Proces van Neurenberg

Na de Tweede Wereldoorlog besloten de geallieerden niet alle Duitsers te straffen, maar de belangrijkste oorlogsmisdadigers voor het gerecht te brengen. Hiervoor werd in de Duitse stad Neurenberg een speciaal tribunaal ingericht. Het Proces van Neurenberg begon op 20 november 1945 en duurde tot 1 oktober 1946.
Proces van Neurenberg
Engelandvaarders

Na de capitulatie van het Nederlandse leger in mei 1940 probeerde een groot aantal Nederlanders het bezette gebied te verlaten door met een schip of bootje naar Engeland te varen. Deze mannen en vrouwen worden Engelandvaarders genoemd. Ongeveer 1.700 Nederlanders hebben Engeland bereikt.
Engelandvaarders
Trees heeft een Canadees

Op 5 mei 1945 bespraken Johannes Blaskowitz en Charles Foulkes in hotel De Wereld in Wageningen de uitwerking van de capitulatie van de Duitse troepen in Nederland. Drie dagen later stonden de geallieerde troepen in Amsterdam. Alle remmen gingen los.
Trees heeft een Canadees
Bijltjesdag

Na afloop van de Tweede Wereldoorlog nam een deel van de Nederlandse bevolking wraak op 'foute Nederlanders'. NSB'ers en vermeende verklikkers werden in elkaar geslagen of opgesloten. Ook nam men op Bijltjesdag wraak op moffenmeiden, vrouwen en meisjes die een relatie hadden onderhouden met een Duitse soldaat.
Bijltjesdag
Aanvoer in Normandië

Met de operatie Overlord begon op D-Day, 6 juni 1944, de geallieerde invasie in Frankrijk. De bevoorrading begon direct nadat de geallieerden er in waren geslaagd om een bruggenhoofd te vestigen. Het aanvalsplan voorzag ook in de aanleg van twee kunstmatige Mulberryhavens, maar men begon de bevoorrading op het strand met speciaal daarvoor gefabriceerde landingsvoertuigen.
Aanvoer in Normandië
Mulberryhaven Arromanches

Voor de kust bij Arromanches in Normandië zijn de resten nog zichtbaar van de tijdelijke Mulberryhaven die de geallieerden na de landingen op 6 juni 1944 aanlegden om het invasieleger te bevoorraden en manschappen aan land te zetten. De tijdelijke Mulberryhavens kwamen bij Saint-Laurent-sur-Mer en Arromanches.
Mulberryhaven Arromanches
Victor Emanuel en Mussolini

De samenwerking met de fascist Benito Mussolini heeft gezorgd voor de ondergang van de Italiaanse monarchie. Zijn actie waarmee Benito Mussolini in 1943 aan de kant werd geschoven voorkwam de totale nederlaag van Italië, maar dit bleek niet voldoende om de monarchie te redden.
Victor Emanuel en Mussolini
Aanslag op Reinhard Heydrich

De Slager van Praag meende dat hij niets te vrezen had en liet zich in een open Mercedes door de Tsjechische hoofdstad rijden. Op 27 mei 1942 werd hij opgewacht door Jozef Gabcik en Jan Kubis. Reinhard Heydrich bezweek op 4 juni aan de verwondingen. Als vergelding werden alle mannen van het dorp Lidice vermoord.
Aanslag op Reinhard Heydrich
Conferentie van Teheran

Tijdens de Conferentie van Teheran in 1943 spraken Winston Churchill en Franklin Roosevelt voor het eerst met Jozef Stalin over de strategie om Duitsland te bestrijden. Tussen 28 november en 1 december 1943 werd vooral gesproken over de noodzaak voor een tweede front in Europa.
Conferentie van Teheran
Franklin D. Roosevelt in Liberia

In de Tweede Wereldoorlog speelde Liberia een belangrijke rol. De haven van Liberia werd door het Amerikaanse leger gebruikt om troepen aan te voeren in Afrika.
Franklin D. Roosevelt in Liberia
Bankroof Almelo 1944

Op 15 februari 1944 pleegden acht verzetsmensen een overval op De Nederlandsche Bank aan de Wierdensestraat in Almelo. Zij maakten 46,1 miljoen gulden buit. Dat is het grootste bedrag dat in de twintigste eeuw in Nederland bij een bankroof werd buitgemaakt.
Bankroof Almelo 1944
Prinses Irene Brigade

De Prinses Irene Brigade landde in augustus 1944 in Arromanches in Normandië. In Frankrijk namen de Nederlandse soldaten deel aan de gevechten bij Pont-Audemer en Saint-Côme. Op 21 september 1944 kon de brigade door verzetsleden in Aalst in Noord-Brabant op Nederlandse bodem verwelkomd worden.
Prinses Irene Brigade
Jetze Veldstra

Ouwsterhaule is een dorp in de gemeente de Friese Meren. Bij de N.H. Kerk staat een monument dat herinnert aan het leven van de verzetsstrijder Jetze Veldstra. Hij kwam in januari 1945 in het concentratiekamp Neuengamme om het leven.
Jetze Veldstra
Loe de Jong

Loe de Jong (1914-2005) bracht de oorlogsjaren in Londen door. Na de bevrijding werd hij directeur van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie (RIOD). Hij vervulde deze functie tot zijn pensionering in 1979. Loe de Jong werd bekend door televisieoptredens en de publicatie van Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog.
Loe de Jong
Moffenmeiden

Na de bevrijding in 1945 namen de Nederlanders in een groot aantal plaatsen wraak op vrouwen die men ervan verdacht een relatie te hebben gehad met een Duitse soldaat. Zij werden publiekelijk kaalgeschoren en soms ook met pek ingesmeerd.
Moffenmeiden
Hitlers dood in Führerbunker

Adolf Hitler bracht zijn laatste dagen door in de Führerbunker, een complex van ondergrondse ruimten bij de Reichskanzlei in Berlijn. In deze bunker dicteerde hij zijn testament en pleegde hij met Eva Braun op 30 april 1945 zelfmoord.
Hitlers dood in Führerbunker
D-Day

Op dinsdag 6 juni begon de operatie Overlord in Normandië. Het was de grootste amfibische invasie in de geschiedenis en het begin van de de bevrijding van West-Europa. Deze dag wordt daarom ook wel D-Day genoemd. Hierbij staat de 'D' voor het Engelse woord 'decision': D-Day betekent dus beslissingsdag.
D-Day
Hongerwinter 1944-1945

In de laatste oorlogswinter was de nood in de steden in het westen hoog. Er was veel te weinig voedsel en brandstof. Twintig duizend mensen kwamen door honger of kou om. Dit kwam onder meer door de oorlogssituatie - het zuiden was al bevrijd - en de spoorwegstaking.
Hongerwinter 1944-1945
Evacuatie uit Duinkerke

In 1940 kwam het Engelse leger de Fransen te hulp, maar de situatie werd al snel onhoudbaar. Het Britse expeditieleger werd in mei 1940 omsingeld door het Duitse leger. Al op 19 mei was de Britse Admiraliteit met de voorbereiding van een mogelijke evacuatie uit Duinkerke begonnen.
Evacuatie uit Duinkerke
Lippmann, Rosenthal & Co.

Lippmann, Rosenthal & Co. ontstond in 1859 toen Leo Lippmann en George Rosenthal hun banken samenvoegden. De bank werd tijdens de Tweede Wereldoorlog onteigend, omdat de eigenaren Joden waren. De naam van de bank werd vervolgens gebruikt als 'roofbank'. Als zodanig wordt de bank doorgaans aangeduid onder de afkorting Liro.
Lippmann, Rosenthal & Co.
Wereldhoofdstad Germania

Adolf Hitler wilde van Berlijn een wereldstad maken. Voor deze gedroomde stad bedacht hij ook een nieuwe naam: Welthauptstadt Germania. Zodra Duitsland de oorlog gewonnen had, zou men beginnen met de bouw van Germania.
Wereldhoofdstad Germania
Wannseeconferentie

Op 20 januari 1942 kwamen in Villa Marlier aan de Wannsee bij Berlijn op uitnodiging van Reinhard Heydrich vijftien ambtenaren bijeen om een definitieve oplossing te bedenken voor het 'Jodenvraagstuk'. De heren waren er snel uit. De conferentie begon om 12.00 uur. De conferentie was binnen twee uur afgelopen.
Wannseeconferentie
Conferentie van München 1938

In september 1938 sloten Frankrijk, Engeland, Italië en Duitsland in München een overeenkomst over de toekomst van Tsjecho-Slowakije, het land dat niet was uitgenodigd voor deze door Adolf Hitler georganiseerde conferentie.
Conferentie van München 1938
Bierkellerputsch 1923

Conservatieve Nationalisten onder leiding van generaal Erich Ludendorff probeerden in de nacht van 8 op 9 november 1923 in München een staatsgreep te plegen, om daarna de Weimarregering in Berlijn omver te werpen.
Bierkellerputsch 1923
Aanval op Pearl Harbor

De Verenigde Staten van Amerika mengden zich na de verrassingsaanval door Japan op Pearl Harbor in de Tweede Wereldoorlog. Onder leiding van admiraal Isoroku Yamamoto viel de Japanse luchtmacht op zondagmorgen 7 december 1941 aan.
Aanval op Pearl Harbor
Manhattanproject

In de Tweede Wereldoorlog werkte Amerika in Los Alamos met het Manhattanproject aan de ontwikkeling van een kernbom. De eerste testontploffing vond in juli 1945 plaats in de woestijn van New Mexico.
Manhattanproject
Japanse overgave

De Japanse minister van Buitenlandse Zaken Shigemitsu Mamoru en generaal Umezu Yoshijiro tekenden op 2 september 1945 op de USS Missouri de onvoorwaardelijke overgave. Generaal Douglas MacArthur Vertegenwoordigde de VS.
Japanse overgave
Conferentie van Jalta

In februari 1945 bepaalden Winston Churchill, Jozef Stalin en Franklin D. Roosevelt hoe Europa er na de oorlog uit ging zien. De conferentie vond plaats in het Livadiapaleis in het Russische Jalta, omdat Jozef Stalin niet buiten Rusland wilde confereren.
Conferentie van Jalta
Rubber

In de Tweede Wereldoorlog speelde Liberia een belangrijke rol. De haven van Liberia werd door het Amerikaanse leger gebruikt om troepen aan te voeren in Afrika. Bovendien was Liberia producent van rubber en nu de aanvoer uit Azië was afgesneden door het Japanse leger, was de toevoer van rubber uit Liberia van levensbelang geworden voor de geallieerde landen.
Rubber
Theedrinken met Adolf Hitler

Op de top van de 1834 meter hoge berg de Kehlstein bouwde Martin Bormann een theehuis. Hier zou Adolf Hitler in alle rust koningen en presidenten kunnen ontvangen, dacht Bormann. Het paviljoen heeft meer dan dertig miljoen Rijksmark gekost en was een geschenk van het Duitse volk voor Adolf Hitler, die op 20 april 1939 zijn vijftigste verjaardag vierde.
Theedrinken met Adolf Hitler
Nederland en de Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog

In Nederland waren de meeste Joden zo sterk geassimileerd, dat zij zichzelf niet meer als Joods beschouwden. Volgens de rassentheorie was hun levensopvatting echter niet van belang. Iemand was volgens de nationaal-socialisten Jood als hij twee Joodse grootouders had.
Nederland en de Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog
Jodenvervolging in Nederland

Nadat in Duitsland in 1933 Adolf Hitler aan de macht was gekomen, kwam er een vluchtelingenstroom op gang. Joden verkochten hun zaak, huis en spullen en vestigden zich in het buitenland. Veertienduizend Joden kwamen naar Nederland, maar zij werden niet met open armen ontvangen.
Jodenvervolging in Nederland
Jodenvervolging door Hitler

Adolf Hitler ging altijd direct over op een ander onderwerp als iemand moorden, wreedheden en concentratiekampen in het Derde Rijk ter sprake bracht. Niemand in zijn omgeving durfde deze onderwerpen aan te roeren.
Jodenvervolging door Hitler
Nacht van de Lange Messen

Tijdens de 'Nacht van de lange Messen' werd de top van de Sturmabteiling (SA) in Duitsland vermoord. Deze bloedige nacht in juni 1934 kwam na een periode van interne strijd binnen de NSDAP, de partij waarmee Adolf Hitler in 1933 aan de macht was gekomen. Volgens Adolf Hitler nam de SA het socialisme uit het partijprogramma veel te serieus.
Nacht van de Lange Messen
Beleg van Leningrad

Het Beleg van Leningrad van september 1941 tot en met januari 1944 was een van de langdurigste belegeringen tijdens de Tweede Wereldoorlog. De Duitsers slaagden met Operatie Noorderlicht niet in hun opzet om Leningrad, het tegenwoordige Sint-Petersburg, te veroveren. De aanval maakte onderdeel uit van de Operatie Barbarossa.
Beleg van Leningrad
Duitse aanval op Polen

Op 1 september 1939 viel het Duitse leger Polen binnen en daarmee begon de Tweede Wereldoorlog. Toen de Duitse troepen de grens met Polen overschreden werd een slagboom symbolisch in stukken gehakt.
Duitse aanval op Polen
Mobilisatie in Nederland

Tijdens de spanningen rond de Sudetencrisis vond in de herfst van 1938 een gedeeltelijke mobilisatie van het Nederlandse leger plaats. De mobilisatie verliep rustig en ordelijk. De Nederlandse regering hoopte Nederland te behoeden voor een oorlog, net als in de Eerste Wereldoorlog het geval was geweest. Alles werd in het werk gesteld om de neutraliteit te behouden.
Mobilisatie in Nederland
Anschluss van Oostenrijk

De Duitse annexatie van Oostenrijk vond plaats op 13 maart 1938. De inval was voorbereid door de Oostenrijkse nazipartij. Er werd geen schot gelost.
Adolf Hitler en de Anschluss van Oostenrijk
Mussolini grijpt de macht

Benito Mussolini en zijn fascisten wilden in oktober 1922 demonstreren met een Mars op Rome. De organisatie was slecht, maar omdat koning Victor Emanuel III bang was zijn troon te verliezen als hij de zwarthemden zou tegenwerken, werd Mussolini op 30 oktober 1922 door de koning tot premier benoemd.
Mussolini grijpt de macht
Mussolini: fascisme in Italië

Aanhangers van Mussolini vielen op 21 november 1920 het stadhuis van Bolagna binnen, omdat er een rode vlag hing. Tijdens deze aanval werden zes ambtenaren vermoord.
Mussolini: fascisme in Italië
Hitler op de Obersalzberg

Adolf Hitler bezocht de omgeving van Berchtesgaden en de Obersalzberg vanaf 1923. Waarschijnlijk kwam Hitler via Helene Bechstein, die er een huis had, voor het eerst op de Obersalzberg. Hitler verbleef sindsdien regelmatig in deze prachtige omgeving.
Hitler op de Obersalzberg
Hitlers werkwijze

Adolf Hitler stond niet bekend om zijn grote werkdrift. Volgens Albert Speer besteedde Adolf Hitler slechts enkele uren aan staatsgelegenheden als hij in München was. Meestal bracht hij de tijd door met het inspecteren van bouwterreinen, het bezoeken van ateliers, cafés en restaurants en het afsteken van lange monologen tegen zijn medewerkers.
Hitlers werkwijze
Kristallnacht

In de nacht van 9 op 10 november 1938 kwam het tot een ongekende geweldsuitbarsting tegen de Joden in Duitsland. Twee dagen eerder was de Duitse diplomaat Ernst von Rath (1909-1938) in Parijs door de Poolse Jood Herschel Grynzpan (1921-1945) doodgeschoten. Grynzpan wreekte met deze aanslag zijn uit Polen verdreven familie.
Kristallnacht
PS
Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze
gewaardeerde nieuwsbrief schenken we regelmatig aandacht aan de beslissende momenten en belangrijkste personen in de Tweede Wereldoorlog. Lees
Tweede Wereldoorlog: de Hoofdrolspelers als u meer wilt weten over de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog.
Ontvang elke werkdag
gratis geschiedenis per e-mail
Lees verder: meer Tweede Wereldoorlog
Tweede Wereldoorlog
Tweede Wereldoorlog: de Hoofdrolspelers