Encykast Letter S
Kastelen Lexicon
Kastelen Lexicon met een overzicht van termen, uitdrukkingen en beschrijvingen met betrekking tot kastelen burchten, paleizen, havezaten, borgen, landhuizen en buitenplaatsen.SAALLAND
Dat deel van een landsheerlijk domein, waarop door de horige werk ten behoeve van de heer moest worden verricht. Zie ook onder Domein.SAALSTEDE of SAELSTEDE
Zie Havezate.SAKSENSPIEGEL
Het oudste Duitse rechtsboek, dat dateert uit ongeveer 1220. Hierin was het gewoonterecht opgetekend, dat onder meer op beleningen en erfrecht betrekking had.SALA
Het hoofdgebouw van een curtis, dat bewoond werd door een meier.SAUVE-GARDE
Een wapen, aangebracht boven de ingang van een gebouw, zoals een klooster of een hospitaal. Het strekte tot vrijwaring tegen een militaire vordering.SCHACHT
Het middendeel van een zuil of pilaar, tussen basement en kapiteel.SCHANS
Zie Walburcht.SCHEPEN
Een gerechtelijk functionaris, ook belast met bestuur en wetgeving.SCHIERINGERS
Zie Vetkopers.SCHILD
1. Een persoonlijk verdedigingsmiddel tegen zwaard- of lansstoten.2. Een heraldisch wapen.
3. Een driehoekig dakvlak.
SCHILDDAK
Een dak dat bestaat uit vier schuine delen, waarvan de kortste zijden uit driehoeken bestaan.SCHILDMUUR
Een afsluitende muur.SCHILDSCHATTING
Een soort belasting.SCHOBBEJAK
Oorspronkelijk een schubbenjak, een met lederen schubben versterkt jak als militair kledingstuk.SCHOLTE
In de Achterhoek: een soortgelijke figuur als een meier.SCHOT
Een hoofdelijke belasting, meestal jaarlijks te betalen.SCHOUT
Zie Ambtman.SCHUILKERK
Een ruimte, waarin leden van een onderdrukte, verboden religie in het geheim bijeen kwamen tot het houden van godsdienstoefeningen.SECULARISATIE
Verwereldlijking. Een proces waarbij kerkelijke eigendommen overgaan in handen van particulieren of de staat.SEENDGERICHT
Een middeleeuwse kerkelijke rechtbank, waar de aartsdiaken namens de bisschop recht sprak over meest kerkelijke zaken.SERVI HONORATI
De voorlopers van de ministerialen, de met gezag bedeelde onvrijen.SHELL KEEP
De Engelse term voor een motte-kasteel zonder centrale toren. Eventuele gebouwen zijn opgetrokken tegen de keermuur op de top van de heuvel.SLANGENMUUR
Een slangvormig slingerend gebouwde muur met de bedoeling hierdoor windvrije, zonnige plekjes te creëren, waarin bijzondere planten en struiken konden worden gekweekt. Een mooi voorbeeld is te vinden bij kasteel Zuylen in Oud-Zuilen.SLEUTELSTUK
Een houten tussenstuk op een muurstijl aangebracht ter vergroting van het draagvlak van de op het sleutelstuk en stijl liggende balk.SLOT
Zie Burcht.SLUITER
Een rentmeester, beheerder van de domeingoederen van een landsheer.SLUITSTEEN
De steen in de top van een gewelf, die voor afsluiting van de constructie is bedoeld. Vaak is deze steen voorzien van beeldhouwwerk.SMALLE TIENDEN
Zie Krijtende tienden.SOKKEL
1. voetstuk voor een zuil of beeld.2. horizontale afscheiding tussen metselwerk van twee verdiepingen; op grotere hoogte wordt dit een waterlijst genoemd.
SOUTERRAIN
Een gedeeltelijk onder de grond gelegen ruimte van een gebouw. Als een ruimte geheel onder de grond ligt, spreekt men van een kelder.SPAARBOGEN
Dit soort constructies wordt toegepast bij funderingen, waar diepe kolommen met bogen worden verbonden. Men spaarde op deze manier veel stenen uit omdat niet de gehele muur vanaf de fundering behoefde te worden opgemetseld.SPEER
Een spies of lans.SPEKLAGEN
Horizontale natuurstenen lagen, waarmee bakstenen metselwerk wordt onderbroken. Sedert het midden van de vijftiende eeuw worden deze lagen toegepast.SPIEGAT
Een kijkgat.SPIEGELKAMER
Een kamer, waarvan de wanden (grotendeels) uit spiegels bestaan. De spiegelzaal van Versailles is een bekend voorbeeld.SPIES
Een lang steekwapen, meestal van hout, met een brede metalen punt.SPILLELEEN
In tegenstelling met een zwaardleen is dit een leen dat op vrouwen kon vererven. Het eerste deel van het woord is afgeleid van de spindel of spil van een spinnewiel.SPITSBOOGFRIES
Zie Boogfries.SPREEUWPOT
Een stenen middeleeuwse pot met een gat, die als nestkastje werd gebruikt.SPRINGAAL
Een belegeringswerktuig voor het afschieten van grote pijlen.SPIJKER
Een pakhuis of korenschuur. Het woord schijnt afgeleid van spicarium, korenopslagplaats. In zo een spijker was wel eens een speciale kamer ingericht waar de verpachter van de boerderij kon verblijven. Sommige spijkers ontwikkelden zich daardoor tot landhuizen.STAAL, OP
Op staal gefundeerd wil zeggen dat men direct op de grond ging bouwen, zonder speciale fundamenten dus.STAMBOOM
Een overzicht van alle tot een enkele familie behorende personen.STAMBURCHT, STAMSLOT
De burcht waar de ontstaansgeschiedenis van een zeker (adellijk) geslacht is begonnen. Zo is het stamslot van de Oranje-Nassau's de burcht te Nassau.STAPELRECHT
Het recht aan een stad verleend, op grond waarvan een markt voor bepaalde goederen mocht worden gehouden. Een ieder was dan verplicht zijn goederen via deze markt te verhandelen.STATE
Een adellijke woning in Friesland.STEUNBEER
Een verzwaring van een gemetselde muur in de vorm van een kolom om de zijdelingse druk van een verdieping of kapconstructie op te vangen.STEENHUIS
Zie Huys.STICHT, HET
Het gebied van ongeveer de huidige provincie Utrecht.STIEP
De fundering van (meestal) houten palen voor een spaarboog.STILLETJE
Een gemak, w.c., toilet.STINS
Fries woord voor een van baksteen gebouwd huis. Ook een versterkte woning wordt hiermee aangeduid.STORMLADDER
Een lange ladder, gebruikt bij de bestorming van een kasteel.STORMRAM
Ook mol of ram genoemd. In principe een zware houten balk aan touwen of kettingen opgehangen, die men steeds weer tegen een muur liet dreunen. Op den duur werd daardoor een bres in de muur geslagen.STOVE
Een kamer die goed verwarmd kon worden.STRAALGEWELF
Een gewelf, waarvan de ribben in een enkel punt samenkomen.STUCWERK
Een pleisterlaag op wand of plafond, bestaande uit gips en kalk. Zo'n laag wordt vaak in reliëf van versieringen voorzien.PS
Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail
Leestip
Een informatieve gratis nieuwsbrief over geschiedenis. Interessante verhalen over Historische Plaatsen, Kastelen, Royalty, WO2 en Wetenschap.
Al twintig jaar een begrip in Nederland bij liefhebbers van geschiedenis.
Mis niets ...
Neem nu een abonnement op onze
Gratis Nieuwsbrief
Mis niets ...
Neem nu een abonnement op onze
Gratis Nieuwsbrief
Kasteelgeschiedenis
Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.Kastelen: Van motte tot buitenplaats
Nederlandse Kastelen
Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland
Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.