Helmut Kohl (1930-2017)

Kanselier van de hereniging

Door de val van de muur in 1989, die Oost- en West-Duitsland tientallen jaren gescheiden had, werd Helmut Kohl de eerste Duitse kanselier die na de Tweede Wereldoorlog leiding gaf aan een groot en machtig herenigd Duitsland. Zijn 16-jarige ambtsperiode was de langste van alle Duitse kanseliers sinds Otto von Bismarck. Later kwam Kohl in grote problemen door een smeergeldaffaire.

CDU-politicus

Helmut Kohl werd op 3 april 1930 in Ludwigshafen geboren. Het was het derde kind van de belastingambtenaar Hans Kohl en Cäcilie Schnur. Tijdens de Tweede Wereldoorlog overleed zijn broer Walter. Daarnaast had Helmut een zuster Hildegard (1922-2003). Helmut Kohl begon aan een rechten in Frankfurt am Main, maar wisselde in 1951 van studierichting en universiteit. Hij ging geschiedenis en staatswetenschap studeren aan de Universiteit Heidelberg. Na zijn studie werd hij in 1956 wetenschappelijk medewerker bij het Alfred-Weber-Institut van de Universiteit Heidelberg. De christendemocraat werd in 1959 lid van de landdag Rheinland-Pfalz. Vanaf 1969 was Kohl minister-president van deze Duitse provincie. In 1973 werd Helmut Kohl voorzitter van het CDU en vanaf 1976 was hij parlementslid van de Bondsdag.

Europese Gemeenschap

Toen in november 1989 de Berlijnse Muur viel zette Kohl alles op alles om de na de Tweede Wereldoorlog ontstane splitsing in Oost en West ongedaan te maken. Dit ging niet vanzelf, want in Europa was men bang voor een verenigd Duitsland. Kohl zette zich in om een machtig Duitsland ook acceptabel te maken voor de andere Europese landen. Helmut Kohl was een groot voorstander van de Europese Gemeenschap, maar uiteraard wel met een machtig Duitsland. Helmut Kohl gebruikte de sterke mark als wisselgeld. Als Europa akkoord ging met een verenigd Europa, dan zou Duitsland een Europese munt accepteren. Helmut Kohl wordt met de Franse president François Mitterrand beschouwd als de architect van het Verdrag van Maastricht, waarmee de Europese Unie werd opgericht. In 1998 werd Helmut Kohl Ereburger van Europa; alleen Jean Monnet (1888-1979) - die wordt gezien als de grondlegger van de Europese samenwerking - werd eerder met deze onderscheiding geëerd.

Bondskanselier

Helmut Kohl was bondskanselier van 1982 tot 1998. Zijn zestienjarige ambtsperiode was de langste van alle Duitse kanseliers sinds Otto von Bismarck. Kohl volgde in 1982 Helmut Schmidt op als bondskanselier. Hij streefde een ommekeer op mentaal en moreel gebied voor. Economisch legde Kohl de nadruk op liberale oplossingen om daarmee de neergang van de jaren zeventig, veroorzaakt door de tweede oliecrisis van 1979, op te vangen. "Prestaties moeten weer lonen," was zijn leus voor de verkiezingen in 1983. Net als Helmut Schmidt was ook Helmut Kohl voor stationering van Amerikaanse kruisraketten in Europa als de Sovjet-Unie niet wilde onderhandelen over een beperking van kernwapens. In tegenstelling tot Schmidt vond Kohl hiervoor wel een meerderheid in eigen partij.

Hereniging

Toen de Berlijnse Muur op 9 november 1989 viel, was Kohl op staatsbezoek in Polen. Hij vloog direct terug naar Berlijn. Kohl startte de onderhandelingen met de vier landen die Duitsland na de Tweede Wereldoorlog Duitsland in sectoren verdeelden. François Mitterrand en Margaret Thatcher waren aanvankelijk tegen. De Amerikaanse president George Bush was wel voor hereniging. Kohl wilde gebruik maken van het momentum en de Oost-Duitse deelstaten zo snel mogelijk laten toetreden tot de bondsrepubliek. Dankzij zijn goede contact met de Russische partijleider Michail Gorbatsjov kon hij het probleem snel oplossen. Op 1 juli 1990 kwam een economische unie tot stand. De toetreding vond op 3 oktober plaats.

Hoge kosten

De hereniging van Oost- en West-Duitsland kostte veel geld omdat er een groot economisch verschil bestond tussen de twee Duitse staten. Veel bedrijven in het voormalige Oost-Duitsland gingen failliet, waardoor een hoge werkloosheid ontstond. Het bestuur en de infrastructuur van de twee Duitslanden moesten op elkaar afgestemd worden. Kohl verhoogde de belastingen om deze kosten te financieren. Aan het einde van zijn regeerperiode kwam de economische terugslag. In 1998 stonden er in Duitsland meer dan acht miljoen werklozen geregistreerd. Bij de verkiezingen van 1998 kreeg Gerhard Schröder (SPD) met de Groenen meer stemmen dan de CDU/CSU en de FDP. Kohl moest opstappen en trad ook af als voorzitter van de CDU.

Steekpenning-schandaal

Helmut Kohl werd opgevolgd door Gerhard Schröder en na zijn aftreden moest Kohl zich verantwoorden voor een steekpenning-schandaal. Het CDU had geprofiteerd van een aantal regeringsbesluiten ten gunste van enkele multinationals. Kohl zou geweten hebben dat zijn partij, de christen-democratische CDU, gelden ontving van ondernemers. Deze betalingen werden gestort op geheime bankrekeningen in het buitenland. Onderzoekers vonden meer dan 300 miljoen euro op Zwitserse bankrekeningen. De voormalige bondskanselier moest zijn erevoorzitterschap van de CDU opgeven en werd sindsdien gemeden door zijn opvolgers.

Laatste jaren

Het CDU nam afstand van Helmut Kohl: hij mocht niet aanwezig zijn op het feestje ter gelegenheid van de viering van het tienjarig jubileum van de hereniging. Helmut Kohl liep in 2008 bij een val hersenletsel op. Sindsdien kon hij nog maar moeilijk praten en zat hij in een rolstoel. In september 2012 werd de voormalige Duitse bondskanselier Helmut Kohl in het zonnetje gezet door Angela Merkel. Zij overhandigde hem de eerste exemplaren van de postzegels die een eerbetoon waren voor de man die aan de wieg stond van de Duitse eenheid en de vergaande Europese samenwerking.

Overlijden

Helmut Kohl overleed op 16 juni 2017 op 87-jarige leeftijd in Ludwigshafen. Op 1 juli 2017 vond voor hem in Straatsburg een Europese rouwplechtigheid plaats. Het was de eerste keer dat dit gebeurde, want Kohl wilde geen staatsbegrafenis in Duitsland. Tijdens de rouwdienst waren er toespraken van Jean-Claude Juncker, Angela Merkel, Emmanuel Macron, Bill Clinton, Donald Tusk em anderen. Het lichaam van Helmut Kohl werd begraven op het Alten Friedhof in Speyer.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer Politiek

Politiek

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.