Kasteel Huis Ter Kleef in Haarlem

Kasteel Ter Kleef

In het noorden van Haarlem, buiten het oude centrum, liggen de terreinen van de Haarlemse Stadskwekerijen. Op dit terrein liggen nog steeds de ruïneuze resten van het oude kasteel Ter Kleef, dat vroeger ook Huis te Schoten werd genoemd.

Geschiedenis

Kasteel Ter Kleef werd in het begin van de dertiende eeuw gebouwd. Het was een rechthoekige donjon, een woontoren, waaraan in de veertiende eeuw uitbreidingen werden toegevoegd. Aan de noordzijde was dat een keukenvleugel. De toren stond op een omgracht terrein. Tegen de noordwesthoek was een traptoren gebouwd, waarmee verschillende verdiepingen bereikt konden worden. Later werd er een weermuur op het omgrachte terrein gebouwd, zodat een ommuurde binnenplaats ontstond.

Bewoners

De oudste bewoner was ene Pieter van Rolland. Latere eigenaren waren Willem de Bastaard, een bastaardzoon van graaf Floris V van Holland, en Willem de Cuser, die het huis ten geschenke hadden gekregen van de graaf van Holland, een schenking, die later werd omgezet in een leenverhouding.
In het begin van de vijftiende eeuw werd huis Ter Kleef overgedragen aan Margaretha van Kleef, gravin van Holland, die de naam Ter Kleef vermoedelijk aan dit huis gaf. Zij was de dochter van Adolph van der Mark, die na zijn fungeren als aartsbisschop van Keulen, graaf van Kleef werd. Na Margaretha kwam het huis aan de Van Borsseles en in 1492 door huwelijk aan de Van Brederodes, die Ter Kleef, dat in 1573 een ruïne werd, in bezit hielden tot omstreeks 1700.

Tachtigjarige Oorlog

In de Tachtigjarige Oorlog werd in opdracht van hertog Alva het huis Ter Kleef, na de overgave van Haarlem aan de Spanjaarden, opgeblazen. De hertog was bang dat het kasteel mogelijk opnieuw door de geuzen zou worden gebruikt. Het kasteel werd nooit meer herbouwd. De ruïne, werd in de zeventiende eeuw als steengroeve gebruikt, zodat er niet veel resten meer van het huis over zijn.

Archeologische onderzoek

Het terrein met omgeving, waarop de ruïne staat, werd in 1715 gekocht door de stad Haarlem. Op dit terrein werd in het begin van de twintigste eeuw de stadskwekerij aangelegd. In latere jaren werd het gehele terrein heringericht, ten dele als stadspark. Op het terrein staat nog een wat ouder gebouw, waarvan de fundamenten teruggaan tot een kaatsbaan uit omstreeks 1620.
Bij archeologische onderzoeken in de jaren negentig van de twintigste eeuw kon de gehele hoofdburcht worden blootgelegd en in kaart gebracht. Van de hoofdtoren is een stuk van circa vier meter hoogte bewaard gebleven, waarin nog enkele gewelfaanzettingen te zien zijn. De funderingen zijn hier en daar wat opgehaald, zodat het bezoekende publiek enig idee krijgt van het kasteel, zoals het er in vroegere eeuwen moet hebben uitgezien.

Ligging

Op de terreinen van de Stadskwekerij bevindt zich ook het Natuur- en Milieu Educatie centrum Ter Kleef. Dit centrum richt zich op het bevorderen van natuur- en milieubewustzijn van Haarlemmers. Deze organisatie organiseert onder meer speciale activiteiten voor het onderwijs.
De Haarlemse Stadskwekerij ligt ten noorden van de Kleverlaan. Dit is een zijweg van de N208, die van Heemstede naar Beverwijk loopt, aan de westkant van Haarlem. Het park met de ruïne is voor het publiek toegankelijk.

Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Literatuur

Mr. J.W. Groesbeek, Huis Ter Kleef, deel XXIX uit de serie 'Nederlandse Kastelen', uitgave van de Nederlandse kastelenstichting, z.p., 1977.

Doriann Kransberg en Hans Mils, Kastelengids van Nederland, Middeleeuwen, Haarlem, Van Dishoeck, 1979.

A.G. Schulte (red.), Ruïnes in Nederland, Zwolle/Zeist, Waanders/ Rijksdients Monumentenzorg, 1997.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.