Encykast Letter M

Kastelen Lexicon

Kastelen Lexicon met een overzicht van termen, uitdrukkingen en beschrijvingen met betrekking tot kastelen burchten, paleizen, havezaten, borgen, landhuizen en buitenplaatsen.

MAAIVELD

De bovenzijde van het terrein, de vlakke grond, waarop een gebouw, al of niet op fundamenten in de grond, wordt opgetrokken.

MAARSCHALK

De oorspronkelijk betekenis van dit woord was paardenknecht. In latere tijden werd het woord de titel van het hoofd van de ruiterij. Nog veel later werd het woord de naam van een militaire rang.

MAASWERK

Zie Tracering.

MACHICOULIS

of mezekouw. Oorspronkelijk een buiten de muur van een kasteel uitstekende ruimte met gaten of sleuven in de bodem, waardoor de belegeraars met kokende olie en/of stenen bestookt konden worden. In latere tijden werden dit erkertjes.

MALIENKOLDER

Een uit zeer veel kleine metalen ringetjes samengesteld hemd, dat werd gedragen over een leren vest en dat bedoeld was als bescherming in de strijd.

MANGONEEL

Een soort blijde.

MANSARDEDAK

Een dak met geknikte vlakken, waarvan het onderste deel een steilere helling heeft dan het bovenste.

MANSLEEN

Zie Zwaardleen.

MAQUETTE

Een van hout en/of ander materiaal vervaardigd schaalmodel van een gebouw, een gebouwencomplex of zelfs een geheel landschap.

MARKE

Een genootschap van vrije boeren, dat regels stelde ten aanzien van aandeel en gebruik van de beschikbare gronden. Als een heer een initiatief had genomen tot de stichting sprak met van hofmarke, als het initiatief uit de vrije boeren zelf was voortgekomen, sprak men van een vrije marke.

MEEKRAP

Een grondstof van plantaardige oorsprong voor de vervaardiging van rode verfstof.

MEESTENTOREN

Zie Donjon.

MEIER

Een ambtenaar, namens de heer belast met de leiding van een boerderij.

MEZEKOUW

Zie Machicoulis.

MILES

Zie Ridder.

MINDERBROEDER

Een pater van de orde der Minderbroeders, een van de vertakkingen van de orde der Franciscanen. Deze orde was oorspronkelijk gesticht in 1209 door Franciscus van Assisië. Minderbroeders worden ook Minorieten genoemd.

MINISTERIALEN

of dienstmannen. De hoogsten der onvrijen, die in een persoonlijke dienstverhouding tot hun heer stonden. Uit de ministerialen is de ridderschap voortgekomen.

MINORIETEN

Zie Minderbroeders.

MISSI DOMINICI

Koningsboden in Karolingische tijden. Zij reisden rond als controleurs van de graven en spraken namens de koning recht.

MOERBALKEN

De hoofdbalken, waarop de kinderbalken rusten.

MOL

Zie Stormram.

MOLENDWANG

Zie Banmolen.

MOMBER

Een voogd of zaakgelastigde, een burgerlijke bestuurder.

MORGEN

Een oude oppervlaktemaat. Oorspronkelijk was een morgen zoveel land als in een morgen geploegd kon worden. Om deze reden is een morgen van streek tot streek verschillend in grootte.

MORGENSTER

Een strijdknots met ijzeren punten.

MOTTE

Met noemt een in vlak land opgeworpen heuvel binnen een ringvormige gracht en met een versterking op de top een motte. Aanvankelijk was deze versterking niet meer dan een houten palissade, al dan niet met een houten toren. Vermoedelijk werden vele van deze mottes slechts gebruikt in tijd van nood. Later werd de palissade door een stenen muur vervangen en de houten toren door een stenen toren. Het is mogelijk dat deze kasteelvorm de oudste is in de lage landen. Een dergelijk kasteel wordt veelal met de Franse term chateau à motte aangeduid.
De burcht van Leiden is een fraai voorbeeld van een motte.

MUIZENTANDEN

Een reeks van om de andere steen uitstekende bakstenen onder een uitstekende lijst van een gebouw.

MURAALBOOG

Een uitkragende gewelfboog.

MUSKET

Een geweer met kruitpen, waarbij het kruit door middel van een lont moest worden ontstoken.

MUSKETON

Een geweer van zwaarder kaliber dan een musket.

MUTATIERECHT

Rechten (belastingen) door een voormalig horige verschuldigd aan zijn vroegere landsheer, bij verkoop van zijn gronden aan derden.

MUURANKER

Een versteviging van een bouwconstructie met een ijzeren bevestiging. Tegen de buitengevel werden dergelijke muurankers vaak verfraaid door een fraaie voorstelling of een cijfer. De muur van het woongedeelte van kasteel Bergh geeft fraaie voorbeelden.

MUURSTIJL

Een verticale balk tegen een muur, waarop een moerbalk, met korbeel en sleutelstuk, rust.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.