Encykast Letter A

Kastelen Lexicon

Kastelen Lexicon met een overzicht van termen, uitdrukkingen en beschrijvingen met betrekking tot kastelen burchten, paleizen, havezaten, borgen, landhuizen en buitenplaatsen.

AANHELEN

Het aanaarden, met aarde aanvullen of ophogen van de grond, meestal bij een gebouw.

AANZIEND

Een heraldische wapenfiguur, die de toeschouwer aankijkt.

AARTSDIAKEN

Een kerkelijk hoogwaardigheidsbekleder in de middeleeuwen, die, namens de bisschop, was belast met verschillende kerkelijke bestuurstaken, waaronder ook de kerkelijke rechtspraak. Zie ook Seendgericht.

AASVERSTERFRECHT

In de noordelijke Nederlanden gold dit oude recht, dat als basis had: Het naaste bloed erft het goed.

ABCIS

De afsluiting van schip, koor of zijbeuk van een kerk, meestal in de vorm van een nis op meerhoekige of halfronde basis.

ACCIJNZEN

Middeleeuwse verbruiksbelastingen, die door een stadsbestuur werden geheven op bier en wijn, zodat ook vreemdelingen op deze wijze meebetaalden aan de kosten van verdediging van een stad.

ADELLIJKE TITELS

In Nederland en België bestaan of bestonden de volgende titels (in volgorde van hogere naar lagere rang):
Keizer en keizerin, koning en koningin, prins en prinses, hertog en hertogin, markies en markiezin, graaf en gravin, burggraaf en burggravin, baron en barones en ridder. Voor een adellijk persoon zonder titel gebruikt met de predikaten jonkheer en jonkvrouw.

AFKOOP

In bepaalde gevallen was het mogelijk een leengoed af te kopen van de verplichtingen die er op rustten. Het werd dan een allodiaal of vrij, eigen goed.

ALLEGORIE

Een voorstelling met een bijzondere, zinnebeeldige betekenis.

ALLIANTIEWAPEN

Een huwelijkswapen, waarin de wapens van man en vrouw, al den niet op één schild. onder het helmteken van de man zijn verenigd.

ALLODIAAL GOED, ALLODIUM

Een vrij eigen goed, waarover de landsheer geen zeggenschap had.

AMBACHT

Een machtsgebied met lagere rechtspraak. In later tijden een vrije heerlijkheid genoemd. In de 13e en veertiende eeuw werd een dergelijk gebied in Friesland 'deel' (Fries: diel) genoemd; deze naam leeft nog voort in vele Friese gemeentenamen, bijv. Tietjerksteradeel (Tytsjerksteradiel).

AMBACHTSGILDE

Een vereniging van thuiswerkende handwerkslieden. Op den duur verkregen de gilden zekere rechten ten aanzien van de vakopleiding. De gildedwang verplichtte vaklieden tot het lidmaatschap; derden moesten gebruik maken van de gildeleden.

AMBTMAN

Een landsheerlijk ambtenaar, ook wel schout, drost of baljuw genoemd. Hij was belast met de rechtspraak.

ANTICHAMBRE

Tussenkamer

APANAGE

Een toelage uit de inkomsten van een regerend vorst (of de staat) om niet-regerende bloedverwanten van de vorst in staat te stellen overeenkomstig hun stand te leven.

AQUAMANILLE

Een waterkan, gebruikt bij het reinigen der handen.

ARCADE

Een boog, of reeks van bogen, rustend op kolommen.

ARCHITRAAF

De hoofdbalk, die rust op de kapitelen der zuilen. Ook wordt de bovenbalk van een kozijn zo genoemd.

ARKELTOREN

Een uitgekraagd hoektorentje, aanvankelijk bedoeld als flankeringstoren, later als siertorentje aangebracht.

ARMORIAAL

Zie Wapenboek.

ASEGE

Zie Wetzegger.

ATTE

Een gerechtelijk ambtenaar in de middeleeuwen in dorpen in Friesland.

ATTIEK

Een al dan niet versierd vlak boven de kroonlijst van een gebouw, dat het dak aan het oog onttrekt.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.