Aletta Jacobs (1854-1929)

Nederlandse arts en feministe

Aletta Jacobs was een pionier. Zij was de eerste vrouw die in Nederland een HBS bezocht. Zij was ook de eerste vrouw die universitair onderwijs volgde en de eerste vrouw die promoveerde als arts. Later werd zij een pionier op het gebied van de geboortebeperking en de strijd tegen prostitutie.

Studie

De Nederlandse arts en feministe Aletta Henriëtte Jacobs werd op 9 februari 1854 geboren in Sappemeer. Zij was de dochter van een arts. Deze arts maakte geen verschil tussen meisjes en jongens. Hierdoor kreeg Aletta net als haar zusters en broers de gelegenheid om verder te leren. Dit was bijzonder voor die tijd. Aletta was de eerste vrouw die afstudeerde als arts aan een Nederlandse universiteit. Ook haar zusters schreven geschiedenis: Charlotte, werd de eerste vrouwelijke apotheker van Nederland en Frédérique de eerste vrouw met een MO-akte wiskunde.

Levensomstandigheden arbeidersvrouwen

In 1871 kreeg Aletta Jacobs toestemming tot het volgen van de colleges aan de universiteit in Groningen. Dit gebeurde op voorspraak van Johan Rudolf Thorbecke. Haar dissertatie heette: 'Over lokalisatie van fysiologische en pathologische verschijnselen in de grote hersenen'. In 1879 promoveerde zij, waarna zij zich als huisarts in Amsterdam vestigde.
Aletta Jacobs gaf op de Herengracht gratis spreekuren en cursussen hygiëne en zuigelingenzorg. Ook wees zij op het belang van geboortebeperking en opende de eerste geboortebeperkingskliniek. De kliniek opereerde illegaal, maar er werden geen stappen ondernomen om de activiteiten te beperken. Met deze activiteiten wilde Jacobs de levensomstandigheden van arbeidersvrouwen verbeteren.
In 1892 trouwde Aletta met de links-liberale politicus Carel Gerritsen.

Vrouwenkiesrecht

Aletta Jacobs hield zich ook bezig met verbeteringen van de arbeidsomstandigheden voor vrouwen en het vrouwenkiesrecht. In 1894 was zij medeoprichtster van de Vereniging voor Vrouwenkiesrecht. Van 1903 tot 1919 was zij voorzitster van deze vereniging. Ook stond zij aan de wieg van de Wereldbond voor Vrouwenkiesrecht in 1904, waardoor zij zich ontwikkelde tot een internationaal bekend feministe.

Vrouwenvredescongres

Na de dood van haar echtgenoot Carel Gerritsen, maakte Aletta Jacobs een wereldreis met een vriendin met als doel om op zoveel mogelijk plaatsen in de wereld het recht van vrouwen op kiesrecht uit te leggen. Zo werden in China, Zuid-Afrika en Nederlands-Indië plaatselijke verenigingen en comités opgericht. Ook zorgde zij voor de totstandkoming van een vrouwenvredescongres in Den Haag in 1915. Daarnaast was zij lid van de Vrijzinnig Democratische Bond.
In 1924 werd haar zeventigste verjaardag gevierd met een groot feest. Kort na de herdenking van haar vijftigjarige jubileum als gepromoveerd arts, overleed Aletta Jacobs op 10 augustus 1929 in Baarn.

Brieven Aletta Jacobs

In 1904 maakten de feministe Aletta Jacobs met haar echtgenoot, Carel Victor Gerritsen, een reis door de Verenigde Staten van Amerika. Gerritsen schreef voor het Algemeen Handelsblad. Hij overleed korte tijd na terugkomst. In 1906 verschenen deze artikelen in een boekje: Brieven uit en over Amerika, dat werd aangevuld met een aantal reisimpressies van Aletta Jacobs die eerder in enkele tijdschriften waren afgedrukt.
Brieven uit en over Amerika

Amerikareis Aletta Jacobs

Tijdens de reis van Aletta Jaobs en Carel Gerritsen ging Amerika naar de stembus. Het is toch merkwaardig hoe weinig verschil er tussen de beide grote politieke partijen bestaat, schreef Carel Gerritsen.
Amerikaanse presidentsverkiezingen 1904

Aletta Jacobs en het Amerikaanse feninisme

"Met het vermoeden in Amerika alles anders te zullen vinden dan in Europa en er vooral een geheel ander, hoger ontwikkeld, meer begaafd, minder bekrompen soort vrouwen te zullen aantreffen, zette ik mijn voet op Amerikaanse bodem," schreef Aletta Jacobs.
Aletta Jacobs in Amerika

Aletta Jacobs in Californië

Californië maakte veel indruk op Aletta Jacobs en Carel Gerritsen. Beiden stuurden enthousiaste verslagen naar Nederland over hun bezoek aan deze Amerikaanse staat. "Californië is inderdaad een wonderland," schreef Aletta Jacobs in oktober 1904.
Californië

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Beroemde Vrouwen om meer te weten te komen over interessante en belangrijke vrouwen en feministen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Beroemde Vrouwen

In 'Beroemde vrouwen' brengt Ruud van Capelleveen een ode aan 114 vrouwen, die uw aandacht verdienen. Naast feministes, zoals Emmeline Pankhurst, Millicent Garrett Fawcett, Andrea Dworkin, Betty Friedan, Aletta Jacobs, treft u in deze uitgave beroemde vrouwen aan uit uiteenlopende disciplines.
Beroemde Vrouwen

Meer Beroemde Vrouwen

Beroemde vrouwen

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.