Marie Anne Tellegen (1893-1976)

Directeur kabinet van de Koningin

Marie Anne Tellegen was de directeur van het Kabinet van de Koningin onder Wilhelmina en Juliana. Tijdens de Tweede Wereldoorlog had zij verzet als een morele plicht gezien. Ze nam ontslag bij de gemeente Utrecht en zette ze zich in voor het onderbrengen van Joodse kinderen bij gezinnen op het platteland. Na de oorlog was Tellegen zeer invloedrijk door haar positie in het Kabinet van de Koningin.

Opleiding

Marie Anne Tellegen werd op 30 december 1893 geboren in Arnhem. Zij groeide op in een gezin met vijf kinderen. Haar vader, Jan Willem Cornelis Tellegen, was directeur van gemeentewerken en later burgemeester van Amsterdam (1915-1921). Marie Anne studeerde van 1914 tot 1919 rechten aan de Universiteit Utrecht. Ze was een van de weinige vrouwelijke studenten in 1914. Tijdens haar studententijd was ze actief in het studentenleven, onder andere bij de Utrechtsche Vrouwelijke Studenten Vereeniging (UVSV). Tellegen speelde daarnaast toneel en schreef voor het studentenblad Vox Studiosorum.

Vrouwemancipatie

Na haar promotie in 1920 werkte zij bij de griffie van de Provincie Utrecht. Een jaar later stapte ze over naar de gemeentesecretarie van Utrecht. In 1924 werd ze hoofd van de afdeling Maatschappelijke Aangelegenheden en Statistiek bij de gemeente Utrecht. Tellegen was van 1932 tot 1942 voorzitter van de Nederlandsche Vereeniging voor Vrouwen met een Academische Opleiding. In 1935 richtte ze het Comité tot Verdediging van de Vrijheid van Arbeid voor de Vrouw op. In 1938 voerde ze verzet tegen de crisismaatregel om arbeid voor gehuwde vrouwen te verbieden.

Oorlogsjaren

Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog werkte Tellegen nauw samen met de burgemeester van Utrecht, Gerard ter Pelkwijk. Tellegen beschouwde verzet als een morele plicht. Toen hij werd ontslagen omdat hij weigerde mee te werken aan het 'Jodenvrij' maken van de stad, nam Tellegen direct ontslag uit protest. Na haar ontslag zette ze zich in voor het onderbrengen van Joodse kinderen bij gezinnen op het platteland. Dit deed ze in samenwerking met het Utrechts Kindercomité. "De maatschappelijke mens moest onmaatschappelijk worden," zei Marie Anne Tellegen hierover na de oorlog. Daarmee bedoelde ze dat je soms tegen de stroom in moet gaan en baan, status of veiligheid op het spel moet zetten.

Vertrouwensfunctie

In 1945 werd Tellegen benoemd tot directeur van het Kabinet van de Koningin. Ze zou deze functie tot 1959 vervullen. Tellegen was de eerste vrouw en de eerste die niet van adel was, die werd benoemd in deze vertrouwensfunctie. Wilhelmina had graag mensen om haar heen die bij het verzet betrokken waren geweest. Marie Anne Tellegen vormde de verbindingsschakel tussen het staatshoofd, Wilhelmina en later Juliana, en het kabinet en heeft met haar krachtige persoonlijkheid grote indruk gemaakt. Zij heeft koningin Beatrix nog jarenlang bijgestaan.

Overlijden

Marie Anne Tellegen overleed op 23 april 1976 op 82-jarige leeftijd in Amsterdam. W.H. Weenink schreef een boek over Tellegen. Dit verscheen in 2014 onder de titel 'Vrouw achter de troon' bij Boom Uitgevers in Amsterdam.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan royalty en koninklijke huizen. Lees Koninklijke Geschiedenis als u meer wilt weten over de geschiedenis van de belangrijkste koninklijke huizen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer Koninklijk Huis

Koninklijk Huis
Koninklijk Huis in Nederland
Koninklijke Geschiedenis

In deze bundel is een eerste selectie opgenomen van de artikelen die Ruud van Capelleveen over het Koninklijk Huis schreef. Voor deze uitgave werden de meeste artikelen herschreven, geactualiseerd en aangevuld. Door deze wijzigingen blijven de artikelen interessant; nu en later.
Koninklijke geschiedenis


In deze publicatie in de serie Kastelen in Nederland van Ben Hendriks staan vooral veel kastelen en paleizen die zijn bewoond of eigendom zijn geweest van de koninklijke familie die zijn bewoond of eigendom zijn geweest van de koninklijke familie, zoals Huis ten Bosch, Soestdijk, Drakensteyn, Noordeinde, Paleis Het Loo, het Oude Loo. Ook deze uitgave van Ben Hendriks staat weer garant voor veel leesplezier.
Kastelen in Nederland


Met deze uitgave over het Britse vorstenhuis komt u veel te weten: niet alleen over het wel en wee van alle Engelse koningen en koninginnen, maar ook over de tijd waarin zij leefden, de machtsstrijd waarin de koningen verwikkeld raakten en de oorlogen die zij voerden. In dit digitale boek staan alle Britse koningen en koninginnen vanaf Willem de Veroveraar.
Engelse koningen en koninginnen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.