Constantijn Huygens (1596-1687)

Dichter en diplomaat uit de Gouden Eeuw

Constantijn Huygens was een van de grootste dichters uit de Gouden Eeuw. Daarnaast was hij secretaris van de prinsen Frederik Hendrik, Willem II en Willem III. Huygens was een veelzijdige man. Hij was ook actief als diplomaat, componist en architect. In Voorburg liet hij Huis Hofwijck bouwen.

Opleiding

Constantijn Huygens werd op 4 september 1596 geboren in Den Haag. Hij was de tweede zoon van Christiaan Huygens en Susanna Hoefnagel. Zijn vader was secretaris van de Raad van State. Zijn moeder was een zus van de Antwerpse kunstschilder Joris Hoefnagel. Constantijn had een grote aanleg voor talen en leerde behalve Nederlands, ook Frans, Latijn en Grieks. Op latere leeftijd zou hij zich ook nog bekwamen in het Italiaans en het Engels. Daarnaast was Constantijn een uitstekend musicus en schrijver. Vanaf vijfjarige leeftijd kreeg hij samen met zijn broer Maurits muziekonderricht. De broers kregen eerst zangles en leerden vervolgens het notenschrift. Later bespeelde hij muziekinstrumenten: viola, luit en klavecimbel. Ook het schrijven ging hem gemakkelijk af. Op zijn elfde schreef hij zijn eerste Latijnse versjes.

Studie

Huygens leerde heel gemakkelijk. Dat kwam hem goed van pas toen hij later in Leiden ging studeren. In Den Haag kreeg hij een goede vooropleiding. Hij kreeg les in wiskunde, rechten en logica. Bij Pieter de Vooys leerde Constantijn de grondbeginselen van het spelen op een spinet. Huygens schreef in 1614 zijn eerste gedicht in het Nederlands. Hierin prees hij het boerenleven.
In 1616 was Constantijn oud genoeg en voldoende voorbereid om met zijn broer in Leiden te gaan studeren. Zij werden beiden student in de rechten, want vader had hen voorbestemd voor een leven als diplomaat. Een studie rechten vormde hiervoor een goede voorbereiding. Toen vader ziek werd, riep hij zijn oudste zoon terug. Maurits moest zijn vader helpen bij zijn werkzaamheden als secretaris van de Raad van State in Den Haag. Constantijn rondde zijn studie af en keerde in 1617 terug naar de hofstad. Hij zou een jaar later nog zes weken stage lopen bij Athonis de Hubert, een advocaat in Zierikzee.

Diplomatie

Constantijn Huygens begon zijn loopbaan als lid van gezantschappen naar het buitenland. In het najaar van 1618 reisde hij in het gevolg van Dudley Carleton, een Engelse gezant bij de Staten, mee naar Engeland. In de zomermaanden van 1619 verbleef Constantijn in de woning van de Nederlandse ambassadeur Noël de Caron in Londen. In 1620 reisde Huygens als secretaris van de ambassadeur François van Aerssen naar Venetië om daar steun te verwerven voor de oorlog tegen Spanje, want het einde van het Twaalfjarig Bestand was in zicht. Een jaar later was hij voor de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden weer in Engeland. In oktober 1622 werd hij daar door koning Jacobus tot ridder geslagen.

Huwelijk

Constantijn Huygens trad op 6 april 1627 in het huwelijk met Suzanna van Baerle. Zij schonk hem vijf kinderen, waaronder de kroniekschrijver en staatsman Constantijn Huygens jr., de wetenschapper Christiaan Huygens en de diplomaat Lodewijk Huygens. De jongste twee kinderen van Constantijn en Suzanna waren zoon Philips en dochter Suzanna. De echtgenote van Constantijn overleed kort na haar laatste bevalling in 1637. Een paar jaar na de dood van Suzanne kocht Constantijn Huygens een stuk grond in Voorburg voor de bouw van zijn buitenverblijf Hofwijck. Het huis werd in 1642 ingewijd door vrienden en verwanten. Het huis en de rust inspireerden hem tussen 1650 en 1652 tot het gedicht 'Hofwijck'. Eerder had hij van Frederik Hendrik een stuk grond aan de noordzijde van het Binnenhof, gekregen. Zijn vriend Johan Maurits van Nassau bouwde niet ver daar vandaan zijn Mauritshuis. Huygens bemoeide zich intensief met het ontwerp van zijn Huygenshuis bij het Binnenhof. Hij kreeg hulp van de hofarchitect Pieter Post. Het huis van Huygens, dat in 1876 werd gesloopt voor de bouw van het Departement van Justitie, was uiteraard minder imposant dan het Mauritshuis, want hij had minder te besteden. Een geveldeel werd later ingepast in het Fragmentengebouw van het Rijksmuseum. Cuypers gebruikte in het Fragmentengebouw verschillende delen uit gebouwen die destijds werden gesloopt.

Frederik Hendrik

Huygens maakte kennis met René Descartes en hij kende ook Rembrandt van Rijn. Hij werd in 1630 benoemd tot secretaris van Frederik Hendrik. Het leverde hem 1000 gulden per jaar op. In deze functie assisteerde hij de Oranjes bij het beheer van hun goederen. Huygens adviseerde Amalia van Solms bij de bouw en inrichting van Huis ten Bosch. In die jaren ging het steeds slechter met de Stedendwinger. Constantijn Huygens kreeg steeds meer problemen met Frederik Hendrik. Hij vertelde in 1646 aan Amalia van Solms, dat haar echtgenoot zwak en ziekelijk was. Huygens vond Frederik Hendrik bovendien geestelijk instabiel. Frederik overleed op 14 maart 1647.

Secretaris van de Oranjes

Frederik Hendrik werd als stadhouder opgevolgd door zijn zoon Willem II en Huygens behield zijn functie als secretaris. Willem II verzette zich tegen de vredesbesprekingen om een einde te maken aan de Tachtigjarige Oorlog, maar hij vond alleen medestanders in Zeeland. Bovendien voerde hij een staatsgreep uit in het gewest Holland. Hij won deze strijd, maar overleed op 6 november 1650 in Den Haag aan pokken. Na de dood van Willem II brak een stadhouderloos tijdperk aan en kreeg Constantijn Huygens het steeds minder druk. Vanwege zijn jarenlange dienst aan de Oranjes maakte men nu liever gebruik van andere diplomaten. Wel bleef hij leiding geven aan de Domeinraad van de Oranjes. In deze functie trad hij in maart 1677 nog voor het voetlicht bij de bijzetting van het lichaam van admiraal Michiel de Ruyter in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. In 1680 gaf hij het huis bij het Binnenhof in Den Haag op en vestigde hij zich definitief in Huis Hofwijck in Voorburg.

Dichtkunst

Tijdens zijn studietijd was zijn eerste gedicht in druk verschenen. Het was een rouwklacht uit 1617 over het vroege overlijden van Maurits van Nassau, een buitenechtelijke zoon van prins Maurits van Nassau en Margaretha van Mechelen. Huygens kwam in 1619 in contact met Anna Roemers Visscher en Pieter Cornelisz. Hooft. Huygens schreef met deze twee dichters en hierdoor ontstonden gedichten als 'Batava Tempe, dat is 't Voorhout van 's Gravenhage' (1621), een lofzang op zijn woonplaats Den Haag, en 'Printen'. Dit laatste werk viel in het genre van de type-beschrijvingen en werd in ons land nog niet beoefend. Het vormde het zesde boek van de bundel 'Otia of ledige uren' (1625), waarin al zijn dichtwerken tot dan toe werden gepubliceerd. Constantijn Huygens werd aangemoedigd voor Jacob Cats. Deze Zeeuwse dichter gaf hem de raad om in het Nederlands te dichten, want Constantijn schreef ook verzen in het Latijn, Frans en Italiaans. Cats ontving korte tijd later een satirisch gedicht van Huygens over de dwaasheid van de modegrillen, ''t Costelick Mall'.

Nalatenschap

Constantijn Huygens overleed op 28 maart 1687. Hij werd begraven in de Grote Kerk in Den Haag. Later werd ook zijn zoon, de bekende wetenschapper Christiaan Huygens, in dit graf bijgezet. Zijn naam leeft voort in de Constantijn Huygensprijs, een literaire oeuvreprijs, die sinds 1947 jaarlijks wordt toegekend door de Jan Campert-Stichting.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer geschiedenis

Biografie

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.