Craandijk bezoekt kasteel Nederhemert

Wandelingen door Nederland

In 1884 verscheen het zevende deel van 'Wandelingen door Nederland met pen en potlood' van Jacobus Craandijk met een verslag van zijn bezoek aan Nederhemert, het Gelderse kasteel dat aan het begin van de veertiende eeuw in het uiterste zuidwesten van de Bommelerwaard werd gebouwd. Craandijk reisde met de stoomboot van Bokhoven naar Nederhemert.

Jacobus Craandijk

Jacobus Craandijk was leraar, predikant, schrijver en tekenaar. Hij werd in 1834 in Amsterdam geboren. Hij werd, na zijn studie aan het seminarium van de doopsgezinden in de hoofdstad, in 1859 predikant in Borne. Later volgden aanstellingen in Rotterdam (1862) en Haarlem (1884). Zijn belangrijkste hobby's waren wandelen en geschiedenis. In 1875 verscheen zijn eerste deel van de boekenserie waardoor hij landelijk bekend zou worden: 'Wandelingen door Nederland met pen en potlood'. In deze serie verschenen acht delen. Hij overleed in 1912 in Haarlem.

Ridderburcht

Jacobus Craandijk: "Het kasteel bleef in den loop der eeuwen niet onveranderd. De oude 'nederhof' verloor zijn poorten en muren en werd een tuin met groene hagen, heesters en bloemen, stalling en oranjerie, terwijl de brug vervangen werd door een dijkje, dat intusschen eerlang welligt weer door een beter bij het gebouw voegende brug zal worden opgevolgd. De gracht om het huis is sedert lang gedempt en de voorgevel vooral is herhaaldelijk verbouwd. Voor eenige jaren werd het stijve, onbehagelijke front, dat uit het begin dezer eeuw dagteekende, door zijn lijnen en versierselen meer in overeenstemming gebragt met de oude trapgevels, daken en torenkappen, terwijl balkons, veranda en groote spiegelruiten, hoewel niet volkomen in den stijl, toch den indruk van het geheel niet schaden. En 't is zeker vrij wat vrolijker en aangenamer ter bewoning geworden, dan het was volgens de afbeeldingen, op het kasteel bewaard, toen het nog den stempel van een' ouden, stroeven ridderburgt droeg."

Interieur

De Grote Zaal, die haar licht ontvangt door vensters in de dikke achtergevel, is het middelpunt van het huis, oordeelde Craandijk. "Daarmede hebben de meeste benedenvertrekken gemeenschap, evenals de trappen naar de bovenverdieping en de groote gewelfde kelders, waarin de gevangenis onder den ronden toren nog wordt aangewezen."
Alle kamers hadden zicht op de kasteeltuin. Vanuit de voorkamers was ook de rivier te zien. Het ontbreekt er niet aan ouderwetse meubelen, sierraden, kostbaarheden en en familieportretten, die bij een dergelijk huis horen. "Er zijn fraai gebeeldhouwde kasten, waaronder van Ammerzode afkomstig, antieke zetels, tafels, pronkstukken van porselein en ander kostbaar aardewerk en vooral merkwaardig is het groote, met snijwerk en wapens versierde ledikant, waarin Maarten van Rossem van zijn krijgs- en plundertogten moet hebben uitgerust, als hij op zijn kasteel te Poederoyen vertoefde."

Geschiedenis

De wandelende dominee gaf in 'Wandelingen door Nederland met pen en potlood' uitgebreide beschrijvingen van hetgeen hij op zijn tochten door ons land tegenkwam en plaatste dit telkens in de historische context: "De honderden perkamenten charters, grootendeels leenbrieven, zijn meestal goed bewaard en velen zijn nog van de zegels voorzien. Het oudste is van 1403; het belangrijkste welligt een verlijbrief van Keizer Karel V, met groot ongeschonden zegel. Ook het leenboek van 1460 bevat zeker menige bijzonderheid, voor de kennis der plaatselijke toestanden en familieverbindtenissen van belang, evenals een geschreven kroniek der heerlijkheid, die wel van vrij jonge dagtekening is, maar toch uit oude bescheiden schijnt te hebben geput."

Geheime gang

Craandijk vertelt ook over de onderaardse gang die het kasteel Nederhemert zou hebben verbonden met de abdij van Bern. "Het bestaan van dien gang, die dan onder de rivier door zou geloopen hebben, is onzeker, om niet te zeggen hoogst onwaarschijnlijk," zegt hij. "Zulke overleveringen zijn te algemeen, om er veel op te kunnen vertrouwen, al is het mogelijk, dat zoowel de burgt als het klooster een' verborgen uitweg had. Vooralsnog is er niets van gevonden en willen wij een uitstapje maken naar de plaats, waar eens de vermaarde abdij 'Beerne' stond, dan dienen wij boven den grond, in de vrije lucht, onzen weg te zoeken. Veel is er niet meer te zien, maar de afstand is gering en de plek is belangrijk om haar verleden."

Leven in de delta

'Leven in de delta' is een reis door de tijd en door Nederland. De teksten en de vele foto's verduidelijken veel.
U komt veel te weten door het lezen van 'Leven in de delta'. Ruud van Capelleveen heeft veel geschreven over kastelen, de ontwikkeling van de spoorwegen in Nederland en de Tweede Wereldoorlog. Ook deze onderwerpen zijn goed vertegenwoordigd in 'Leven in de delta'.
Leven in de delta

Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Nederlandse Kastelen
Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.