Kasteel Moyland

Kasteel in het Rijnland

Zoals met veel kastelen in het Rijnland, zijn er verbindingen aan te wijzen tussen deze kastelen en die aan de Nederlandse kant van de grens. Dat is ook het geval bij kasteel Moyland in het Kleefse land.

Alexander van Spaen

Alexander van Spaen was in zijn tijd een belangrijk man. Hij werd geboren in 1619 in Kranenburg (Duitsland). Zijn ouders waren Wolter van Spaen tot Cruysfort en Agnes Schimmelpenninck van der Oye. Alexander werd op jonge leeftijd page aan het Hof van Frederik Hendrik in Den Haag, waardoor hij een uitstekende culturele vorming kreeg. In deze kringen leerde hij wellicht ook de belangrijke bouwmeesters uit die tijd kennen, zoals Constantijn Huygens en Jacob van Campen. Na zijn pagetijd werd hij militair in Franse dienst, waarna hij door de Keurvorst werd benoemd als Drost in Gennep. Hij huwde met Hendrika van Arnhem, een dochter van Zeger van Arnhem, die in het bezit was van kasteel Nederhagen te Velp bij Arnhem. Alexander maakte een bliksemcarrière. Als officier klom hij op tot veldmaarschalk en in bestuurlijke zaken werd hij onder meer gouverneur van Wezel.

Landgoederen

Van zijn ouders erfde Alexander van Spaen onder meer goederen in het Rijk van Nijmegen en via zijn vrouw werd hij eigenaar van Nederhagen. Later kocht het echtpaar ook kasteel Biljoen, in hetzelfde dorp op een steenworp afstands van Nederhagen gelegen. Kennelijk was Alexander in zeer goede doen, want nog geen jaar later, in 1662 kocht het echtpaar kasteel Moyland onder Kleef van de toenmalige eigenaar hertog Philip van Croy. Behalve Biljoen en Moyland was Alexander ook al eigenaar van kasteel Ringenberg, gelegen bij Hamminkeln aan de overzijde van de Rijn. Bij al deze drie kastelen manifesteerde hij zich als bouwheer. Onder zijn supervisie kregen niet alleen Moyland maar ook Biljoen en Ringenberg de karakteristieke torens met de barokke helmbekroning, die ze nu nog, of weer, hebben.

Middeleeuwen

Kasteel Moyland duikt al kort na 1300 in de geschiedenis op. Een zekere Jacob van den Eger krijgt de hof van Moyland dan in erfpacht van graaf Otto van Kleef. Jacob versterkte de Hof tot een kasteel, door het aanleggen van grachten en wallen. Hij noemde zich al gauw Van Moyland, naar het door hem verworven bezit. Jacob was een priester en werd later in zijn leven zelfs aartsdiaken van Luik. Hij verkocht Moyland in 1332 aan Roland van Hagedoorn. Bij de vernieuwing van de pacht werd in het contract daarover tussen van Hagedoorn en de graaf van Kleef nu voor het eerst gesproken van een burcht. Ridder Roland van Hagedoorn bouwde Moyland waarschijnlijk uit tot een echte middeleeuwse burcht.

Latere bewoners kasteel Moyland

Zoals met veel kastelen verging het ook Moyland. Het vererfde vele malen tot het in 1662 werd verkocht aan Alexander van Spaen. Hij liet het oude slot, dat in de dertigjarige oorlog veel geleden had, herbouwen tot een nieuwe verschijning in de stijl van de barok.
In 1695 verkocht Van Spaen kasteel Moyland aan de keurvorst van Brandenburg, de latere koning van Pruisen, die zijn oog op het slot had laten vallen. Enkele tientallen jaren later werd kasteel Moyland, in de loop van de achttiende eeuw, allerwegen bekend door de ontmoeting tussen koning Frederik II de Grote van Pruisen (1712-1786) en de filosoof Voltaire in 1740, waarbij zij zich onderhielden over hun inzichten over het staatsbestel, maar vooral ook over de schone kunsten, die ze beiden een warm hart toedroegen.
In deze zelfde eeuw nog kwam kasteel Moyland in handen van de Nederlandse familie van Steengracht, die het kasteel door een Keulse bouwmeester liet verbouwen.
De Tweede Wereldoorlog was rampzalig voor kasteel Moyland. In deze streek werd eind 1944, begin 1945, fel gevochten en ook kasteel Moyland moest hier zijn tol betalen. Mede door roof en vandalisme ging het gehele interieur verloren en het kasteel werd een ruïne. Pas in 1954 werden vitale delen provisorisch afgedekt, maar - mede door een brand - schreed het verval toch verder voort. Er waren genoeg ideeën om het slot te redden, maar geen er van was realistisch genoeg om uitgevoerd te worden.

Gebroeders van der Grinten

De gebroeders van der Grinten hebben waarschijnlijk ten slotte het kasteel Moyland gered. Vanaf het einde van de Tweede Wereldoorlog hebben zij kunst verzameld. In een vakantie fietste één van de broers naar Parijs, waar hij al zijn geld, en dat van zijn broer, in moderne kunst stak. Hij kwam thuis met tekeningen van Marc Chagall, Pablo Picasso, Francisco Goya en andere, nu grote namen. Die eerste verworven kunst werd door de jonge broers in het ouderlijk huis ten toon gesteld. De broers slaagden er in enige tientallen jaren in een enorme hoeveelheid kunst bij elkaar te brengen, waarbij het merendeel van de moderne kunst van de hand was van Joseph Beuys, een zeer bekende Rijnlandse kunstenaar. Maar ook van andere kunstenaars uit het Rijnland hebben ze vele stukken verzameld. Zij stelden het bestuur van het land Rheinland-Westfalen voor om kasteel Moyland te restaureren en geschikt te maken voor het ten toon stellen van hun verworven kunstschatten.

Openstelling museum

En dat gebeurde. In 1987 begonnen de eerste voorbereidende werkzaamheden tot herstel van het kasteel. In 1997 kon het kasteel voor het eerst voor het publiek worden opengesteld. In het kasteel is nu, behalve de kunstverzameling van de gebroeders van der Grinten, ook het Joseph Beuys archief ondergebracht. Het kasteel werd gerestaureerd volgens inzichten waarbij het nieuwgotische beeld van het kasteel voorop stond. Bij de inrichting werd het slot uiteraard geschikt gemaakt voor de kunstcollecties.
Het kasteel ligt nu weer in zijn dubbele gracht te pronken en te wachten op bezoekers. Het park eromheen is weer hersteld en er is een kruidentuin aangelegd.

Ligging kasteel Moyland

Het kasteel is gemakkelijk te vinden. Het staat links van de oude weg van Kleef naar Kalkar (de B57), en heeft een eigen afslag via een rotonde in het plaatsje Bedburg-Hau. Op de snelweg Arnhem-Oberhausen staan er zelfs al aanwijzingen hoe de automobilist (via Rees en Kalkar) naar Moyland kan rijden.

PS

Lees Kastelen in Duitsland als u uw vakantie wilt voorbereiden of gewoon meer wilt weten over de prachtige Duitse kastelen. In deze uitgave staan 150 interessante reisdoelen. Hierdoor krijgt u een goede indruk van elk kasteel en ontstaat vanzelf de lust om weer eens naar Duitsland te reizen. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij veel aandacht aan de geschiedenis van Duitsland en de mooiste plekjes in dit land. Kasteel Moyland komt ook voor in onze uitgave Kastelen in Duitsland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: geschiedenis Duitsland

Geschiedenis Duitsland
Kastelen in Duitsland

Als u door Duitsland reist zal u direct opvallen dat er zoveel interessante kastelen staan. In de middeleeuwen bouwden de vorsten vooral langs rivieren en beken sterke burchten om hun gebied en bezit te verdedigen tegen indringers en plunderaars. De verdedigende functie van het kasteel veranderde in de late middeleeuwen na de uitvinding van het buskruit. Met artillerie konden de soms metersdikke muren van een kasteel nu vrij gemakkelijk kapotgeschoten worden.
Bekijk: Kastelen in Duitsland


In 'Duitsland: Geschiedenis en wetenswaardigheden' verzamelde Ruud van Capelleveen 150 verhalen die blijk geven van zijn fascinatie voor Duitsland. De onderwerpen in deze uitgave gaan over de geschiedenis van onze oosterburen. Duitsland was eeuwenlang een lappendeken van staatjes en koninkrijkjes. Niet veel Nederlanders weten dat Duitsland pas in 1871 door Otto von Bismarck tot een eenheid werd gesmeed. In deze uitgave staan 150 interessante en fraai geïllustreerde verhalen met wetenswaardigheden over de geschiedenis van Duitsland.
Duitsland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.