunt was geprogrammeerd tijdens 'bank holiday' in juni 2012.
Diamanten Jubileum Elizabeth II
Elizabeth zestig jaar op de troon
Diamond Jubilee Concert
Afsluiting Diamond Jubilee

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan royalty en koninklijke huizen. Lees Engelse koningen en koninginnen als u meer wilt weten over de geschiedenis van het Engelse koningshuis.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Engelse koningen en koninginnen

Met deze uitgave over het Britse vorstenhuis komt u veel te weten: niet alleen over het wel en wee van alle Engelse koningen en koninginnen, maar ook over de tijd waarin zij leefden, de machtsstrijd waarin de koningen verwikkeld raakten en de oorlogen die zij voerden.
Engelse koningen en koninginnen

Lees verder: meer informatie over royalty

Hoofdpagina Royalty
Regeringsperioden Engelse koningen en koninginnen

Met deze uitgave over het Britse vorstenhuis komt u veel te weten: niet alleen over het wel en wee van alle Engelse koningen en koninginnen, maar ook over de tijd waarin zij leefden, de machtsstrijd waarin de koningen verwikkeld raakten en de oorlogen die zij voerden. In dit digitale boek staan alle Britse koningen en koninginnen vanaf Willem de Veroveraar.
Engelse koningen en koninginnen

'Harry en Meghan: Crisis in het Britse koningshuis' is in alle opzichten een opmerkelijk verhaal van twee bijzondere mensen; een koninklijk paar dat door de pers werd achtervolgd en zich niet kon aanpassen aan de tradities en het strakke protocol van het Britse koningshuis.
Harry en Meghan

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.