Kasteel Geysteren in Geijsteren

Kasteel in Limburg

Tot het rampjaar 1944 lag het trotse kasteel Geysteren aan de Maas in Noord-Limburg ten oosten van Venray bij het plaatsje Geijsteren. Het kasteel stond op een kunstmatige heuvel, zodat de voeten bij hoge waterstanden in de Maas droog gehouden konden worden. Evenals enkele andere kastelen in deze omgeving, zoals de nabijgelegen kastelen Blitterswijck en Broekhuizen en kasteel Bleijenbeek in Afferden aan de overzijde van de Maas, werd kasteel Geysteren in 1944 door de geallieerde luchtmacht tot ruïne gebombardeerd, omdat er zich Duitse troepen ophielden. Er resten nu van deze kastelen nog ruïnes.

Geschiedenis

Op de prentbriefkaart uit de jaren dertig van de vorige eeuw kunnen we zien dat kasteel Geysteren een trots kasteel is geweest. Kasteel Geysteren heeft een lange geschiedenis. Het kasteel werd gebouwd door Arnoldus van Straelen, die zich 'miles de Gesserne' (ridder van Geysteren) noemde. Kort daarna was er een conflict met de graaf van Gelre over de vraag of Geysteren een leengoed van de graaf was of niet. De graaf bleek de sterkste. Johan van Straelen moest de graaf als zijn meerdere erkennen.

Tweeherig

Omstreeks 1400 kwam Geysteren in het bezit van de familie Van Broekhuizen, die meer bezittingen in deze streek had. Geysteren werd door erfenisproblemen tweeherig in 1451. Toen erfde Adriaan van Broekhuizen de helft van huis en heerlijkheid en de andere helft kwam aan Godaert van Harff, die met Henrica van Broekhuizen was getrouwd. Deze helft ging in 1465 over aan een lid van de familie Van Eyll. In 1590 kwam deze helft in het bezit van de familie Schellart van Obbendorf, die de andere helft al door huwelijk bezat sinds 1476. Het is niet duidelijk waar de beide families gewoond hebben. De ene familie zal de voorburcht hebben bewoond, de andere de hoofdburcht. Daarom had de hoofdburcht, behalve een toegang via een brug naar de voorburcht, ook een uitgang aan de oostzijde. De hoofdburcht was omgracht, evenals de voorburcht. Daar om heen waren wallen aanwezig, waarom een tweede gracht. De grachten werden gevoed door het water van de Oostrumse beek, dat enkele tientallen meters verder in de Maas vloeit.

Tachtigjarige Oorlog

In het begin van de Tachtigjarige Oorlog kreeg Geysteren het slecht te verduren. Er werden grote verwoestingen aangebracht aan het kasteel. Pas na het beëindigen van deze langdurige oorlog kon worden begonnen met het herstel van de burcht. De voorburcht en de hoofdburcht werden geheel herbouwd. In deze tijd ontstond ook de zuilengalerij op de binnenplaats van de hoofdburcht, die we ook op de prentbriefkaart kunnen bewonderen.

Weens Congres

Via een testamentaire beschikking werd de familie De Weichs de Wenne in 1804 de nieuwe eigenaar van huis en heerlijkheid Geysteren. In 1815, na het Weens Congres, wordt Geysteren, dat oospronkelijk tot Pruisen hoorde, toegevoegd aan de Nederlandse staat. Baron Weichs de Wenne werd benoemd tot lid van de Ridderschap van de Provincie Limburg.

Brand

In 1919 treft Geysteren opnieuw een ramp. Er brak een brand uit in het hoofdgebouw. Het werd in enigszins afgeslankte vorm herbouwd. De verdiepingen boven de vleugels van de galerijen verdwenen, maar de galerijen bleven gelukkig. In de muur boven de zuilen zijn familiewapens ingemetseld van de kwartieren van Johan Clemens Schellart van Obbendorf en diens vrouw Albertine Louise van Schagen. Op de plaats van de gebouwen aan de westzijde kwam een terras.

Tweede Wereldoorlog

Na de vernietiging van kasteel Geysteren in 1944 bouwde de laatste eigenaar elders in Geijsteren een villa, waar hij zich terugtrok. Hij had geen moed meer om het kasteel geheel te laten herbouwen. De geslachtswapens vonden een plaatsje in de muren van de nieuwe woning. De resten van het kasteel Geysteren werden in de jaren na het bombardement gesloopt tot op de fundamenten. Er zijn nu nog enkele muurresten over.

Renten Geysteren

Onderzoek

De sloop van de ruïne bleek een kans voor een bouwhistorisch onderzoek. Dit onderzoek vond plaats onder leiding van de heer J.G.N. Renaud, dat begon in 1958 en in de jaren 1963 tot 1968 kon worden voortgezet. Het bleek een verrassing dat er onder de resten de fundamenten een middeleeuwse voorganger te voorschijn kwam. Het bleek te gaan om een ronde toren met een middellijn van negen meter en een muurdikte van bijna twee meter. De toren zal dateren uit het begin van de dertiende eeuw. Deze toren stond in het midden van een ringmuur met een middellijn van ongeveer 23 meter. Het moet een hoge toren zijn geweest, aldus Renaud, want in 1501 moest de toenmalige eigenaar de bovenste twee verdiepingen afbreken. Binnen de ringmuur werden gebouwen opgetrokken, die later werden uitgebreid en deel gingen uitmaken van het latere kasteel, waarbij de oude ringmuur geheel verdween. Kasteel Geysteren was dus van oorsprong een ronde waterburcht.

Consolidatie

Vanaf 2010 vonden er consolidatiewerkzaamheden aan de ruïne plaats, die in 2012 gereed kwamen. Intussen zijn de restanten weer voor het publiek toegankelijk.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Literatuur

Beelaerts van Blokland, W.A.; Geysteren; in: Nederlandsche kasteelen en hun historie, deel III; Amsterdam, (1915), p. 1-22.

Renaud, J.G.N.; Huys Geysteren; in: Castellogica, Verkenningen. Mededelingen van de Nederlandse Kastelenstichting, deel II, 1988-, p. 7-18.

Hupperetz, Wim, Ben Olde Meierink en Ronald Rommes (red.); Kastelen in Limburg. Burchten en landhuizen (1000-1800); Utrecht, Uitgeverij Matrijs, 2005.

Flokstra, M.; Kastelen in het land van Kessel, Venray, 2005 (met een voorwoord van prof. dr. J.G.N. Renaud).

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.