Kasteel van Buren

Fundamenten

Enkele kilometers ten noordwesten van Tiel, in de Betuwe, ligt het stadje Buren. Ten westen van dit stadje ligt een rechthoekig terrein waar ooit het kasteel van Buren heeft gestaan. Op een deel van het kasteelterrein werd een begraafplaats ingericht. Ter herinnering aan het bestaan van het kasteel werd uit een samenraapsel van enkele bouwkundige delen een soort monument opgemetseld, waarop een plaquette is bevestigd. Het kasteel zelf is al jaren geleden afgebroken, hoewel er nog steeds fundamenten in de grond aanwezig zijn. Deze fundamenten werden in 2003 deels opgegraven. Door het graven van enkele goed gekozen proefsleuven, die en de voorburcht en de hoofdburcht omvatten, heeft men een goed idee gekregen hoe het kasteel er vroeger heeft uitgezien en wat de toestand van de fundamenten thans is.

Ontstaansgeschiedenis

Evenals verschillende andere middeleeuwse kastelen is ook kasteel Buren ontstaan uit een donjon, een grote vierkante toren, die er al voor het jaar 1200 schijnt geweest te zijn. In latere tijden werden daar andere gebouwen tegenaan en omheen gebouwd en werd er een ommuring om het geheel aangebracht. Zo ontstond het grote complex van hoofdburcht, waar de donjon het centrale deel van bleef uitmaken, en een voorburcht. Ook werden er later op het omliggende terrein nog extra versterkingen aangelegd. Doorgaans omvatte de voorburcht een boerderij met voorraad- en wagenschuren, waardoor de bewoners van het kasteel zich zelf konden bedruipen.
Het kasteel werd verschillende malen belegerd, waarbij soms grote schade ontstond, maar steeds weer werd het kasteel hersteld. Aanvankelijk waren de heren van Buren hier heer en meester, maar in de vijftiende eeuw kwam kasteel Buren in handen van de welgestelde familie van Egmond. Deze familie liet het kasteel op onbekrompen wijze uitbreiden en verbeteren.

Familie van Nassau

Toen Karel V in 1545 een bezoek bracht aan Buren was het kasteel geheel ingericht. Alleen de verdedigingswerken moesten toen nog worden verbeterd. Dit laatste werk kwam gereed in 1548.
In 1551 kwam de aartsbisschop van Keulen met een groot gevolg van 600 man naar Buren. Op 8 juli vond in kasteel Buren het huwelijk plaats tussen Willem van Oranje met de rijke Anna van Buren-Van Egmont. Vierenveertig jaar later vond er nog zo'n groots huwelijk plaats. Toen trouwde hun enige dochter Maria met Philips van Hohenlohe-Langenberg. Ook bij dit huwelijk was de Duitse adel zeer goed vertegenwoordigd. Via prins Maurits kwam kasteel Buren aan prins Frederik Hendrik. Hij heeft Buren nooit bewoond. Wel liet hij het kasteel opknappen. De meeste werkzaamheden hadden betrekking op interne aanpassingen en reparaties.

Verval

Na de dood van Frederik Hendrik begon een periode van verval voor het kasteel van Buren. Ten slotte gaven de ingekwartierde Pruisische troepen in 1789 de doodssteek aan Buren. Na de omwenteling werd er niets meer aan het kasteel gedaan, want men kon geen goede bestemming voor het kasteel vinden. In 1804 gaf de toenmalige regering daarom toestemming tot afbraak. Er vonden steeds verkopingen van afkomende materialen plaats. Ten slotte werd in 1883 ook de voorpoort gesloopt. Daarmee kwam voor goed een einde aan een indrukwekkend middeleeuws kasteel.
Alleen het kasteelterrein is grotendeels in tact gebleven, zodat we nog kunnen zien waar kasteel Buren precies gestaan heeft. In het Oranjemuseum in het stadje Buren staat een grote maquette, die het kasteel heel goed toont zoals het er op haar hoogtepunt heeft uitgezien.

Buren

Behalve het merkwaardige bouwsel van de resten van kasteel Buren zijn er nog enkele leeuwtjes over. Deze staan bij het landhuis de Olifant in Charlois, Rotterdam. Dit landhuis heeft oorspronkelijk bij Heenvliet op Voorne-Putten gestaan, maar moest daar verdwijnen. Steen voor steen werd het afgebroken en weer opgebouwd in een park in Charlois. Bij die gelegenheid werd ook het hek met de van Buren afkomstige zandstenen leeuwtjes geplaatst. In 1977 werd het landhuis de Olifant officieel heropend.
Veel tekenaars, zoals Roelof Roghman, Abraham Rademakers, J.A. van Beerstraten en Jan de Beijer hebben het kasteel van Buren in de afgelopen eeuwen afgebeeld. De eerste afbeelding bij dit artikel is van de hand van J.A. van Beerstraten. De tekening laat heel goed zien, dat het kasteel uit een voorburcht en een hoofdburcht bestaat, die samen een groot complex hebben gevormd.

PS

Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.

Dit kasteel komt ook voor in Kastelen in Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Literatuur

Dr. R.F.P. de Beaufort en drs. Herma M. van den Berg, De Betuwe, Een deel uit de serie Nederlandse Monumenten van geschiedenis en kunst, Den Haag, 1968.

Jos Stöver e.a. (red.), Kastelen en buitenplaatsen in Zuid-Holland, Zutphen, 2000.

Paul van Kempen en Caroline Hom, Verborgen kastelen in zicht, Archeologisch onderzoek en inrichting van kasteelterreinen, Amsterdam (RAAP), 2005.

Eigen documentatie.

Kastelen in Nederland

Met de serie 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel.
Kastelen in Nederland

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland
Buren Dossier

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.