Bloedbad van Naarden
Tachtigjarige Oorlog

Pieter Christiaansz Bor: Het Bloedbad van Naarden op 1 december 1572
Tijdens de Tachtigjarige Oorlog werd een groot deel van de bevolking van Naarden door de Spanjaarden vermoord. Dit gebeurde op 1 december 1572, nadat de stad zich aan de Spaanse bevelhebber Julian Romero had overgegeven.Opstand tegen Spanje
Toen de opstand tegen de Spaanse overheersing in de Nederlanden ontstond, bleef het stadsbestuur aanvankelijk trouw aan de Spaanse koning, maar Naarden viel in augustus 1572 in handen van de watergeuzen. De Spaanse generaal Don Frederik, de zoon van de hertog van Alva, reageerde hierop met een belegering van Naarden. Bij de stad werden Duitse huurlingen gelegerd. Verder gebeurde er weinig. De hoofdmacht van Don Frederik had het druk in die tijd. Don Frederik en de hertog van Alva begonnen een tegenoffensief tegen Willem van Oranje en zijn opstandelingen. Begin oktober werd Mechelen door de Spanjaarden ingenomen en geplunderd. Een jaar later eindigde de campagne met het Beleg van Alkmaar. De Spanjaarden waren dus niet gelukkig met de opstand in Naarden, want ze hadden er eigenlijk geen tijd voor.Graaf van Bossu
Maximiliaan van Hénin-Liétard, de graaf van Bossu, de militaire leider en politicus van de Spaanse landvoogd, stuurde een verontrustend bericht naar de hertog van Alva, toen hij vernam dat Den Briel door de watergeuzen was ingenomen. Op 28 november 1572 verscheen Maximiliaan met honderd soldaten voor de poort van Naarden en eiste de stad op voor Filips II van Spanje. Na enig overleg volgde een schotenwisseling en zond de stad bodes naar omliggende steden om hulp te vragen aan de veldheren van Willem van Oranje. Hulp bleek niet mogelijk. Naarden kreeg het advies om te onderhandelen met de Spanjaarden.Onderhandelingen
De onderhandelaars probeerden Don Frederik bij Bussum te bereiken. Zij kregen hem niet te spreken en werden teruggestuurd. Zij moesten het antwoord in Naarden afwachten. Op 30 november 1572 verscheen de voorhoede van het Spaanse leger bij Naarden, ter versterking van het legertje met Duitse huurlingen. De stad werd ingesloten. Ondertussen gingen de pogingen om tot een vredelievende overgave te komen gewoon door. Zo sprak de Naardense bestuurder Gerrit Pieter Aertszoon met de graaf van Bossu en later, tussen Bussum en Naarden, met de Spaanse bevelhebber Julian Romero. De onderhandelaars boden Romero de stadssleutels aan en de bevelhebber verklaarde dat de burgers van Naarden niets te vrezen hadden.Hinderlaag
Julian Romero verscheen een dag later in Naarden. Al snel waren er duizenden soldaten in Naarden. Het stadsbestuur genoot met Romero en zijn mannen van een feestelijke maaltijd. Daarna nodigde Julian Romero de inwoners van Naarden uit in de Gasthuiskerk, het toenmalige stadhuis, het huidige Spaanse Huis. Toen zich daar ongeveer vijfhonderd burgers hadden verzameld, kwam de priester. Hij begon te bidden. Volgens de geschiedschrijver Willem J. F. Nuyens zei de priester dat de aanwezigen een uur de tijd kregen om zich voor te bereiden op de dood. Volgens Spaanse bronnen zou er door de burgers op de Spaanse soldaten geschoten zijn.Bloedbad
Plotseling verschenen er Spaanse musketiers in de deuropening. Zij vuurden op de dichte samengepakte burgers. Wie niet stierf door een kogel werd gedood met een degen of een zwaard. Een groot aantal bange burgers vluchtte de toren in. De klokken werden geluid, maar er kwam geen hulp. De Spaanse soldaten staken de kerktoren in brand; de bange burgers werden levend verbrand. Toen alle aanwezigen in het Spaanse Huis waren vermoord, gingen de Spanjaarden de stad in. De huizen werden geplunderd, de vrouwen verkracht en alle bewoners werden vermoord. Het was een bloedbad. Bijna de hele bevolking van Naarden werd uitgemoord. Slechts zestig mensen overleefden het bloedbad.Terreur
Bovendien werd er geroofd door de Spanjaarden. Toen de buit naar elders was gebracht werden boeren en burgers uit kleine plaatsen in de omgeving door de Spanjaarden in Naarden aan het werk gezet. Zij moesten de muren en poorten slopen en de grachten dempen. De stank moet verschrikkelijk zijn geweest, want de lichamen mochten van Julian Romero aanvankelijk niet begraven worden. De stad was door brand bijna geheel verwoest. Slechts enkele gebouwen bleven ongeschonden. Nadat de Spanjaarden waren vertrokken, konden de lichamen van de slachtoffers begraven worden. Men telde meer dan achthonderd slachtoffers. De terreur had een keerzijde: de opstandige steden waren gewaarschuwd. Zij zouden zich niet snel en gemakkelijk overgeven aan de hertog van Alva.Naarden herstelde opmerkelijk snel na het bloedbad. De stad werd vanaf 1573 weer door de Staatsen bestuurd en in 1579 begon men met de bouw van een nieuw stadhuis en werden nieuwe vestingwerken aangelegd. Naarden zou een bolwerk van Willem van Oranje en zijn opvolgers blijven.
PS
Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail
Lees verder: meer geschiedenis
Hoofdpagina GeschiedenisLeestip
Een informatieve gratis nieuwsbrief over geschiedenis. Interessante verhalen over Historische Plaatsen, Kastelen, Royalty, WO2 en Wetenschap.
Al twintig jaar een begrip in Nederland bij liefhebbers van geschiedenis.
Mis niets ...
Neem nu een abonnement op onze
Gratis Nieuwsbrief
Mis niets ...
Neem nu een abonnement op onze
Gratis Nieuwsbrief
Geschiedenis Nederland

Leven in de delta
Nederlandse Kastelen

Nederlandse kastelen
Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.