Spookstad Arnhem

Evacuatie na Slag om Arnhem

Na de mislukte Slag om Arnhem moesten de Arnhemse burgers op last van de Duitse bezetter de stad in september 1944 verlaten. Grote delen van de stad waren verwoest of in brand gestoken. 95.000 Arnhemmers werden ondergebracht bij gastgezinnen in andere plaatsen in Nederland. Arnhem werd een spookstad. De lege huizen werden door de Duitsers geplunderd.

September 1944

Op 24 september 1944 kregen de bewoners van Arnhem de opdracht om binnen drie dagen hun huizen te verlaten. De ziekenhuizen werden geëvacueerd door het Rode Kruis. De burgers kregen geen hulp van het stadsbestuur of de bezetter. De aankondiging van de evacuatie adviseerde de burgers om 'zich in kleine buurtgroepen (stadswijken) te organiseren, en voor het vervoer van ouden van dagen, hulpbehoevenden en kinderen met eigen organisatiemiddelen te zorgen'. Een week na het evacuatiebevel waren nagenoeg alle inwoners van Arnhem vertrokken.

Dramatische ervaring

De evacuatie uit Arnhem in de Tweede Wereldoorlog was voor de bewoners een dramatische ervaring. Het verblijf elders in Nederland was vaak erbarmelijk. Bij de aanval op Arnhem en de daarop volgende brandstichtingen door de Duitsers kwamen tot april 1945 188 burgers om het leven. Van de 95.000 burgers die de stad moesten verlaten, zouden er 2.000 de bevrijding niet meemaken. Zij werden slachtoffer van bommen, honger of hoog oplopende emoties. Vele evacués uit Arnhem werden ondergebracht in stallen of kippenhokken. Vaak kwamen zij terecht bij mensen die daartoe gedwongen werden. Anderen traden vanwege de vergoeding op als gastgezin. Hierdoor ontstonden veel spanningen tussen evacués en gastgezinnen.

Plunderingen

Bij thuiskomst na de bevrijding in 1945 zagen de Arnhemmers, dat de Duitsers alles wat bruikbaar was hadden geroofd. En wat niet kon worden gebruikt werd vernield. Ook plaatsvervangend NSB-burgemeester Arjen Schermer ergerde zich aan de roof en plunderingen. Hij schreef een brief aan rijkscommissaris Arthur Seyss-Inquart: 'Wat heden in de stad plaatsvindt schaadt de naam van de Duitse soldaat en de eer van de Duitse Wehrmacht en bovendien de idee van het nationaal-socialisme, waarvoor reeds zovele honderdduizenden hun leven hebben gegeven.' Schermer kreeg geen antwoord van Seyss-Inquart.

Herinnering

In 1995 legde André Horlings de ervaringen van de Arnhemmers vast in de uitgave "Arnhem spookstad". De uitgave bevat naast ooggetuigenverslagen, foto's van de verwoesting van Arnhem, de evacués en de gastgezinnen waar de bewoners werden ondergebracht. De ondertitel van het boek "... en we gingen voor drie dagen ..." was de titel van een tentoonstelling over de evacuatie die in 1994, tijdens de herdenkingsmanifestaties voor de Slag om Arnhem, te bezichtigen was in het bezoekerscentrum de Watermolen in Arnhem.

Monument

Op de hoek van de Jansbuitensingel en de Apeldoornseweg werd in 1995 een monument van Mark Geels aangebracht ter herinnering aan de evacuatie van de Arnhemse burgers in 1944. Er staan nog meer monumenten in Arnhem ter herinnering aan de Tweede Wereldoorlog, zoals het Airborne-monument en het Oorlogsmonument 'Vlucht' van Ruud-Jan Kokke op de hoek van de Apeldoornsestraat en het Velperplein.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan de geschiedenis van Arnhem. Lees meer over de geschiedenis van Arnhem. Ons interessante e-book over de geschiedenis van Arnhem is een aanrader. Deze stad heeft veel te bieden. Arnhem speelde al in de vijftiende eeuw een belangrijke rol.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Gerelateerd: geschiedenis Arnhem

Gelderland
Geschiedenis Arnhem
Arnhem A/Z

Arnhem is de stad die tijdens de Tweede Wereldoorlog de speerpunt vormde tijdens Operatie Market Garden. Hierbij bleek de verovering van de Rijnbrug in het centrum van Arnhem 'een brug te ver'. De Slag om Arnhem en de gevolgen hiervan ontbreken natuurlijk niet in deze uitgave. Arnhem heeft echter veel meer te bieden, dan enkel oorlogsherinneringen. De stad speelde al een belangrijke rol in de vijftiende eeuw.
Arnhem: Geschiedenis en wetenswaardigheden


Deze uitgave over Gelderland van Ruud van Capelleveen is zeker niet saai te noemen. Gelderland heeft een rijke geschiedenis en ook landschappelijk veel te bieden. De auteur informeert u op onderhoudende wijze over de geschiedenis en wetenswaardigheden van de honderdvijftig meest interessantste plaatsen in Gelderland.
Bezienswaardigheden in Gelderland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.