Brieven van Kew

Opstand tegen Frankrijk

Kort na zijn aankomst in Engeland schreef stadhouder Willem V van Oranje-Nassau in 1795 brieven waarin hij opriep tot opstand tegen de Franse bezetter in Nederland en gaf hij de gouverneurs van de Nederlandse kolonies opdracht om de overzeese gebieden over te dragen aan de Engelsen. Hiermee wilde Willem V voorkomen dat de Nederlandse kolonies in Franse handen zouden vallen. De prins schreef deze brieven in Kew, een koninklijk paleis dat hem door de Engelse koning George III ter beschikking was gesteld. Daarom worden deze verklaringen de Brieven van Kew genoemd.

Bataafse Republiek

De Franse coalitietroepen onder leiding van generaal Jean-Charles Pichegru waren in december 1794 de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden binnengetrokken. Zij riepen daar de Bataafse Republiek uit. Stadhouder Willem V wachtte dit niet af. Hij zal bang zijn geweest om net als Lodewijk XVI onder de guillotine te eindigen. Hij schreef een afscheidsbrief aan de Staten-Generaal, gaf het bevel over aan Willem Anne de Constant Rebecque en liet zich op 18 januari 1795 met zijn familie en enkele stafleden in Scheveningen inschepen op de Johanna Hoogenraadde van rederij Michel de Heijer. Het reisdoel was Engeland, waar hij door koning George III werd opgevangen.

William Pitt

De Nederlandse stadhouder en zijn gevolg woonde de eerste drie weken van zijn ballingschap op Kew Palace. Dit kleine paleis was opgetrokken in rode baksteen in de Nederlandse stijl van 1631 en werd daarom ook wel Dutch House genoemd. Willem V begon op 7 februari aan zijn Brieven van Kew. Hij zou hiertoe geadviseerd zijn door de Britse premier William Pitt (1759-1806). Pitt was een felle tegenstander van het revolutionaire bewind in Parijs. Na de executie van koning Lodewijk XVI in 1793, moest de Franse ambassadeur uit Engeland vertrekken. Bovendien nam hij maatregelen, sommigen zeggen overdreven maatregelen, om het radicalisme in Groot-Brittannië terug te dringen. Hij was een ambitieus man. William Pitt werd tot ver in de negentiende eeuw door de latere premiers gezien als een goede en actieve minister-president.

Brieven

De Britse belangen zullen door William Pitt niet uit het oog zijn verloren, maar de verklaringen van de Nederlandse stadhouder gingen vooral over het koloniale vraagstuk. Frankrijk had de Nederlandse provincies onder de voet gelopen, maar dit betekende niet dat zij ook zeggenschap hadden gekregen over de koloniale bezittingen van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Willem V schreef zijn brieven overigens in zijn hoedanigheid als kapitein-generaal van de republiek. Hij richtte zijn brieven aan de burgerlijke en de militaire autoriteiten van de op dat moment nog niet bezette provincies Zeeland en Friesland, aan de officieren die het bevel voerden over de Nederlandse marineschepen in Britse havens en aan de gouverneurs in de overzeese kolonies.

Kolonies

Met zijn Brieven van Kew plaatste Willem V de bestuurders in de kolonies onder Brits bestuur. Willem schreef ook een brief naar de George III met het verzoek de Nederlandse kolonies te bezetten. Deze overgave was tijdelijke bedoeld. Nederland zou de kolonies weer terugkrijgen, zodra de Fransen ons land zouden hebben verlaten. De gouverneurs van Ambon, Malakka en West-Sumatra gaven direct gehoor aan dit verzoek. Kochi gaf zich pas na een kort bombardement over aan de Britten. Hierna werden ook de overige kleine enclaves in het zuiden van India en de nederzettingen in Ceylon, Guyana en de Kaapkolonie door de Britten bezet. In de overige kolonies negeerden de gouverneurs het bevel van Willem V. In die gebieden brak een strijd uit tussen orangisten en patriotten, maar ook daar zouden de Britten uiteindelijk de dienst uitmaken.

Verdrag van Londen

De patriotten in Nederland vonden dat Willem met het schrijven van de Brieven van Kew de rechten van de Bataafse Republiek had geschonden. Zij namen wraak met beslagleggingen van de privé-bezittingen van de Oranje-Nassaus. De paleizen werden door de Fransen in gebruik genomen en de twee olifanten uit het dierenpark bij Paleis het Loo werden afgevoerd naar een dierentuin in Frankrijk. Door de vrijwillige overgave van de laatste stadhouder bleven de meeste gebieden uiteindelijk behouden voor Nederland. Engeland en Nederland tekenden in 1814 het Verdrag van Londen. De meeste kolonies kwamen daardoor weer onder Nederlands bestuur. Ons land verloor wel Ceylon, Guyana en de Kaapkolonie. Kochi werd geruild voor het Indonesische eiland Banka. Nederland kon haar gezag in de resterende overzeese gebieden herstellen.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan royalty en koninklijke huizen. Lees Koninklijke Geschiedenis als u meer wilt weten over de geschiedenis van de belangrijkste koninklijke huizen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer Koninklijk Huis

Koninklijk Huis
Koninklijk Huis in Nederland
Koninklijke Geschiedenis

In deze bundel is een eerste selectie opgenomen van de artikelen die Ruud van Capelleveen over het Koninklijk Huis schreef. Voor deze uitgave werden de meeste artikelen herschreven, geactualiseerd en aangevuld. Door deze wijzigingen blijven de artikelen interessant; nu en later.
Koninklijke geschiedenis


In deze publicatie in de serie Kastelen in Nederland van Ben Hendriks staan vooral veel kastelen en paleizen die zijn bewoond of eigendom zijn geweest van de koninklijke familie die zijn bewoond of eigendom zijn geweest van de koninklijke familie, zoals Huis ten Bosch, Soestdijk, Drakensteyn, Noordeinde, Paleis Het Loo, het Oude Loo. Ook deze uitgave van Ben Hendriks staat weer garant voor veel leesplezier.
Kastelen in Nederland


Met deze uitgave over het Britse vorstenhuis komt u veel te weten: niet alleen over het wel en wee van alle Engelse koningen en koninginnen, maar ook over de tijd waarin zij leefden, de machtsstrijd waarin de koningen verwikkeld raakten en de oorlogen die zij voerden. In dit digitale boek staan alle Britse koningen en koninginnen vanaf Willem de Veroveraar.
Engelse koningen en koninginnen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.