Waterputten in kastelen
Tekst: Ben Hendriks
Kastelenkenner en auteur van Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats en Kastelen in Nederland
Kastelenkenner en auteur van Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats en Kastelen in Nederland
Kastelen in detail

Nederland
Dan hadden onze kasteelheren in Nederland het toch gemakkelijker, want zij hadden geen problemen om het grondwater te bereiken; integendeel; vaak moest men vechten om het water de baas te blijven. Het graven van waterputten was, misschien met enkele uitzonderingen, zoals het Valkhof in Nijmegen en de burcht in Valkenburg in Limburg, blijkbaar geen probleem. Het is zelfs zo'n vanzelfsprekende zaak dat een waterput op maar weinig kasteelplattegronden wordt aangegeven; zie de vele kasteelplattegronden op de binnenkant van de omslag van het boek 'Atlas van de Nederlandse Kastelen onder redactie van dr. K.A. Kalkwiek en A.I.J.M. Schellart; dit boek verscheen in 1980 bij A.W. Sijthofs in Alphen aan den Rijn. Ook in de vele andere kastelenboeken worden er op plattegronden nauwelijks waterputten vermeld. Soms wordt er een waterput gesignaleerd op een plattegrond bij een opgravingsverslag.Eigen watervoorziening
Voor de kasteelbewoners was het belangrijk dat zij over een eigen watervoorziening konden beschikken, want tijdens een beleg zou het voor de belegeraars een koud kunstje zijn om het water in de directe nabijheid ondrinkbaar te maken door het te vergiftigen met kadavers of andere verontreinigingen. Op die manier zouden zij de mensen in het kasteel kunnen uitschakelen. Men sloeg dus waterputten op het eigen terrein, binnen het kasteel. Iets wat in Nederland niet zo moeilijk was, want, als al vermeld, het grondwater was altijd dichtbij.Hemelwater
Zoals dat op het platteland nog tot ver in de twintigste eeuw gebeurde, ving men in de kastelen uiteraard ook het hemelwater op in bakken, om het te bewaren voor later huishoudelijk gebruik. Zo kon men in een kasteel meestal wel over voldoende water beschikken.Voorbeelden

In het Muiderslot staat op de binnenplaats een waterput, die een fraaie uit ijzer vervaardigde bovenbouw heeft, bedoeld om met een emmer water te kunnen putten. De oorspronkelijke put bevindt zich echter in de keukenvertrekken in de noordelijke vleugel.
Op de binnenplaats van kasteel Hernen werd een eenvoudige pomp geplaatst, maar ook in dit kasteel is de oorspronkelijke waterput in het kasteel zelf aanwezig.
Bij kasteel Stapelen is er een eenvoudige waterput op het binnenplein, evenals in de Leidse Burcht. Bij kasteel Eijsden is ook een waterput te vinden op het voorplein; deze staat tegen de gevel van het poortgebouw.
Waterleiding

Foto's en tekeningen
PS
Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail
Lees verder over kastelen
Nederlandse KastelenMiddeleeuwse kastelen
Leestip
Een informatieve gratis nieuwsbrief over geschiedenis. Interessante verhalen over Historische Plaatsen, Kastelen, Royalty, WO2 en Wetenschap.
Al twintig jaar een begrip in Nederland bij liefhebbers van geschiedenis.
Mis niets ...
Neem nu een abonnement op onze
Gratis Nieuwsbrief
Mis niets ...
Neem nu een abonnement op onze
Gratis Nieuwsbrief
Kasteelgeschiedenis

Kastelen: Van motte tot buitenplaats
Nederlandse Kastelen

Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland
Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.