Arthur Seyss-Inquart (1892-1946)

Rijkscommissaris van Nederland

Arthur Seyss-Inquart was aanvankelijk een gematigde nationaalsocialist, maar in de laatste jaren van de Tweede Wereldoorlog werd hij als Rijkscommissaris van Nederland een extremistische hardliner. Hij werd hiervoor tijdens het Proces van Neurenberg veroordeeld tot de doodstraf.

Opleiding

De Duits-Oostenrijkse politicus Arthur Seyss-Inquart werd op 22 juli 1892 in Stannern in Moravië geboren als Artur Zajtich. Zijn vader was een docent klassieke talen. In 1907 verhuisde het gezin naar Wenen, waar zijn vader de familienaam Zajtich liet wijzigen in Seyss-Inquart. Arthur studeerde rechten in de Oostenrijkse hoofdstad. Tijdens de Eerste Wereldoorlog vocht hij in Rusland, Roemenië en Italië. Hij raakte gewond, waardoor hij de rest van zijn leven mank liep. Nadat Seyss-Inquart terugkeerde uit de oorlog vervolgde hij zijn studie en vestigde hij zich als advocaat in Wenen.

Overtuigd nationaalsocialist

Seyss-Inquart was een overtuigd nationaalsocialist. Hij sloot zich aan bij de Deutsche Volksbund en de Stiermarkse Heimatschutz. In 1937 werd hij door de Oostenrijkse premier Kurt von Schuschnigg benoemd tot staatsraad. Seyss-Inquart vormde de verbindingsschakel tussen de regering en de nationaalsocialisten. Een jaar later werd hij benoemd tot minister van Binnenlandse Zaken en Openbare Veiligheid. Na het aftreden van Von Schuschnigg werd Seyss-Inquart bondskanselier van Oostenrijk. Op zijn verzoek marcheerden de Duitse troepen Oostenrijk binnen en was de 'Anschluss' een feit. Seyss-Inquart werd rijksstadhouder van het nieuwe Duitse gewest.

Rijkscommissaris van Nederland

In 1939 werd Seyss-Inquart benoemd tot waarnemend gouverneur-generaal in Polen. Na de Nederlandse capitulatie werd hij tot rijkscommissaris van ons land benoemd. Seyss-Inquart tijdens installatie in Ridderzaal: "Onze harten zijn niet van vijandschap vervuld. Wij willen dit land en zijn bevolking noch imperialistisch in het nauw drijven noch aan dit land en zijn volk onze overtuiging opdringen." Deze geruststellende woorden sloten aan bij de opdracht die hij van Adolf Hitler had ontvangen. Hij moest een terughoudende houding aannemen, zodat de Nederlandse economie snel zou gaan bijdragen aan de Duitse oorlogseconomie. "Wij komen niet hier om een volkskarakter in het nauw te brengen en te vernielen en om aan land de vrijheid te ontnemen... Wij willen dit land en zijn bevolking noch imperialistisch overheersen, noch onze politieke overtuiging opdringen," zei Arthur Seyss-Inquart toen hij aan zijn klus in Nederland begon op 29 mei 1940.

Bitterheid

"Iedere Nederlander heeft de bitterheid gevoeld en ondergaan, dat een vreemdeling in de Ridderzaal het hoogste regeringsgezag op zich heeft genomen," schreef De Volkskrant. De redactie van deze krant vond aan het begin van de Duitse bezetting dat deze bittere gevoelens de samenwerking niet in de weg mocht staan. De Volkskrant adviseerde de lezer zich waardig te gedragen en ijverig mee te werken aan de wederopbouw. De bezetter zou zich dan van zijn beste kant laten zien, meende de redacteur.

Gelijkschakeling

Seyss-Inquart probeerde de Nederlanders eerst met de zachte hand voor de Duitse zaak te winnen. Nederland moest 'gelijkgeschakeld' worden met Duitsland. Hij was in die tijd regelmatig als weldoener en kindervriend te zien in de Polygoonjournaals. Na de Februaristaking in 1941 voerde hij de druk op. De rijkscommissaris werd geleidelijk steeds fanatieker. Hij trad steeds harder op tegen het Nederlandse verzet. Arthur Seyss-Inquart was ook verantwoordelijk voor de deportatie van de Nederlandse Joden naar de concentratiekampen en de vernietigingskampen. Hij wilde een einde maken aan de deportaties, omdat dit onrust onder de bevolking teweeg bracht, maar kreeg hiervoor geen toestemming van Heinrich Himmler. Hij was ook verantwoordelijk voor de uitvoering van de arbeidsinzet voor de Duitse industrie. In Neurenberg, tijdens zijn proces, verklaarde hij alles in het werk te hebben gesteld om de Jodenvervolging te voorkomen, als hij op de hoogte was gebracht van het bestaan van de vernietigingskampen in Oost-Europa.

Neurenberg

Aan het einde van de oorlog gaf hij toestemming voor voedseltransporten en droppings. Bovendien voorkwam hij enkele vernielingen van de Nederlandse infrastructuur. Seys-Inquart wilde zich niet direct overgeven aan het einde van de oorlog. Hij keerde via Flensburg, waar hij had overlegd met admiraal Karl Dönitz, per duikboot terug naar het nog bezette Nederland. Arthur Seyss-Inquart werd op 8 mei 1945 door de Canadezen gearresteerd.
Arthur Seyss-Inquart werd tijdens het proces in Neurenberg berecht. Wegens de door hem begane oorlogsmisdaden werd hij ter dood veroordeeld. Het vonnis werd op 16 oktober 1946 door ophanging in Neurenberg voltrokken. Zijn as werd verstrooid in de rivier de Isar.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we regelmatig aandacht aan de beslissende momenten en belangrijkste personen in de Tweede Wereldoorlog. Lees Tweede Wereldoorlog: de Hoofdrolspelers als u meer wilt weten over de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog. Arthur Seyss-Inquart komt ook voor in onze interessante uitgave Tweede Wereldoorlog: de hoofdrolspelers.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer Tweede Wereldoorlog

Tweede Wereldoorlog
Duitsland in WO2

'Tweede Wereldoorlog: de hoofdrolspelers' is de 'wie is wie' van deze oorlog. In deze publicatie nam Ruud van Capelleveen de belangrijkste personen op die een rol van betekenis speelden in dit wereldomvattende conflict. U kunt in deze biografiën snel de belangrijkste feiten opzoeken.
In 'Tweede Wereldoorlog: de hoofdrolspelers' van Ruud van Capelleveen treft u de biografieën aan van 165 mannen en vrouwen die in deze oorlog een beslissende rol speelden.
Tweede Wereldoorlog: de hoofdrolspelers


In 'Door de Nederlandse geschiedenis' vertelt Ruud van Capelleveen veel over de Nederlandse geschiedenis: over de moordenaar van Willem van Oranje, Balthasar Gerards, over raadpensionaris Johan van Oldenbarnevelt, die met prins Maurits in conflict raakte, over de invloed van koning Lodewijk Napoleon, die door zijn broer Napoleon Bonaparte aangewezen werd om de Franse belangen te dienen als koning over Nederland, over de Slavenhandel van de WIC en andere belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.
'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.